منشور کوروش پس از ۳۷ سال به ایران می رود، بی بی سی

منشور کوروش که نخستین منشور حقوق بشر جهان است، ‌اردیبهشت ‌سال آینده خورشیدی برای نمایش دوباره در ایران از موزه بریتانیا به تهران منتقل می شود.

به گفته مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، این منشور به مدت چند ماه در موزه ملی ایران به نمایش درخواهد آمد.

منشور کوروش کبیر دربخش ایران باستان در موزه بریتانیا نگهداری می شود اما اخیرا در جریان برگزاری نمایشگاه تمدن بابل در این موزه، منشور کوروش در کنار مجموعه آثار این نمایشگاه پربازدید کننده به نمایش در آمده است.

لوح کوروش تنها یک بار در جریان جشن‌های ۲۵۰۰ ساله برای نمایش در ایران از موزه بریتا‌نیا خارج شد. آن زمان یعنی در سال ۱۳۵۰ خورشیدی، منشور را ۵ هزار پوند بیمه کردند و شی یاد شده تنها به مدت ۱۰ روز در ایران و در موزه برج آزادی تهران به نمایش در آمد.

یک کپی از منشور کوروش به عنوان کهن‌ترین فرمانِ شناخته‌شده تفاهم و همزیستی ملت‌ها در ساختمان سازمان ملل متحد در نیویورک نگهداری می‌شود. این استوانه در فضای بین تالار اصلی شورای امنیت و تالار قیمومت قرار دارد.

تلاش برای بازگشت دوباره منشور کوروش به ایران
در جریان برگزاری نمایشگاه "امپراتوری فراموش شده: جهان هخامنشی" در دی ماه سال ۱۳۸۳ اعلام شده که موزه بریتانیا منشور کوروش را در مقابل بیش از ۵۰ شی تاریخی که برای نمایشگاه جهان هخامنشی از موزه ملی ایران امانت گرفته بود، به ایران امانت می دهد.

استوانه کوروش در سال ۱۲۸۵ خورشیدی توسط هرمز رسام، باستان شناس بریتانیایی اصل آسوری تبار، در معبد بزرگ اِسَـگیلَـه (نیایشگاه مَـردوک، خدای بزرگ بابلی) در شهر باستانی بـابـل در بین‌النهرین کشف شد.

این استوانه ۲۳ سانتی‌متر طول و ۱۱ سانتی‌متر عرض دارد و دور تا دور آن در حدود ۴۰ خط به زبان آکادی و به خط میخی بابلی نوشته شده‌است.

گمان نخستین باستان شناسان این بود که این لوح توسط یکی از پادشاهان بابلی نگاشته شده است. اما پس از بررسی خط شناسان مشخص شد که این استوانه در سال ۵۳۸ پیش از میلاد به هنگام ورود سپاه ایران به بابل و فتح ای شهر به فرمان کوروش کبیر بنیان‌گذار پادشاهی ایران و آغازگر سلسله هخامنشیان نوشته شده است.

ترجمه و انتشار متن این استوانه گلی نشان داد آن چه از خاک بابل کشف شد،"نخستین منشور جهانی حقوق بشر" است.

به همین مناسبت در سال ۱۳۴۸ در گردهمایی حقوق دانان سراسر جهان که در کنار آرامگاه کوروش برگزار شد، او را نخستین بنیانگذار حقوق بشر نامیدند.

استوانه کوروش به شدت آسیب‌ دیده است، بسیاری از سطرهای آن از بین رفته یا بر اثر فرسودگی بیش از اندازه قابل خواندن نیست.

بازتاب احترام به اقوام و ادیان در منشور کوروش
نوشته‌های بخش‌های آسیب‌دیده را تنها با توجه به اندازه فضای خالی و برخی حروف باقی مانده در آن می‌توان تا حدودی بازسازی کرد که در این بازسازی احتمال اشتباه‌هایی وجود دارد.

علاوه بر از آنجا که در خوانش و ترجمه نوشته‌های بابلی، هنوز اتفاق نظر وجود ندارد، متن منشور کوروش در ترجمه‌های گوناگون تفاوت دارد با این وجود محتوای اصلی آن که در بردارنده احترام به اقوام و ادیان و مذاهب گوناگون است از سوی همه باستان شناسان تایید می شود.

بر اساس نوشته های این منشور، کوروش کبیر، پس از تسخیر بابل، در این شهر تاجگذاری کرد و اعلام عفو عمومی داد.

کوروش برای جلب نظرمردم بین‌النهرین، مردوک که کهن‌ترین خدای بابل بود را به رسمیت شناخت.

او بر اساس اسناد تاریخی در جریان فتح بابل هیچ گروه انسانی را به بردگی نگرفت و سپاهیانش را از تجاوز به مال و جان رعایا بازداشت.

کوروش تمامی کسانی را که به اسارت به بابل آورده شده بودند گرد هم آورد و منزلگاه آنها را به ایشان بازگرداند. کوروش همچنین قوم یهود را نیز از اسارت در بابل آزاد کرد.

به فرمان کوروش، شرح وقایع و دستورات وی روی یک لوح استوانه‌ای سفالین نگاشته شد به عنوان سنگ بنای یادبودی در پایه‌های شهر بابل قرار گرفت.