قوه قضائيه: معتادان را به زندان راه نمی دهيم، خبرآنلاين

رئيس قوه قضائيه دستور داده ديگر زندانيان معتاد را در زندانها پذيرش نکنند. اکنون معتادان در اختيار اردوگاه های کار درمانی قرار می گيرند که تحت مديريت ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار دارد.

معتادان را هيچ کس نمی خواهد، حتی زندانها. اين را رئيس سازمان زندانهای کشور می گويد. به گفته غلامحسين اسماعيلی، بنا به دستور رئيس قوه قضائيه از اين به بعد معتادان مورد پذيرش زندان‌ها قرار نخواهند گرفت . اين چنين که پيداست، مسئوليت بازپروری معتادان مستقيما به عهده دولت گذاشته شده است.

رئيس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامينی و تربيتی کشور دليل عدم پذيرش معتادان را تراکم جمعيت کيفری کشور می داند و می گويد: " اين موضوع، واقعيت تلخ و غير قابل انکاری است که برای مقابله با آن، اتخاذ رويکرد تلاش برای کاهش جمعيت کيفری به عنوان يک جريان به طور مستمر، پيگيری و دنبال می شود. "

اسماعيلی که با مديران ستادی و استانی خود به طريق ويدئوکنفرانس سخن می گفت از آنها خواست تا با اعصای مرخضی دو ماهه به زندانيان جرايم مالی که قابل تمديد هم هست، از تراکم زندانها کم کنند.

رئيس سازمان زندانها، از تاکيد آيت الله صادق آملی لاريجانی برای کاستن از تعداد زندانيان با ممانعت از ورود معتادان خبر داد. اسماعيلی با اشاره به موضوع عدم پذيرش معتادان به زندان‌ها گفت: "اين دسته از زندانيان در صورت معرفی به زندان مورد پذيرش قرار نمی‌گيرند و تاکيد قاطع رئيس قوه قضائيه مبنی بر عدم پذيرش معتادان در زندان‌هاست. "

اکنون به طور مستقيم، مسئوليت نگهداری و بازپروری معتادان، به قوه مجريه و به طور مشخص به ستاد مبارزه با مواد مخدر سپرده می شود. دبير اين ستاد، وزير کشور است و وزير کشور نيز هفته گذشته اعلام کرده بود اردوگاه های درمان اجباری معتادان در کليه استانهای کشور ساخته می شود.

سئوال تکراری: معتاد، بيمار يا مجرم؟

اکنون بار ديگر اين سئوال اصلی به حوزه قضايی و تامينی کشور باز می گردد که آيا معتاد را بيمار می دانند يا مجرم؟ ناگفته پيداست که در حال حاضر، طبق قانون، معتاد يک مجرم است و بايد به خاطر اعتيادش مجازات شود. با اين حال، زمانی که قوه قضائيه رسما اعلام می کند از پذيرش زندانيانی که به دليل "اعتياد" به بند افتاده اند، خودداری خواهد کرد، بايد به اين سئوال پاسخ دهد که چرا ريشه کنی و مجازت "جرم اعتياد" را به ساير حوزه ها انتقال داده است؟ از سوی ديگر، نبايد از نظر دور داشت که مشغول شدن فراوان ستاد مبارزه با مواد مخدر، در مسئله ساخت و ساز اردوگاه های درمان اجباری معتادان، از وظيفه اصلی اين ستاد که آموزش و پيشگيری از توسعه مواد مخدر در جامعه است را باز خواهد داشت.

روی ديگر اين سکه، ماجرای نگهداری از معتادان در اردوگاه های درمان اجباری است که ناگفته پيداست طبعا از نظر رفاهی نيز سطح بسيار نازلی خواهند داشت. سازمانهای حمايتی ديگر مانند بهزيستی و شهرداری نيز قصد دارند چنين اردوگاه هايی را در کشور ايجاد کنند. در هفته گذشته، مدير کل بهزيستی استان هرمزگان از حضور بخش خصوصی در اردوگاه های معتادان زن، خبر داده بود و در هفته جاری نيز شهرداری با افتتاح گرمخانه ای به ظرفيت بيش از ۴ هزار نفر، معتادان بی جا و مکان را زير پر و بال گرفت. اکنون قوه قضائيه می گويد زندانهای کشور را ديگر نمی تواند در اختيار معتادانی قرار دهد که به خاطر جرايم مربوط به مواد مخدر به حکم قانون، بايد حبس شوند. ولی سازمانها زندانها سياست جديد خود را به بيرون کردن هر چه بيشتر زندانيان از زندانها به روشهای مختلف، معطوف داشته است.

اسماعيلی رئيس اين سازمان به مديران استانی اش توصيه می کند: "يکی ديگر از ابزارهای مديريت زندان در شرايط بحران تراکم جمعيت کيفری، حضور هدفمند و مفيد روسای زندان‌ها و مددکاران در بين زندانيان، استماع مسائل و مشکلات درون مجموعه آنها و رسيدگی به اين مسائل است که بايد به شکل مستمر انجام شود."

می توان انتظار داشت در زمان حضور مسئولان زندانها در ميان زندانيان، راه حلی برای استفاده از فرصتهای قانونی برای اعطای مرخصی و ساير فرجه های قانونی برای حضور زندانيان در خارج از محيط زندان، يافته شود.

راهکارهای ديگر: زندانهای باز، رای باز و ساير تخفيفات قانونی

رئيس سازمان زندانها به روسای زندانهای سراسر کشور تاکيد کرد از روشهای مختلف قانونی برای کاستن از تراکم جمعيتی زندانها استفاده کنند.

اسماعيلی با تاکيد بر اينکه از مفاد و ظرفيت‌های آئين‌نامه‌ای بايد برای اهداف کلان سازمانی به خصوص خلوت‌سازی درست زندان استفاده کرد، به روسای زندانها گفت: "از اين جمله اعزام افراد واجد شرايط و دارای اولويت به زندان‌های باز است که بايد مورد توجه درست و اصولی روسای زندان‌ها باشد. "

زندان باز و رای باز به نوعی از اجرای مجازات حبس گفته می شود که در آن، زندانی، روزها در اختيار خود است و در ساعاتی از شبانه روز، بايد خود را به زندان و يا جايی که قاضی ناظر زندان صلاح می داند، معرفی کند. در روش ديگری از رای باز، زندانی در ايامی از هفته، به مرخصی می رود و در برخی از روزها، بايد خود را به زندان معرفی کند. انواع ديگری از روشهای اجرای زندان باز و رای باز نيز وجود دارد که بسته به شرايط زندان و پرونده زندانی، از آن استفاده می شود.

اکنون بايد در انتظار ماند و ديد آيا روشهای مختلف کاستن از جمعيت فزاينده زندانيان، راه ندادن معتادان، اعطای مرخصی به زندانيان و روشهايی مانند زندان باز و رای باز، می تواند زندانها را خلوت کند و يا چاره ای به جز تغيير در مواد قانونی که مجازات جرايم مختلف را تنها "حبس" می داند باقی نخواهد ماند.