جمال ميرصادقي: نويسندگان اين سال‌ها ديگر آرمان‌خواه نيستند، ايسنا

* انسان امروز با خواندن رمان به تعالي مي‌تواند برسد

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - ادبيات

جمال ميرصادقي گفت: نويسندگان امروز بيشتر به خود توجه دارند تا اجتماع و همين باعث شده تا از درك تاريخ و وقايع زمانه باز بمانند.

اين داستان‌نويس در گفت‌وگويي با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عنوان كرد: ‌نويسندگان نسل سوم، يعني نويسندگان بعد از انقلاب، ديگر آرمان‌خواه نيستند و در آثارشان هم به خودشان مي‌پردازند كه اين باعث مي‌شود عام بودن خود را از دست بدهند و چنين نويسندگاني ديگر نمي‌توانند امكان تغيير تاريخ را داشته باشند.

او افزود: ما «همسايه‌ها» و «چشم‌هايش» را به عنوان آثار تاثيرگذاري داريم و حتا «بوف‌كور» هم در جهت شناخت جهان درون همچنان اثرگذار است، اما آثار امروزي بيشتر وجه سرگرمي دارند و به دست فراموشي سپرده مي‌شوند و به همين خاطر هم از نسل جديد، نويسنده‌هاي تاثيرگذاري نداريم.

ميرصادقي در ادامه يادآور شد: گفته‌اند كه نويسندگان بزرگ، فيلسوفان بزرگي هستند؛ يعني همان‌ كاري را كه فيلسوف مي‌كند، داستان‌نويس در داستانش به صورت يك روايت ارايه مي‌دهد و ذهنيت فلسفي و انديشه‌ي خود را به صورت غير مستقيم مطرح مي‌كند.

داستايوفسكي، تولستوي، چخوف و تمام نويسندگاني كه از آنها به عنوان مشاهير ياد مي‌كنند، خصوصيت فلسفي داشته‌اند كه البته اين جنبه‌ي عام‌تري هم به خود مي‌گيرد و مسائل اجتماعي و سياسي را هم شامل مي‌شود.

ميرصادقي گفت: مثلا تولستوي نظرش را درباره‌ي تاريخ، در «جنگ و صلح» ارايه داده كه البته بعضي نظريات جنبه‌ي انتزاعي دارد و مال روزگار خودش است و بعدها كهنه مي‌شود. گاهي هم اين نظريات تاثيرگذار است و در اجتماع تحولاتي به وجود مي‌آورد.

او افزود: در ايران هم مثلا هدايت با شخصيت‌هاي داستاني كه مي‌آفريند، نسل روشنفكري را پديد مي‌آورد كه نسبت به ماديات و شهوت بي‌علاقه و به دود علاقه‌مند است؛ آدمهاي نحيف به ظاهر مريضي كه از نظر روحي سرشار و بدبينند.

او در ارزيابي اين تاثيرگذاري متذكر شد: نمي‌توانم تعيين تكليف كنم و نسخه بپيچم، هر چند شخصا اين نوع تاثيرگذاري را مثبت نمي‌بينم و خودم تحت تاثير بزرگ علوي هستم؛ نه هدايت. بزرگ علوي ادبيات مبارزه‌طلبانه‌اي دارد كه در برابر قدرت‌ها مي‌ايستد و نسبت به محرومان بي‌تفاوت نيست. تحت تاثير او هم نويسندگاني مثل محمود دولت‌آبادي، احمد محمود يا خود من به نوعي رئاليسم انتقادي معتقديم كه در برابر ناهمواري‌ها ايستادگي مي‌كند.

ميرصادقي همچنين يادآور شد: نويسندگان نسل اول و دوم آرمان‌خواه‌ هستند و اين به‌خصوص از ويژگي‌هاي نويسندگان نسل دوم است. اما نويسندگاني را هم مثل بهرام صادقي داريم كه نوعي حالت نيهيليستي دارند و اين هم از شرايط زمانه است.

نويسنده‌ي «جهان داستان ايران» گفت: مي‌گويند خواندن رمان، تعالي ذهن را موجب مي‌شود؛ آدم امروز هم كه نمي‌تواند همه چيز را تجربه كند، با خواندن رمان‌ها و تجربه‌اي كه ديگران داشته‌اند، مي‌تواند به تعالي برسد. از اين نظر نقش رمان در تغيير ذهن و تحول شخصيت‌ها بسيار مهم است كه مي‌تواند تاثير مثبت داشته باشد.