چالش جديد برای صادرات نفت ايران، شرق

برخی شرکت‌های نفتی تحت فشار کشورهای غربی تصميم به عدم حمل نفت از ايران گرفتند. سه شرکت بين‌المللی اولی گروه کشتيرانی "اواس‌جی"، دومی شرکت "فرانت لاين" و سومی شرکت "نوا".

شرق: شرکت‌هايی که پيش از اين يا در کنار شرکت‌های داخلی ايرانی به خصوص شرکت ملی نفتکش يا در غياب آنها به دليل اعمال محدوديت‌های بين‌المللی، اقدام به جابه‌جايی نفت ايران به اقصا نقاط جهان می‌کردند، حالا اين سه نيز قدم به راهی گذاشتند که جاده صاف‌کن آن اتحاديه اروپا و آمريکا بودند.

«اواس‌جی»، «فرانت لاين» و «نوا» اعلام کرده‌اند که از اين پس نفت ايران را به مشتريان آن در نقاط مختلف جهان منتقل نخواهند کرد. اين شرکت‌ها صاحب بيشترين سوپرتانکرهای نفتکش جهان هستند.

«او‌اس‌جی» آمريکايی که دفتر آن در نيويورک واقع شده، کنترل بيش از صد تانکر عظيم نفتی و ۴۵ سوپرتانکر را در اختيار دارد، شرکت‌های کشتيرانی «فرانت لاين» و «نوا» اروپايی هم مجموعا ۹۳ نفتکش و سوپرتانکر در اختيار دارند که گفته‌اند از داد‌و‌ستد با جمهوری اسلامی خودداری می‌کنند.

متقاعد کردن اين شرکت‌ها برای دست کشيدن از داد و ستد با جمهوری اسلامی ادامه تلاش‌های غرب برای ايجاد محدوديت‌های بيشتر به منظور واداشتن تهران به توقف گسترش برنامه هسته‌ای‌اش است. موضوعی که با توقف مذاکرات فنی و سياسی هسته‌ای و طرح اتهامات جديد حول محور برنامه هسته‌ای ايران از جمله وجود ابعاد احتمالی در اين برنامه، شتاب دو چندانی گرفته است.

برهمين اساس ابتدا آمريکا و اتحاديه اروپا، تلاش کردند تا با اعمال تحريم‌هايی عليه بانک مرکزی، درآمدهای ارزی ايران از محل صادرات نفت را کاهش دهند و سپس صنعت نفت ايران را نشانه گرفتند. اکنون نيز غرب درصدد پيگيری راهکارهايی است که تحريم‌های اعمال شده را اثربخش‌تر کند؛ از جمله اين راهکارها نيز ايجاد مانع در برابر صادرات نفت ايران است. راهکاری که پيش از اين نيز دنبال شده بود اما چندان مثمرثمر نبود.

به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، فعاليت بيشتر شرکت‌های بزرگ نفتکش در خارج از آمريکا و اروپا متمرکز شده است و به همين دليل در گذشته جلوگيری از نقل و انتقال نفت ايران مشکل بود. اما اکنون با تحريم نفت ايران از سوی اتحاديه اروپا و همچنين تحريم شرکت‌های بيمه‌ای که با ايران همکاری می‌کنند، نقل و انتقال نفت ايران با مشکلات جدی روبه‌رو شده است.

بيمه حدود ۹۵درصد از شرکت‌های نفتکش بين‌المللی طبق قوانين اروپا صادر می‌شود. به نوشته بلومبرگ، گرچه شرکت‌های بزرگ کشتيرانی تا چند هفته پيش هم به نقل و انتقال نفت ايران ادامه می‌دادند ولی به گفته «پرمنسون»، از دست‌اندرکاران خطوط بين‌المللی کشتيرانی در استکهلم سوئد، برگ برنده در اين زمينه، کنترل شرکت‌های بيمه است که می‌تواند داد و ستد با ايران را کاهش دهد.

بر همين اساس در هفته‌های اخير شرکت‌های بزرگ بين‌المللی که نگران لغو قراردادهای بيمه نفتکش‌های خود هستند روز به روز از بازار ايران فاصله گرفتند.

شرکت‌های بين‌المللی نفتکش درحالی به دنبال فاصله گرفتن از بازار ايران هستند که به گفته مقامات جمهوری اسلامی، شرکت ملی نفتکش هنوز می‌تواند جايگزين مطمئن برای آنها باشد.

اخيرا نيز مجله اقتصادی فوربس در گزارشی اعلام کرده بود که شرکت ملی نفتکش ايران، چهارمين شرکت بزرگ حمل و نقل نفت خام در جهان است و از نقش مهمی در بازار نفت برخوردار است. بر اساس رده‌بندی موسسه لويدز انگليس نيز شرکت ملی نفتکش ايران در رتبه چهارم بزرگ‌ترين شرکت‌های متصدی حمل و نقل نفت خام در جهان قرار دارد. اين شرکت سال گذشته مسوول انتقال ۵۳ ميليون تن نفت خام بوده است. در حال حاضر، در فهرست موجود در پايگاه اينترنتی شرکت ملی نفتکش ايران، نام يک ناوگان متشکل از ۳۹نفتکش به چشم می‌خورد که برای ترانزيت نفت ايران و ساير کشورها مورد استفاده قرار می‌گيرند.

شرکت ملی نفتکش ايران، نه به‌عنوان يک حمل‌کننده صرف نفت، بلکه به عنوان کانال دسترسی ايران به موقعيت‌های مختلف تجاری به شمار می‌رود. بنابر اعلام شرکت ملی نفتکش ايران، هدف اصلی فعاليت‌های چارترينگ اين شرکت، ايجاد روابط نزديک با شرکت‌های قابل اطمينان اجاره‌دهنده کشتی و واسطه‌گر و همچنين فراخواندن مجموعه متنوعی از بنادر و ترمينال‌های جهانی به همکاری است.

اين در حالی است که کميته امور بانکی مجلس سنا در ادامه اعمال محدوديت‌های ايالات‌متحده آمريکا عليه ايران، شرکت ملی نفتکش ايران را هدف تحريم‌های بعدی واشنگتن عليه ايران قرار داده است.

باوجود تحريم‌های متعددی که تاکنون عليه ايران تصويب شده خطوط دريايی ايران که نفت ايران را به بازارهای جهانی صادر می‌کنند، تاکنون از اين تحريم‌ها معاف بوده‌اند.