روزنامه فروش‌ها، سحرخيزان جامانده از زندگي، گزارشی از مريم سادات ميرشمسي، ايسنا

* كدام ارگان مسوول حمايت مالي و معنوي از روزنامه‌فروش‌هاست؟

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: كار و اشتغال

هر روز صبح آفتاب نزده بعد از نماز براي گرفتن روزنامه كركره‌ كيوسك را بالا مي‌برد و روزنامه‌ها را يكي پس از ديگري به‌طور مرتب در كنار يكديگر مي‌چيند كه همشهريان سحرخيز و كوشا قبل از آغاز فعاليت خود از اخبار روز مطلع بشوند.

سال‌هاست كه نداي آي روزنامه، روزنامه، خبرهاي مهم، به گوش نمي‌رسد و به جاي آن آواهاي دلنشين فضاي شهر با كيوسك‌هاي سبز و سفيد همانند قوطي كبريت آرايش شده و هياهوي آدم‌ها براي خريد روزنامه جايگزين فرياد روزنامه‌فروش شده است.

از ميان هزاران روزنامه‌فروش شهرمان به سراغ عباس 27 ساله رفتيم. عباس با صورتي خندان اما خسته از كار سخت چند دقيقه‌اي سوالاتمان را پاسخ داد.

او در گفت‌وگو با خبرنگار كار و اشتغال ايسنا، گفت:« حدود 11 سال در خيابان مهناز روزنامه مي‌فروشم. سواد نداشتم اما چون تمام وقتم را در ميان نوشته و روزنامه بودم به تدريج خواندن ياد گرفتم.»

او ادامه داد:« به‌دليل نبود امنيت براي حفاظت از دكه‌ام در مجموع پنج سال به خانه نرفتم و در محل كارم زندگي كردم؛ از زماني كه شاگرد 13 ساله‌اي استخدام كردم مسووليت حفاظت از دكه و تحويل گرفتن روزنامه از راننده شركت بر عهده او شده است و من بعد از سال‌ها فعاليت كمي استراحت مي‌كنم.»

عباس به فروش كم روزنامه‌ها در برخي از ماه‌هاي سال اشاره كرد و افزود:« در تعطيلات عيد و تابستان فروش روزنامه‌ها بسيار بالاست در حاليكه در زمستان به نصف مي‌رسد ولي در نهايت و خوشبينانه ماهي 250 هزار تومان درآمد دارم كه البته اين مبلغ را با كسري پول خريد روزنامه از شركت‌هاي مربوطه، هزينه برق، دستمزد و حق بيمه شاگرد محاسبه كرده‌ام ولي بيشتر درآمدم از فروش مجله و سيگار و خوراكي است.»

او خاطرنشان كرد:« با وجود اينكه عضو اتحاديه روزنامه‌فروشي‌ها هستم اما تاكنون به دليل ازدياد متقاضي براي رفع مشكلم به اتحاديه مراجعه نكرده‌ام، البته دوستان روزنامه‌فروشم به‌منظور رسيدگي مشكلات و مسائلي از قبيل اجاره كيوسك، مسائل سياسي و اجتماعي و گرفتن بيمه براي كارگران زيردست خود به اتحاديه رفته‌اند و با تلاش مسوولان مربوطه مشكل خود را برطرف كرده‌اند.»

به گزارش خبرنگار ايسنا طبق بررسي‌هاي صورت گرفته از سوي مسوولان ساماندهي روزنامه‌فروشي‌ها در سال‌هاي قبل از 1369 دكه‌اي به شكل امروزي براي فروش روزنامه وجود نداشته است و شهرداري از سال 1370 به بعد با اهداي دكه‌هايي نه چندان مطلوب روزنامه‌فروش‌ها را از وضعيت صرف مطبوعاتي خارج كرده و به عنوان يك شغل مورد توجه قرار دادند.

در حال حاضر پس از گذشت چند سال هزار و 200 كيوسك‌دار با سابقه چندين ساله در اين حرفه به‌منظور تهيه كيوسك‌هاي مناسب طرف قرارداد شهرداري هستند تا فقط روزنامه و مجله بفروشند.

همچنين روزنامه‌فروشاني كه در معابر فعاليت مي‌كنند ماهيانه حدود 10 هزار تومان نيز بايد بابت استفاده از معبر به شهرداري اجاره بدهند و از سوي ديگر هنوز حدود 200 روزنامه‌فروش بدون انعقاد قرارداد با شهرداري از كيوسك‌ها استفاده مي‌كنند.

البته كيوسك‌داران محدوديت‌هايي در زمينه فروش خوراكي، سيگار و غيره دارند و با فرض اينكه هيچگاه روزنامه‌اي دزديده نمي‌شود، از سوي طرف قرارداد اجازه ندارند براي محافظت از اجناس خود كيوسك را به نرده و وسيله حفاظتي مجهز كنند.

بنابراين به منظور دستيابي به اطلاعات مناسب و كافي در زمينه وضعيت اين قشر از جامعه كارگري با سعيدي - رييس اتحاديه روزنامه‌فروشي‌ها ـ مصاحبه كوتاهي داشته‌ايم.

سعيدي با اشاره به وضعيت نامطلوب و مشكلات اين كارگران گفت:« روزنامه‌فروش‌ها به‌عنوان شغلي آزاد و پيش‌گردان مشغول فعاليت هستند. با وجود اينكه از طرف دولت حمايت نمي‌شوند موظفند بنا بر درخواست وزارت كار و امور اجتماعي، شاگردان ( كارگران ) خود را بيمه كنند و در غير اين صورت از طرف بازرسان مواخذه خواهند شد.»

او با اشاره به تلاش‌هاي متعدد خود در زمينه دريافت حق بيمه 12 درصدي از دولت خاطرنشان كرد:« مسوولان مربوطه و دولتمردان تاكنون حتي راضي به پرداخت 12 درصد حق بيمه هم نشده‌اند و از سوي ديگر هيچ ارگاني مسووليت حمايت مالي و معنوي اين قشر از جامعه كارگري را برعهده نمي گيرد.»

اميد است در آينده‌اي نزديك با حمايت جامعه مطبوعاتي براي انعكاس مشكلات جامعه كارگري به خصوص روزنامه‌فروش‌ها مسوولان مربوطه و دولتمردان توجه بيشتري براي برطرف كردن موانع و مسائل آنها نشان بدهند.

گزارش از مريم سادات ميرشمسي