ايران تلاش می‌کند شاهرودی را جايگزين رهبر پير شيعيان عراق کند

اسوشيتدپرس / شهرزادنيوز ـ شاهرودی هم اکنون رهبر مذهبی بخش‌های عراقی قدرتمندی از شيعيان عراق، از جمله پيروان سازمان بدر و اکثر اعضای گروه شبه نظامی حزب‌الله جنوب عراق و "اسائيب اهل حق"، يک گروه اصول‌گرا در جنوب عراق است. حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان و هامون حمدی، سياستمدار مشهور عراقی، از جمله شاگردان وی در قم بودند.

محمود احمدی‌نژاد، رئيس جمهور ايران و رئيس قوه قضاييه محمد هاشمی شاهرودی. شاهرودی که عراقی است، از حمايت ايران برخوردار است تا به يکی از بانفوذترين چهره‌ها در عراق تبديل شود. (عکس از رويترز)

شهرزادنيوز: به گفته نزديکان رهبر مذهبی عراق، ايران تلاش می‌کند يک روحانی محافظه‌کار نزديک به رهبر جمهوری اسلامی را، يکی از جانشينان احتمالی رهبر مذهبی پير شيعيان عراق سازد، حرکتی که به تهران ابزار نيرومندی برای نفوذ در کشور همسايه‌اش خواهد بخشيد.

رهبر ۸۱ ساله، آيت‌الله العظمی علی سيستانی، يکی از متنفذترين افراد در عراق و مورد احترام اکثريت شيعيان عراق و نيز سراسر جهان است. در سال‌های پس از حمله نظامی آمريکا و متحدانش به عراق و سقوط صدام حسين، او از چنان نيرويی برخوردار بود که عراق جديد را شکل دهاد و رهبران آمريکايی و سياستمداران عراقی را وادارد که در برنامه انتقال قدرت خود که وی با آن مخالف بود، تغييراتی بدهند.

فردی که ايران اميدوار است بتواند به جای او بنشاند، آيت‌الله محمد هاشمی شاهرودی است، يک روحانی سرشناس در هيرارشی مذهبی حاکم بر ايران. او تا سال ۲۰۰۹ به مدت ۱۰ سال رئيس قوه قضاييه ايران بود و نقش مهمی در سرکوب جنبش اصلاح‌طلبی کشور ايفا می‌کرد و از اعضای شوراهای اصلی حکومت ايران است.

شاهرودی شروع کرده است به حضور در نجف، شهر مقدس عراق با چندين حوزه علميه که مرکز رهبری شيعيان است و بسياری از ۲۰۰ ميليون شيعه جهان از فتواهای مذهبی و سياسی روحانيون اين شهر پيروی می‌کنند. پوسترهای وی در منطقه صدر شهر بغداد، پايگاه فعاليت شيعی و موطن ۵ / ۲ ميليون شيعی، پخش شده است.

نفوذ فزاينده ايران در عراق – از نظر اقتصادی و پيوندهايش با سياستمداران بغداد – برای ايالات متحده آمريکا و کشورهای متحدش در حوزه خليج که ايران شيعی‌نشين را رقيبی برای خود می‌پندارند، زنگ خطر را به صدا درآورده است.

اگر شاهرودی بتواند به عنوان "مرجع اعظم" جانشين سيستانی شود، نفوذ تهران در عراق بيش‌ از پيش خواهد شد.

شاهرودی ۶۳ ساله به احتمال زياد نقش سياسی جسورانه‌تری نسبت به سيستانی اتخاذ خواهد کرد. برخلاف روحانيون ايران که قدرت‌طلب هستند، سيستانی پيروی مکتب شيعيان "منفعل" بود که موافق شرکت روحانيون در قدرت نيستند.

هم‌چنين، سيستانی سال‌ها در انزوا زندگی می‌کرد – تصور می‌رود که از سال ۲۰۰۴ از خانه خود در نجف بيرون نيامده است – و برخی بر اين نظرند که او با نسل جوان عراق و شيعيان قدرت يافته، همخوانی ندارد. بسياری از جوانان شيعی مأيوس بر اثر بيکاری و آشفتگی موجود به دنبال رهبر مذهبی فعال‌تری هستند که به مقابله با چيزی که افزايش قدرت بنيادگرايان سنی در جهان عرب تلقی می‌کنند، برخيزد.

يکی از صاحبنظران نجف، که روزانه با مقامات بالای مذهبی در تماس است، می‌گويد: "شيعيان عراقی بسيار سياسی شده و از مرجعيت سنتی افرادی مثل سيستانی خسته شده‌اند. ايران از اين موضوع بهره‌برداری می‌کند و به شدت تلاش می‌کند يکی از آدم‌های خودش را به جای او بنشاند."

اين فرد، يکی از شش نفريست که با نهادهای مذهبی مخفی شيعی در نجف و بغداد ارتباطات نزديکی دارد. آن‌ها می‌گويند ظاهراً شاهرودی برای کسب اين مقام خيز برداشته است. آن‌ها به خاطر حساسيت موضوع به شرط عدم افشای هويت‌شان با اسوشيتدپرس صحبت کردند.

به گفته ديدارکنندگان اخير، سيستانی که در سال ۲۰۰۴ در لندن به خاطر مشکلات قلبی مورد درمان قرار گرفته بود، هم‌چنان سالم و هوشيار است. اما کهولت وی، به حدس و گمان درباره جانشين‌اش در نجف دامن زده است.

