۵۰ درصد جمعيت کشور زير خط فقر، سرمايه

اگرچه معاون اقتصادی معاونت برنامه ريزی رييس جمهوری تعداد افراد زير خط فقر را ۱۴ تا ۱۵ ميليون نفر اعلام کرده است اما به نظر می رسد که آمار اعلام شده مربوط به خط فقر خشن است که جامعه به آن دچار شده و تعداد افراد زير خط فقر بيش از اين هاست و حدود ۵۰ درصد جمعيت با مشکل فقر روبه رو است.

در عين حال به دليل اين که بيان اين آمارها همواره نگرانی مردم را در پی دارد، آمار واقعی هرگز ارايه نمی شود و اين رقم همواره تقريبی است. در حال حاضر با در نظر گرفتن درآمد روزانه دو دلار و تامين ۲۰۰ر۲ تا ۵۰۰ر۲ کالری در روز برای هر نفر به عنوان خط فقر، حدود ۵۰ درصد از جمعيت کشور زيرخط فقر زندگی می کنند. در عين حال با اضافه شدن شاخص هايی همچون رفاه، تفريح و بيمه به اين مجموعه آماری، اين رقم به ۸۰ درصد می رسد.

از سوی ديگر، اگر برای دهک های اول تا هفتم نيز يک زندگی اوليه را در نظر بگيريم براساس درآمد مورد نياز جهت تامين نيازهای اساسی، خوراکی و غيرخوراکی از قبيل پوشاک و مسکن زندگی اين دهک ها نيز زيرخط فقر قرار می گيرند. فقر نسبی، فقر مطلق و فقر خشن جزو انواع فقر است که به دليل تنوع و تعريف آن در سطوح درآمدی مختلف تقسيم شده است. خط فقر در تمام کشورها تعريف شده و دولت ها با اعلام آن حمايت های لازم را از افرادی که زيرخط فقر هستند به عمل می آورند. به عنوان مثال اگر افرادی زير خط فقر ۶۰۰ يورويی در اروپا باشند از دولت کمک می گيرند اما اگر بالاتر از آن باشند به نسبت رشد درآمد خود ماليات می دهند.

آنچه مسلم است دولت با اعلام خط فقر نوعی آگاهی را به مردم جامعه می دهد و مردم نيز براساس آن آگاهی انتظاراتشان را تعريف می کنند و برنامه ريزی می کنند تا خرج و دخل خود را به تعادل برسانند. تورم، رکود و بيکاری از جمله عوامل تاثيرگذار بر شکل گيری خط فقر است چرا که موجب کاهش قدرت خريد مردم می شود.

در حال حاضر از آن جا که در اقتصاد ايران، نظارتی موثر بر ثروت، توليد و… در چارچوب قانون وجود ندارد، برخی نابسامانی ها از جمله رانت خواری و… گسترش فقر و عميق شدن فاصله طبقاتی را فراهم آورده است. در عين حال به نظر می رسد با فراگير شدن قانون تامين اجتماعی تا حدودی بتوان خط فقر را در کشور کاهش داد، هر چند که اين موضوع نيز همچون دارو و مسکن است که حل آن حمايت همه جانبه دولت و مسوولان را می طلبد. دولت برای کاهش فقر در شرايط درآمد ۱۰۰ميليارد دلاری نفت بايد به نظام باز توزيع درآمد، ماليات بر مصرف و ارزش افزوده توجه کند تا ثروت و فقر را در گروه های مختلف درآمدی کنترل کند.

رازق صادقی، مشاور اسبق وزير رفاه