سيستم تيم ملي ايران در جام ملت هاي آسيا: چهار، دو، سه، يك، امير صدري، وقايع‌اتفاقيه

منتقدان برانكو ايوانكوويچ معتقدند كه او چنان دلبسته سيستم بازي 1-3-2-4 است كه حتي در صورت نداشتن نفرات مناسب حضور در پست‌هاي گوناگون اين سيستم، با استفاده از نفرات در پست‌هاي غير تخصصي از اين شيوه استفاده مي‌كند و مردان فوتبال ايران را اسير يك سيستم بازي خاص مي‌كند...موافقان برانكو معتقدند كه او در مواقع لزوم جسارت و نكته‌سنجي لازم براي تغيير سيستم بازي تيم ملي فوتبال را داراست و اين نكته را در رقابت‌هاي غرب آسيا با تغيير سيستم از 1-3-2-4 به 2-4-4 نشان داده بود. خود برانكو مي‌گويد كه مدت زمان زيادي طول مي‌كشد تا يك تيم و تك تك بازيكنان آن به يك سيستم خاص عادت كنند و در آن به هماهنگي با هم برسند و تغيير آن سيستم به صورت مكرر تنها به ضرر يك تيم خواهد بود. مجيد جلالي كه او را بهترين آناليزكننده فوتبال در ايران در حال حاضر مي‌دانند معتقد است كه اگر سيستم محبوب برانكو در يك يا دو بازي نتيجه مطلوب را كسب نكند بلافاصله تغيير خواهد يافت، جلالي با اشاره به تجربه حضور تيم اميد ايران در بازي‌هاي آسيايي بوسان 2002 آلترناتيو سيستم فعلي تيم ملي را نه سيستم 2-4-4 كه سيستم حالا سنتي شده و محبوب مربيان ايراني 2-5-3 (يا حتي 1-6-3) مي‌داند. به هر حال مشخص است كه گزينه اصلي تيم ملي ايران در چين 1-3-2-4 است، سيستمي كه در تقريباً تمامي پست‌هاي آن مي‌توان نفرات اصلي را از همين حالا حدس زد.

1-يك:نفر اول درون دروازه تيم ملي ايران قطعاً ابراهيم ميرزاپور است، مردي كه بزرگترين نقطه ضعف مشهودش-بازي با پا-را در گذر زمان به خوبي برطرف كرد اما هيچ گاه نتوانست جا پاي بزرگاني چون ناصر حجازي و احمدرضا عابدزاده بگذارد كه وزنه‌هايي غيرقابل انكار در كل تيم‌هاي خود بودند. ميرزاپور به رغم اندام مناسب و تسلط نسبي در هوا فاقد سرعت مناسب در عكس‌العمل است، ضمن آنكه او فاقد كاريزماي لازم براي هدايت (يا در صورت لزوم تهييج و انگيزش) مردان ساختار دفاعي ايران است، اما به هر حال ويژگي‌هايش و چندين سال نفر اول بودنش او را بر رحمتي جوان و رودباريان موفق در سال پيش ارجح ساخته است.

2-چهار: در خط دفاعي چهاره نفره زنجيره‌اي دو مدافع كناري ايران كاملاً مشخص هستند. حسين كعبي و علي بداوي دو بازيكن جنوبي، با تكنيك (كعبي بيشتر و بداوي كمتر)، دونده (بداوي بيشتر و كعبي كمتر)، مؤثر در هجوم(كعبي مؤثرتر) و داراي نقاط ضعف مشهود در امور دفاعي (كعبي با مشكلات بيشتر)، در سمت راست هم مهدي اميرآبادي و هم فرزاد مجيدي تخصص بازي در اين پست و جايگزيني حسين كعبي را دارند اما تيم ملي فاقد نفر جايگزين متخصص در پست مدافع چپ است-در صورت نياز به جايگزيني بداوي بايد از گزينه‌هايي مثل محمد نصرتي يا جلال كاملي مفرد استفاده كرد.

در مركز خط دفاعي اما سه گزينه وجود دارد كه بايد دو نفر از آنها گزينش شوند. به نظر مي‌رسد محمد نصرتي و رحمان رضايي براي قرار گرفتن در تركيب اصلي شانسي بيشتر از يحيي گل‌محمدي دارند كه فصل پر نوساني را پشت‌سر گذاشته است. نصرتي و رضايي جنگده، پرتلاش، با قدرت بدني بالا و توانايي سر زني عالي هستند اما در مقابله با مهاجمان سرعتي و تكنيكي دچار مشكل مي‌شوند(هر دوي اين مدافعان پنالتي‌هاي زيادي را تقديم حريفان كرده‌اند) مشكل ديگر تيم ايران در اين منطقه عدم هماهنگي مطلق زنجيره دفاعي در رعايت خط آفسايد و احتمال شكسته شدن آفسايد‌گيري توسط تيم‌هاي سريع با طراحان هوشمند است.