اما انتخاب جانشين‌اش نبايد لزوما به بعد از مرگ وی موکول شود. اگر سيستانی برای رهبری پيروانش پير تشخيص داده شود، هم اکنون فرد ديگری می‌تواند جای او را بگيرد.

مقام مرجع اعظم در جهان شيعه، بالاترين رده در هيرارشی روحانی اسلام شيعی است، بسيار برتر از چندين روحانی با نام "مرجع" يا "مرجع تقليد". شيعيان مذهبی معمولا يک نفر را به عنوان مرجع انتخاب می‌کنند. سيستانی از دهه ۱۹۹۰ مرجع اعظم است.

تصدی اين مقام، از طريق روند غير رسمی توافق ميان روحانيون متوسط و عالی‌رتبه انجام می‌شود که هدف‌شان انتخاب چهره‌ای عالم و محترم است. "کارزار" برای آن شامل نشان دادن نفوذ مذهبی در ميان شيعيان به طور عام و در نجف به طور خاص است.

ابراهيم البغدادی، دستيار بالای شاهرودی در نجف، نمی‌گويد آيا شاهرودی مايل به تصدی اين مقام هست يا نه. مرتضی منجم، سخنگوی دفتر شاهرودی در شهر قم، می‌گويد که اين روحانی "قصد ندارد با ساير مراجع رقابت کند" و "رسما خود را يک مرجع نناميده است."

با وجود اين، شاهرودی کارهای مقدماتی را آغاز کرده است.

او در ماه اکتبر در نجف يک دفتر نمايندگی باز کرده و به گفته البغدادی، در نظر دارد به زودی ديداری از اين شهر بکند.

به گفته البغدادی، وی شروع کرده است به پرداخت کمک هزينه ماهانه به طلبه‌های فقير، سازمان دادن "روحانيان محقق" و جمع‌آوری خمس از مقلدانش. او نمايندگانی را به استان‌های شيعی عراق فرستاده است. همچنين تعداد فتواها و پاسخ به سؤالات مطرح در وب‌سايتش را افزايش داده است.

هر آيت‌اللهی که بخواهد مرجع شود بايد کتابی به "توضيح المسايل" بنويسد که در آن قوانين اعمال روزانه مذهبی آمده است. شاهرودی توضيح المسايل خود را يک سال پيش منتشر کرد.

شاهرودی هم اکنون رهبر مذهبی بخش‌های عراقی قدرتمندی از شيعيان عراق، از جمله پيروان سازمان بدر و اکثر اعضای گروه شبه نظامی حزب‌الله جنوب عراق و "اسائيب اهل حق"، يک گروه اصول‌گرا در جنوب عراق است.

حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان و هامون حمدی، سياستمدار مشهور عراقی، از جمله شاگردان وی در قم بودند.

هم‌چنين اعتقاد می‌رود که شاهرودی جانشين آيت‌اللهی که در سال ۲۰۱۰، به عنوان رهبر مذهبی "حزب الدعوه"، قديمی‌ترين و قدرتمندترين گروه سياسی شيعه است. نخست وزير عراق، نوری المالکی، رهبر حزب الدعوه، در سفر اخيری به ايران به ديدار شاهرودی رفت.

شاهرودی از والدينی ايرانی در خانواده‌ای مذهبی که ادعا می‌شود از نوادگان محمد هستند، در نجف به دنيا آمد. او نزد آيت‌الله العظمی محمد باقر صدر، عالم شيعی که گفته می‌شود پيش از اعدامش توسط صدام در سال ۱۹۸۰، نظريه شيعی را مدرنيزه کرد، درس خواند. شاهرودی پس از سرکوب شيعيان در سال ۱۹۷۹ به ايران گريخت.

سپس، رهبر اول مجلس اعلای اسلامی عراق، اپوزيسيون متشکل از تبعيديان شيعی عراق، گشت. اين گروه در عراق پس از صدام نقش سياسی مهمی ايفا کردند و حزب جانشين‌اش در ائتلاف حاکم المالکی جای دارد.

شاهرودی در ميان رهبران مذهبی ايران نيز ترقی کرده است. هم‌چنين از نزديکان خامنه‌ای رهبر ايران است که از سوی بسياری از ناظران يکی از جانشينان احتمالی وی تلقی می‌شود.

هنوز، ناظران نجف معتقدند که بر سر را ه وی در جانشينی سيستانی، چالش‌هايی وجود دارد.

مقتدا الصدر، روحانی جوان ضد آمريکايی که پيروانش ۴۰ کرسی از ۳۲۵ کرسی مجلس عراق را در اختيار دارند، در ايران دوران طلبگی خود را گذرانده است. اما به گفته يکی از دستيارانش در عراق، نظر بر اين است که او هنوز بايد چند سال ديگر صبر کند تا آيت‌الله شود، يعنی مقامی پايين‌تر از مرجع.

يکی از شاگردان سابق شاهرودی در قم، و يکی از سياستمداران کنونی عراق – می‌گويد که شاهرودی از موقعيت مستحکمی برخوردار است.

او می‌گويد: "او نسبتاً جوان است، با مسايل مدرن روز آشناست و سابقه خانوادگی بسيار خوبی دارد. شيعيان يک مرجع پويا می‌خواهند که بتواند کمبودهای دولتی را جبران کند."

برگرفته از سايت العربيه