با کودکان بیش‌فعال چگونه برخورد کنیم؟

یک روان‌پزشک گفت: تنبیه بدنی کودکان بیش‌فعال آنها را دچار اختلال‌های روان‌پزشکی کرده و حس انتقام‌جویی را در این کودکان ایجاد می‌کند.

عارفه مبشر در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان اظهار کرد: ایجاد تغییر در سیستم عصبی شیمیایی بدن کودکان با سه الگوی بی‌توجهی، بیش‌فعالی و رفتارهای تکانشی نمایان می‌شود.

وی ادامه داد: شروع اختلال بیش‌فعالی و بروز برخی علایم این بیماری از سن سه‌سالگی (زیر پنج‌سالگی) است ولی تشخیص قطعی آن در سن بالای پنج سالگی امکان‌پذیر می‌شود زیرا در سنین زیر پنج سال ممکن است فعالیت‌های کودک با بازیگوشی‌های طبیعی او اشتباه گرفته شود و در بستگان درجه یک شایع‌تر است.

این روان‌پزشک با اشاره به این که گاه توارث دلیل بیش‌فعالی کودکان است و در بستگان درجه یک بیشتر دیده می‌شود، خاطرنشان کرد: بیش‌فعالی بیشتر در پسرها مشاهده می‌شود و دلیل واحدی را نمی‌شود برای بروز این بیماری نام برد ولی بیشترین علت‌هایی که موجب این اختلال می‌شود علاوه بر ایجاد تغییر در سیستم عصبی شیمیایی بدن، علت‌های محیطی از جمله صدمات مکانیکی که در زمان تولد به سیستم عصبی وارد می‌شود و مواجه با برخی سموم در دوران پیش از تولد است.

وی ادامه داد: افزودنی‌های خوراکی مانند رنگ‌ها و مواد نگهدارند‌ه‌ای که در غذاها و برخی شیرینی‌ها و شکلات‌ها وجود دارد نیز به عنوان عامل احتمالی بروز این اختلال در کودکان است.

مبشر گفت: کودکان دچار اختلال بیش‌فعالی، دارای جنب و جوش بسیاری هستند که گاهی نیز این فعالیت‌ها موجب خستگی خانواده‌ها می‌شود. این کودکان مانند موتوری هستند که در حال کار است و خاموش نمی‌شود. اگر کودکی این علایم را در دو محیط خانه و بیرون خانه مانند مدرسه و در مدت زمان حداقل شش ماهه داشته باشد، دچار بیش‌فعالی است.

وی ادامه داد: کودکان بیش‌فعال اگر در سن مدرسه باشند، نمی‌توانند به آرامی به طور مداوم سر جای خود بنشینند، مدام در کلاس می‌چرخند و دست و پای آنان حالت بی‌قراری دارد. این کودکان دایم روی صندلی تکان می‌خورند، معمولا کارهایی که انجام می‌دهند پر سر و صدا است و بسیار پرحرفند.

این روان‌پزشک اظهار کرد: در رفتارهای تکانشی نیز کودک ممکن است به کارهای خطرناک دست بزنند ولی متوجه خطر آن نباشند.

وی تصریح کرد: در صورتی که خانواده‌ها برای رفع اختلال کودک بیش‌فعال خود اقدام نکنند این کودکان به دلیل خصلت‌های تکانشی بیش‌فعالی، به کارهای خطرناک و ضداجتماعی گرایش می‌یابند.

مبشر اظهار داشت: اگر این بیماری درمان نشود، گروهی از این کودکان در سنین بالا به مواد مخدر و سیگار، دزدی، دروغ‌گویی و بزهکاری گرایش می‌یابند و گروه دیگر نیز دچار اختلال افسردگی می‌شوند. کودکانی با علایم بیماری بیش‌فعالی بسیار تنبیه می‌شوند و مورد انتقاد قرار می‌گیرند؛ به همین دلیل ممکن است دچار اختلال افسردگی و اضطراب شوند.

وی با بیان این که خانواده‌ها برای تشخیص این اختلال حتما باید به روان‌پزشک مراجعه کنند، گفت: اولین گام در درمان این بیماری، درمان دارویی است. شرکت در جلسات مشاوره نیز از راه‌های درمان این کودکان است ولی ضمن آن نیز به دلیل ایجاد تغییر در سیستم عصبی شیمیایی، برای رفع این اختلال نیاز به دارو وجود دارد.

این روان‌پزشک با اشاره به انرژی زیاد کودکان بیش‌فعال، ادامه داد: بهتر است خانواده‌ها این انرژی کودکان را در جنبه‌های مثبت مانند ورزش‌هایی که انرژی زیادی از بچه‌ها می‌گیرند مانند دویدن در زمین‌های بزرگ، ورزش‌های مورد علاقه کودک یا پیاده‌روی در مسافت‌های طولانی صرف کنند.

وی افزود: همچنین خانواده‌ها می‌توانند مسئولیت‌هایی که نیاز به صرف انرژی زیاد دارد را در صورت امکان به بچه‌ها محول کنند تا موجب تخلیه انرژی آن‌ها شود. همچنین توصیه می‌شود کودکان بیش‌فعال تنقلات دارای افزودنی مصرف نکنند.