نوارهای مرزی تا ورودی دانشگاه، گزارشی از ممنوعيت ثبت نام افغانی ها و عراقی ها در کنکور، ترانه بنی يعقوب، همشهری عصر

"ثبت نام و شرکت اتباع افغان و عراقی در آزمون سراسری دانشگاهها در سال ۸۸ ممنوع است ."اين بندی است که در دفترچه ثبت نام کنکور سراسری دانشگاهها در سال آينده گنجانده شده است و داوطلبان مشتاق اين دو کشور را برای شرکت در کنکور سراسری دانشگاه ها نا اميد می کند . طرحی که توسط اداره کل اتباع وزارت کشور پيشنهاد و و زارت علوم نيز آن را پذيرفته است. با اين همه اين طرح که فقط شرکت افغانی ها و عراقی ها و نه اتباع ديگر کشورها را در کنکور ممنوع می کند واکنش های متفاوتی را به دنبال داشته است .

حسن مسلمی نائينی فرد مدير کل امور دانشجويان داخل وزارت علوم می گويد :"در کميته ای که به اين منظور در وزارت کشور تشکيل شد وزارت علوم يک نماينده داشت و ما ناگزير از پذيرش نظر جمع در اين باره بوديم اما هنوز هم راه بورسيه کردن اين دانشجويان باز است دانشجويان اين کشورها واقعا نخبه اند. در مقاطع بالاتر تحصيلی اکنون ۶۰ تا ۸۰ نفر بورسيه از آنها داريم سايران هم اگر شرايطش را داشته باشند بورسيه می شوند ."

خبرنگاران بارها در جلسه های متفاوت مطبوعاتی از زبان دکتر مسلمی اهميت حضور اتباع خارجی را در دانشگاههای کشور شنيده اند او اين بار هم تاييد می کند : "فقط حضور افغانی ها و عراقی ها در کنکورکار شناسی دانشگاه ها ممنوع شده و ديگر خارجی ها هنوز حق شرکت در کنکور را دارند ."
مسلمی درباره ممنوعيت حضور آنها در مقاطع بالاتر تحصيلی شک دارد :" مطمئن نيستم که حضور در مقاطع تحصيلی بالاتر هم برای آنها ممنوع شده باشد ".
هر چند تماسهای خبرنگار همشهری عصر برای تماس با مسئولان وزارت کشور برای جويا شدن دلايل پيشنهاد اين طرح به جائی نرسيد اما گفته می شود هدف از اين طرح اعمال فشارهای بيشتر به اين مهاجران برای بازگشت به کشورشان بوده است. در سالهای گذشته شرکت اتباع افغان و عراقی با دارا بودن شرايط خاص در کنکور دانشگاهها ممکن بود .

نماينده کميساريای سازمان ملل نيز درباره اين طرح اظهار نظر کرده وصدور آن را از سوی کشوری که هميشه به مساله تحصيل پناهندگان اهتمام داشته عجيب می داند . زاکاگنينی می گويد :"اقدامات اين گونه راه را بر رشد دانشجويان پناهنده مستعد می بندد .آموزش پناهندگان همچنين اقدامی در جهت تسهيل بازگشت آنها به کشور هايشان خواهد بود ." او اميدوار است که در آينده شاهد لغو اين بخشنامه باشيم .

مدير کل دانشجويان وزارت علوم در اين باره بيشتر توضيح می دهد :"بر اساس اين بخشنامه اتباع خارجی نمی توانند در مقاطع کارشناسی دانشگاههای دولتی شرکتت کنند و گرنه راه ورود آنها به دانشگاه آزاد همچنان باز است همچنين اتباع خارجی می توانند با مراجعه به دانشگاه ها و ارائه درخواست برای تحصيل غير حضوری ثبت نام کنند و برای اين کار نياز به شرکت در کنکور سراسری نيست ."

به گفته مسلمی اين طرح ويژه کسانی است که نتوانسته اند تابعيت ايرانی کسب کنند وگرنه کسانی که پدر ايرانی دارند و يا توانسته اند به هر نحوی تا بعيت ايرانی کسب کنند مانعی ندارند .تحصيل خارجی ها در ايران مثبت است و جذب نخبگان آنها اقدامی ارزشمند برای توسعه علمی کشورمان محسوب می شود .

بازتاب منفی طرح ممنوعيت تحصيل اتباع خارجی

فاطمه اشرفی مدير انجمن حمايت از کودکان و زنان پناهنده که به تازگی از سفر افغانستان بازگشته است تصويب اين طرح را که واکنش های منفی در اين کشورداشته است به نفع روابط دو کشور نمی داند :"اين اقدام اداره اتباع خارجی ممکن است با هدف کم کردن خدمات به مهاجران و بازگشت هر چه سريع تر آنها به وطن باشد اما در عمل اثر معکوس دارد و نوعی سياست ضد بازگشت را دامن بزند چون بيشتر مهاجرانی که اينجا هستند آموزش برای شان در اولويت قرار ندارد و عدم دسترسی به آن نهايتا منجر به بازگشت شان نخواهد شد . بيشتر افغانی ها با فقر شديد ؛ مشکلات شغلی وعدم دسترسی به بهداشت مواجهند و ظرفيت دانشگاههای افغانستان هم آن قدر محدود است که اين احتمال خيلی کم است که مهاجران برای تحصيل به کشورشان برگردند همچنين با تحقيق کمی می توان فهميد که افغان های تحصيل کرده خيلی بيشتر از تحصيل نکرده ها به کشورشان باز گشته اند "

به گفته اشرفی تحصيل کرده های افغان به دليل فرصت بيشتر برای يافتن شغل و وضعيت مالی مناسب بيشتر تمايل به بازگشت به وطن شان دارند و اين که ما افغان ها را با دست پر به کشورشان بازگردانيم موفقيتی برايمان محسوب می شود .

