مشکلات "هویت‌دزدی" در دنیای مجازی، دویچه وله

بودن به جای دیگران چه حسی دارد؟ رفت‌وآمد با نامی "عاریه‌ای" ، بدون این‌که ردپایی باقی بماند؟ این حسی است که شاید برای بسیاری لذت‌بخش باشد. حال اگر در این شرایط جرمی اتفاق بیفتد، مسئولیت با کیست و به سراغ چه کسی باید رفت؟

بسیاری افراد ترجیح می‌دهند بدون نام و نشان خودشان به دنیای مجازی اینترنت وارد شوند، گشت بزنند، چت کنند و به فروم‌ها سربکشند، بدون این‌که ردپایی از هویت واقعی خود بر جای بگذارند. این حس را شاید بسیاری از کاربران اینترنتی تجربه کرده باشند.

اولین مشکل همین‌جا بروز می‌کند و آن هم این‌که مشخص نیست چه کسی چه کاری را انجام داده و در واقع نمی‌توان رد کسی را در اینترنت پیگیری کرد. این یکی از موضوعاتی است که در کنفرانس IT در برلین به آن پرداخته خواهد شد. کنفرانسی که روز پنج‌شنبه (۲۰ نوامبر) کار خود را آغاز می‌کند.

مشکل همیشگی در اینترنت

خلافکاران اینترنتی در ارتباط‌های اینترنتی عمومی مانند چت‌روم‌ها، فروم‌ها یا سایت‌های اینترنتی مختلف، نام، مشخصات، شماره حساب‌های بانکی و رمز عبور کاربران را به دست می‌آورند و آنها را به دیگران می‌فروشند یا از حساب بانکی افراد پول برداشت می‌کنند.

پلیس آلمان در سال میلادی گذشته (۲۰۰۷) تعداد ۴ هزار و ۲۰۰ مورد از این نوع جرم را ثبت کرده و هشدار می‌دهد که گرایش‌ها به این جرایم در حال افزایش است. کارشناسان این معضل را جدی می‌دانند و خسارات ناشی آن‌را تا میلیون‌ها یورو برآورد می‌کنند.

پیامدهای "چندهویتی‌" بودن

کسی که در چت‌روم‌ها می‌چرخد، در فروم‌ها شرکت می‌کند یا در پایگاه‌های اینترنتی همسریابی، به دنبال شریک جنسی می‌گردد، از هویت شریک مجازی خود یا کسی که با او در اینترنت آشنا شده اطلاعی ندارد. مثال ملموس این ادعا را می‌توان در چت‌روم های ایرانی جست. در این چت‌روم‌ها، اکثر غریب به اتفاق پسرها – البته کسانی که با آی‌دیِ پسرانه چت می‌کنند – ساکن محلات مرفه‌نشین شهرند و دانشجو یا فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی و البته از تمول مالی نیز برخوردارند. بخش قابل توجهی از دخترها – صرف‌نظر از این‌که فرد واقعا خانم است یا خیر - نیز دانشجوی رشته‌های روز هستند و تصادفا ساکن همان محله‌های ممتاز. گویی که چت در ایران تنها در میان افراد یک طبقه خاص جریان دارد.

در دنیای مجازی یکی سرمست است از این‌که می‌تواند در هر لحظه با نقشی جدید ظاهر شود و دیگری دلخور از این‌که در دام حقه‌بازی دیگران گرفتار شده است. البته این مشکل مرز جغرافیایی نمی‌شناسد و تنها مختص ایران نیست.

یکی از نکات شگفت‌انگیز، تفاوت گاه بسیار فاحش هویت افراد، در دنیای مجازی و واقعی است. در دنیای واقعی وقتی دو نفر با هم آشنا می‌شوند، برخی حد و حدود را رعایت می‌کنند، وارد برخی مباحث نمی‌شوند یا در برخی حوزه‌ها اغراق می‌کنند. در دنیای مجازی اما قوانین دیگری حاکم است.

اگر بتوان به پروفایل یک دوست در اینترنت تصادفا دست یافت و از علاقه‌مندی‌ها و موضوع‌های مطلوب او آگاه شد، باور تفاوت‌های احتمالی با دنیای واقعی شاید مشکل باشد. کارشناسان می‌گویند، کسانی که با نام و نشان واقعی خود در اینترنت ظاهر می‌شوند، بسیار محافظه‌کارتر از کاربرانی هستند که با هویت "عاریه‌ای" پا به دنیای مجازی می‌گذارند.

کارت‌های شناسایی الکترونیکی

یکی از موفقیت‌هایی که کارشناسان IT به آن دست یافته‌اند، طراحی کارت‌های شناسایی الکترونیکی است که به ادعای طراحان آن می‌توان با استفاده از آن، از جرایم اینترنتی تا حدود زیادی کاست. این کارت‌ها حاوی اطلاعات فردی شخص هستند و کاربر می‌تواند امضای الکترونیکی خود را هم در کارت ذخیره کند. کاربر می‌تواند با استفاده از این کارت خود را در اینترنت معرفی کرده و از آن برای اثبات هویت خود در خریدهای اینترنتی و عملیات بانکی برخط استفاده کند.

البته این روش منتقدانی هم دارد. آنان بر این عقیده‌اند که کارت‌های شناسایی تا کنون تنها به پلیس ارائه می‌شدند اما اکنون در اختیار شرکت‌ها هم قرار می‌گیرد. این‌که شرکت‌ها با اطلاعات خصوصی کاربران چه می‌کنند، سؤال مهمی است که همواره در مورد اطلاعات شخصی افراد مطرح بوده است.