3-دو‍: گزينه نفر دوم بازيكنان مياني عقب‌تر-هافبك‌هاي دفاعي-سيستم مورد نظر شايد مبهم‌ترين مكان در تركيب تيم ايران باشد، به نظر مي‌رسد جايگاه جواد نكونام به عنوان نفر اول اين پست‌هاي دوگانه قطعي است، اما حامد كاويانپور، سيد محمد علوي و حتي ايمان مبعلي نفراتي هستند كه مي‌توانند در كنار جواد نكونام محور اصلي ارتباط خط دفاعي و حمله تيم ايران را شكل دهند. گرچه بسياري از منتقدان عملكرد سرمربي تيم ايران معتقدند كه عملكردهاي يكسان و تداخل عملكرد و مشخص نبودن كامل حيطه وظايف اين دو هافبك دفاعي يكي از مشكلات اصلي تيم ملي ايران است اما برانكو با جلو و عقب بردن نفر دوم هافبك‌هاي تدافعي مي‌تواند تغييرات مورد نياز را در تيمش و نوع حركت آن ايجاد كند.

4-سه: سه هافبك هجومي تيم ايران-كه قرار است نقش حمايت از تك مهاجم تيم ايران را بازي كنند و در مواقع لزوم نقش تدافعي هم برعهده گيرند-اميد اصلي ايران براي تحت تأثير قرار دادن حريفان. در واقع وزن تيم ايران در اين بخش به حدي است كه شايد در هيچ تيم ديگر قاره نظير نداشته باشد، مهدي مهدوي‌كيا در سمت راست، علي كريمي در وسط و آرش برهاني در سمت چپ مي‌توانند هر حريفي را تحت تأثير قرار دهند. تكنيك بالاي هر سه اين بازيكنان و نيز سرعت بالاي آنها سلاح اصلي تيم ايران براي رسيدن به دروازه حريفان است. گرچه گاه حركات انفرادي اين بازيكنان از حد معمول مي‌گذرد اما به هر حال اين سه بازيكن بايد نقش پاسورهاي گلساز-و در مواقع نياز بازيكنان گلزن و اضافه شونده به خط حمله-را ايفا كنند. اگر كريمي، مهدوي‌كيا و برهاني در روز اوج خود باشند ايران مي‌تواند به هر تيم آسيايي گل بزند.

5-يك: واضح و مسلم است كه علي دايي نفر اصلي تيم ايران در خط حمله و تك مهاجم تيم ايران خواهد بود، دايي بهترين گلزن سطح ملي تاريخ جهان است و همين مسأله بار رواني را متوجه حريفان مي‌كند ضمن اينكه جايگاه غيرقابل انكار دايي در انگيزش روحي و رهبري تيم ايران وي را به بازيكني بي‌جانشين در تيم ايران بدل مي‌كند اما علي دايي با دور شدن از آمادگي جسماني سال‌هاي پيش حالا فاقد آن تأثيرگذاري در جريان بازي، و فاقد آن جنگدگي دائمي كه مدافعان حريف را خسته و پر اشتباه مي‌كرد، نشان مي‌دهد و حتي در نبردهاي هوايي، كه يكي از شيوه‌هاي اصلي گلزني و گلسازي در تيم ايران بود، هم آن قدرت گذشته را ندارد كه اين مسائل به همراه حركت دايي به سمت زمين‌خودي خط حمله ايران را از تأثيرگذاري مورد نياز دور مي‌كند. نفر جانشين تيم ايران در اين پست رضا عنايتي است كه به نظر نمي‌رسد شانس چنداني براي نشان دادن توانايي‌هايش بيابد.

6-نقطه صفر(جمع‌بندي) گرچه در فوتبال سيستم و آرايش‌ بازي نقش مهمي را بازي مي‌كند اما قدر مسلم آمادگي بدني و رواني و انگيزش به همراه درك درست شرايط از سوي بازيكنان داراي ويژگي‌هاي تكنيكي لازم و نيز انضباط تيمي مي‌تواند پيروزي هر تيمي را با هر سيستمي كه بازي كند، تضمين كند. ايران با تركيبي از بازيكنان جوان و با انگيزه و با تجربه و كاملاً شناخته شده تيمي را در اختيار دارد كه براي قهرماني در جام ملت‌هاي آسيا تنها نيازمند تلاش، انگيزه، انضباط و اعتماد به نفس است. عدم حضور اين مجموعه از بازيكنان مستعد، تكنيكي و تاكتيك‌پذير در جمع سه تيم برتر اين مسابقات قطعاً به معناي شكست براي فوتبال ايران خواهد بود.