نورالدين زرين‌کلک در مراسم بزرگداشت مرتضی مميز: فيلم‌هايش نوعی از گرافيک خاص است؛ ای کاش بيشتر ساخته بود! ايسنا

خبرگزاری دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و هنر - هنرهای تجسمی

سومين مراسم بزرگداشت نخستين سال‌روز درگذشت مرتضی مميز روز گذشته در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بخش هنرهای تجسمی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، نورالدين زرين‌کلک به‌جای خيلی‌ها که قرار بود در اين مراسم حضور داشته باشند، سخن گفت. از بزرگداشت‌هايی که در فرهنگ‌سرای ارسباران، دانشگاه تهران و... برگزار شده و قرار است بشود، از مميز و فيلم " سياه‌ پرنده" ساخته‌ی سال ۱۳۵۰ که به‌رغم پخش آن در مراسم چهلم درگذشت مميز، اعلام شده بود نخستين‌بار است نمايش داده می‌شود؛ از گرافيک خالص فيلم‌هايش و ميراثی که می‌توانست به‌جا بماند.

وی که پدر انيميشن ايران عنوان گرفته است، يادآوری کرد، مرتضی مميز همچون عباس کيارستمی در حالی که اطلاعات کاملی از سينما نداشتند، فيلم‌هايی را در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساختند. او دليل اين کار را وجود بنياد جوان، پر انرژی و فرهنگ دوستی بود که با مجاهدت هنرمندان هنرمندان جوان آن زمان فعاليت می‌کرد.

زرين کلک ادامه‌ی گفته‌هايش را درباره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معطوف کرد، از گذشته و حال اين کانون گفت و به‌مصداق‌هايی از فعاليت مميز اشاره می‌کرد.

وی با تاکيد عنوان کرد: گرچه فعاليت اين کانون همچون گذشته نيست، اما افتخار می‌کنيم که اين کانون هنوز فعال و بيدار است؛ او اذعان داشت، فعاليت کانون از جنبه‌ی کميت به مراتب بيشتر از سابق است که به تناسب زمان، جمعيت و پيشرفت‌ها، توقعات بيشتری از آن می‌رود.

پدر انيميشن ايران با اشاره به‌اينکه مرتضی مميز نيز نخستين فيلم خود را با عنوان "آنکه خيال بافت و آنکه عمل کرد" در اين کانون ساخته، با بيان اين‌که مميز توانست در آن فيلم، تجربه‌ی هنر انيميشن را به‌دست آورد، به چيستی هنر انيميشن پی برد و هم نسل‌های او نيز تجربه‌های خود را در همين زمان در کانون آغاز کردند و به جواب‌های ديگری رسيدند، چنين استدلال کرد که اين کانون هيچ دری را به‌روی هنرمندان نسبت، و تنها يک مراجعه کافی بود تا هنرمندان فعاليت خود را آغاز کنند و اگر قابليت داشتند، فيلم‌های بعدی را می‌ساختند.

مصداق گفته‌های زرين‌کلک، مميز بود و جايگاه خاصی که برای خود باز کرد و به‌گمان وی کسی پس از او جای بر پای وی نگذاشت و در اين حوزه گامی برنداشت.

وی با تاکيد بر اينکه، فيلم‌سازی انيميشن کار آسانی نيست و علاوه بر استعداد و ذوق و تلاش، صبر و تحمل می‌خواهد که معمولا در حوصله‌ی اهل هنر نيست، اظهار کرد: هنرمندان تحمل اين دشواری‌ها را ندارند و مميز نيز بسيار زود پس از ساخت فيلم دومش صحنه را ترک کرد و ديگر برای انيميشن قدمی برنداشت، اما در همين حد هم کارش يکتا و منحصر به‌فرد بود، چراکه گرافيک خالص است.

به گزارش ايسنا، زرين‌کلک گفت: مرتضی مميز پس از ساخت فيلم اولش ياد گرفت که چگونه از گرافيک ويژه‌ی خود در فيلم‌ها استفاده کند و اين آغاز فيلم‌سازی حرفه‌يی او بود. او در فيلم‌هايش از عناصر گرافيک استفاده می‌کرد و در تمام فريم‌های فيلم‌، مميز را در همان خطوط خشن و لبه‌های تيز می‌توان ديد. اين چنين بود که مميز يک‌بار ديگر در سينمای انيميشن متولد شد و جای پايی برای خود باز کرد که فقط برای او باقی ماند و کسی آن را ادامه نداد و حفظ حرمتی برای مميز به‌شمار می‌رود.

به‌گمان وی پرداختن به هنر انيميشن بسيار دشوار است و علاوه بر ذوق و استعداد و تلاش، صبر و تحمل بسيار می‌خواهد که مميز، چون ديگر هنرمندان حوصله‌ی کارهای پيچيده و طولانی را نداشت.

او اضافه کرد:‌ مرتضی مميز بسيار زود پس از ساخت فيلم دوم خود، اين صحنه را رها کرد و قدم ديگری برنداشت در حالی‌که می‌توانست برای ما ميراث فرهنگی خوبی باشد، اما در همين حد هم کار او يکتا است، چرا که گرافيک خالص است.

وی تصريح کرد: ‌فعاليت هنری مميز را در سطح جهان تنها با آثار سام باس، از متقدمين تاريخ انيميشن و نيز يان منتسيا، گرافيست بزرگی که آثار ماندگار انيميشن انجام داده است، می‌توان مقايسه کرد.

وی در پايان گفت: ای کاش او فيلم‌های بيشتری ساخته بود، اما مميز ابعاد ديگری داشت و ميل او به سوی گرافيک بود.

بنا بر اين گزارش، اين مراسم با نمايش فيلمی ساخته مصطفی گودرزی همراه بود و در پايان نيز‌ برای سومين‌بار فيلم "آخر پاييز" به کارگردانی "سارا طاهر مقدس" درباره‌ی مميز، کتاب هفته و عروسی‌اش با ونوس، نمايش داده شد.