نگاهی به عرصه­های گوناگون جشنواره­ی فيلم برلين، بهرام محيى، صدای آلمان

جشنواره­ی بين المللی فيلم برلين که امسال برای پنجاه و ششمين دوره برگزار می­گردد و يکی از معتبرترين جشنواره­های فيلم در جهان است، به روزهای ميانی خود رسيد. فيلم­های شرکت کننده در جشنواره­ی برلين، مطابق سنت همه ساله، در سطوح و عرصه­های گوناگونی به نمايش درمی­آيند. نگاهى مياندازيم به ساختار درونی «برليناله» و عرصه­های گوناگون.

مهم­ترين برنامه­ی رسمی «برليناله»، عرصه­ی «مسابقه» است که در آن رقابت اصلی فيلم­ها برای ربودن جايزه­ی «خرس طلايی» صورت می­گيرد. هر سال يک هيئت داوری بين­المللی بر فيلم­های اين بخش نظارت دارد و در پايان رأی خود را در گزينش بهترين­ها اعلام می­نمايد. امسال در اين بخش مجموعا ۱۹ فيلم به رقابت می­پردازند که در ميان آن­ها دو فيلم ايرانی نيز به چشم می­خورد: فيلم «زمستان» ساخته­ی رفيع پيتز و فيلم «آفسايد» ساخته­ی جعفر پناهی.

عرصه­ی دوم «برليناله» موسوم به «چشم­انداز» (پانوراما) به نمايش فيلم­های سينمايی يا مستندی اختصاص دارد که از نظر موضوعی خود را با مسائلی چون جستجوی هويت، شيوه­ی زندگی و يا رويدادهای تاريخی مشغول کرده­اند. «چشم­انداز» امسال در «برليناله» برای بيست و يکمين بار برگزار می­گردد. از ايران فيلمی تحت عنوان «به آهستگی» ساخته­ی مازيار ميری در اين عرصه شرکت دارد.

سومين عرصه­ی «برليناله» تحت عنوان «همايش» (فوروم)، به نمايش فيلم­های سينماگران جوان و عمدتا" تازه­وارد اختصاص دارد. بايد خاطر نشان ساخت که در همين بخش است که چهره­های جديد هنری اعم از فيلمساز و بازيگر امکان درخشيدن و به اصطلاح هنری «کشف شدن» را می­يابند و می­توانند راه خود را به گستره­ی سينمای حرفه­ای و بازارهای جهانی فيلم بگشايند. امسال از ايران دو فيلم در بخش «همايش» شرکت دارد: فيلم «صبحی ديگر» ساخته­ی ناصر رفائی و فيلم «کارگران مشغول کارند» ساخته­ی مانی حقيقی.

چهارمين عرصه­ی «برليناله» به نمايش فيلم­های کودکان و نوجوانان اختصاص دارد. فيلمسازان ايرانی در گذشته در اين عرصه آوازه­ای کسب کرده­اند و فيلم­های کودکان و نوجوانان از ايران اغلب با استقبال تماشاگران روبرو شده است. از جمله جعفرپناهی که امسال فيلم خود «آفسايد» را روانه­ی رقابت­های اصلی جشنواره نموده است، سالها پيش با فيلم «بادکنک سفيد» در بخش فيلم­های کودکان جشنواره­ی برلين درخشيد. امسال برخلاف همه ساله، فيلمی از ايران در اين عرصه شرکت ندارد.

پنجمين عرصه­ی «برليناله» به نمايش «فيلم­های کوتاه» اختصاص دارد.

افزون بر عرصه­های ياد شده، همه ساله در جشنواره­ی برلين، فيلم­هايی قديمی با انگيزه و موضوعی ويژه به نمايش در می­آيند. موضوع ويژه­ی امسال «زنان رؤيايی در فيلم­های دهه­ی پنجاه» است. به اين منظور، فيلم­هايی از ستارگان مشهور سينمای جهان در آن دوره از جمله: اليزابت تايلور، بت ديويس، سوزان هيوارد، آوا گاردنر، مريلين مونرو، دوريس دی، دبورا کر، لاناترنر، اودری هيپورن، اينگريد برگمن، بريژيت باردو، ملينا مرکوری، ماريا شل و آنا مانيانی به نمايش درمی­آيد.

بهرام محيى، گزارشگر صداى آلمان در برلين