او ادامه می دهد :" افغان های تحصيل کرده در ساختار سياسی – اجتماعی و فذهنگی افغانستان تاثير گذاری زيادی دارند و اين موضوع می تواند به عنوان برگ برنده ای برای ما محسوب شود . اين دستور العمل نيز مثل بقيه بخشنامه هائی که که درباره موضوع آموزش مهاجران افغان صادر شده اثر گذاری مثبت ندارد و عاملی در جهت بازگشت مهاجران به حساب نمی آيد "

بر اساس آمار اخير اداره اتباع خارجی وزارت کشور ۲۱۶ هزار دانش آموز افغانی در مدارس ايران مشغول به تحصيل اند همچنين چهار هزار دانشجو نيز در دانشگاههای مختلف ايران و بيشتر در دانشگاههای دولتی کشور درس می خوانند .

اشرفی می گويد :" حضور چهار هزار نفر دانشجوی افغان در کل دانشگاههای دولتی ما رقم خيلی بالائی نيست که بخواهيم مانع تحصيل شان شويم. بهتر است از اين ديدگاه به اين موضوع نگاه کنيم که دانشجويانی در کشور ما درس می خوانند که فارسی زبانند و حضور آنها در دانشگاهها به توسعه زبان فارسی و فرهنگ مان کمک می کند .اين افراد می توانند سرمايه های آينده افغانستان باشند و به بازسازی آن کمک کنند اين افراد به هر دليلی در کشور ما هستند و چه بهتر که حضور افرادی با تحصيلات عالی و فرهنگ بالا را در کشورمان بپذيريم ."

او به جوانان افغانی زيادی اشاره می کند که با شور زياد درس می خوانند و مشتاق ورود به دانشگاه هستند :"چرا بعد از ۳۰ سال سرمايه گذاری و زحمت برای اين مهاجران با چنين برخوردهائی آنها را از خودمان دلزده کنيم و دوستی سالمی که ميانمان وجود دارد را تبديل به دشمنی ناسالم کنيم ا.نها خواسته و ناخواسته همسايگان ما هستندوا گر درس خوانده و آموزش ديده به کشورشان باز گردند مانع از ورود صد نفر بی سواد به ايران خواهند شد و در درازمدت به ثبات سياسی و فرهنگی افغانستان کمک می کنند ."

اقدام وزارت علوم و وزارت کشور منطقی است

" اعتبارهای عمومی دولت بايد هزينه شهروندان همان کشور شود در همه دنيا اوضاع اين گونه است و اقدام وزارت علوم و وزارت کشور هم درباره ممنوعيت حضور اتباع بيگانه در دانشگاههای کشور منطقی است "
اين را علی عباسپور تهرانی فرد رئيس کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس می گويد . او که اعتقاد دارد هزينه تحصيل هر دانشجو در دانشگاههای دولتی در هر سال حدود شش ميليون تومان است می گويد :"در همه دنيا چنين اعتبارهائی برای مردم خودشان هزينه می شود در آمريکا دانشگاههای زيادی وجود دارد اما گاه اين دانشگاهها فقط برای افراد مقيم همان ايالت مجانی هستند و افراد ديگر ايالت ها برای درس خواندن در همان دانشگاه هزينه های بالائی را می پرازند .شايد در کشوری مثل آلمان همه دانشگاهها برای همه مليت ها مجانی باشد و من وجود ان را انکار نمی کنم اما به هر حال اين روال همه دنيا نيست"
او همچنين ظرفيت دانشگاههای دولتی روزانه را بسيار محدود می داند :" فقط ۹۰ هزار نفر دانشجو از مجموعه داوطلبان يک ميليونی دانشگاه ها می توانند وارد دوره های روزانه شوند به نظر من اين تعداد محدود بايد متعلق به دانشجويان ايرانی باشد دانشجويان خارجی يا بايد شهريه پرداخت کنند يا اينکه به صورت بورسه توسط دولت پذيرش شوند ."

پس از اظهار اميدواری نماينده سازمان ملل به لغو اين بخشنامه همچنان اتباع خارجی به لغو اين بخشنامه اميدوارند . به نظر می رسد رايزنی و نظرهای موافق و مخالف با اين بخشنامه طی روزها و ماه های آينده امکان تصميم گيری های جديد در اين باره و لااقل برای کنکور سراسری سالهای آينده را باز بگذارد.