گراميداشت ناصر مسعودی در تالار وحدت، گزارش ابوالحسن نجوا، بی بی سی

خانه موسيقی ايران که مهرماه گذشته از چهار تن از چهره های نامی موسيقی سنتی تقدير کرده بود، شنبه شب 28 اکتبر (7 آبان) در تالار وحدت تهران از 'يک عمر تلاش هنری' ناصر مسعودی، خواننده ۷۱ ساله گيلانی، تجليل کرد.

اين مراسم با حضور چهره های نامی موسيقی و شماری از ورزشکاران و پيش کسوت کشتی ايران برگزار شد. (استان های گيلان و مازندران در شمال ايران به طور سنتی از مراکز اصلی تربيت و پرورش کشتی گيران بوده اند.)

ناصر مسعودی که متولد سال 1314 خورشيدی (1935 ميلادی) است، بخش قابل توجهی از پنج دهه فعاليت هنری خود را صرف موسيقی گيلکی کرده و در خاطره بسياری ايرانيان با ترانه ای که برای سريال 'ميرزا کوچک خان جنگلی' در دهه 60 خورشيدی خوانده بود شناخته می شود.

وی در مراسم شنبه شب نيز پس از دريافت لوح تقدير از مسئولين موسيقی و وزارت فرهنگ و ارشاد ايران، آوازی در مايه افشاری بر غزلی از مرحوم نوذر پرند اجرا کرد.

بخش های مختلف مراسم

در مراسم بزمحمد سرير، آهنگساز و رئيس هيات مديره خانه موسيقی ايران، با اشاره به اينکه سرزمين ايران فرهنگ های مختلفی دارد و عامل اصلی رشد و زايندگی اين فرهنگ ها تعامل آنها با يکديگر بوده، گفت: "همين تعامل يود که سبب شد تا چهره های نامی چون صبا به سراغ موسيقی نواحی گيلان رفته و برخی از نغمات آن را به دليل ظرفيت های بالای موسيقايی وارد ساختار رديف موسيقی ايرانی کنند."

وی تجليل از بزرگان و پيش کسوتان موسيقی را از برنامه های اصلی اين نهاد اجتماعی ذکر کرد و گفت: در آينده نيز برنامه های مختلفی برای تجليل از بزرگان موسيقی در شاخه ها ی مختلف داريم.

احمد ابراهيمی، مدرس و رديف دان پيش کسوت آواز، ديگر سخنران اين مراسم بود که به ويژگی های فنی و تکنيکی ناصر مسعودی در کار آواز اشاره کرد و گفت:

"مسعودی يگانه خواننده ای است که با دو لحن آواز می خواند، يعنی هم به موسيقی ايرانی احاطه کامل دارد و رديف های موسيقی آوازی را به خوبی فرا گرفته است و هم آهنگها و نغمه های فولکلور موسيقی محلی گيلان را با تمامی ظرايف و دقايق موسيقی آن منطقه اجرا می کند."

ماهدخت مخبر، شاعر و ترانه سرايی که سی سال با ناصر مسعودی همکاری مستمر داشت، ديگر سخنران اين مراسم بود که به ذکر خاطراتی از اين خواننده پيش کسوت پرداخت و در پايان غزلی به نام دل و دين را با مطلع

ای که همواره مرا بی دل و دين پنداری / گو چه کاری تو به کار دل و دينم داری

خواند که با تشويق فراوان حاضران روبرو شد .

اجرای تکنوازی کمانچه هادی منتظری، نوازنده و رديف دان، از ديگر بخش های اين مراسم بود. منتظری که سال ها نزد استادانی چون برومند و لطفی و بهاری رديف و نوازندگی کمانچه را آموخته است، برای اجرای خود تکنوازی در گوشه هايی از دستگاه شور را انتخاب کرد.

اجرای گوشه گيلکی در آواز دشتی و نيز گوشه معروف ديلمان ( که از جمله گوشه هايی است که صبا از منطقه گيلان به رديف موسيقی ايرانی اضافه کرده است) از ابتکارات اين نوازنده کمانچه بود که با تشويق حاضران هم روبرو شد.

در ادامه مراسم دو عضو هيات مديره خانه موسيقی ايران به همراه روسای موسيقی صدا و سيما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به روی صحنه آمدند تا لوح تقدير خانه موسيقی را به ناصر مسعودی اعطا کنند.

آخرين بخش برنامه اجرای موسيقی توسط گروه همنوازان صدا و سيمای ايران به سر پرستی مهيار فيروزبخت بود که ابتدا با گروه نوازی در نغمه افشاری آغاز شد و سپس با تکنوازی ويلن فيروزبخت ادامه يافت.

آواز آقای مسعودی در مايه افشاری روی صحنه با تشويق بی امان حاضران همراه بود و سبب شد اين هنرمند ايران برای لحظاتی ميکروفون را به دست بگيرد و صحبت کند.

آقای مسعودی گفت: "غليان احساسات به قدری در وجودم نفوذ کرده که قادر به حرف زدن نيستم. از همه عزيزانی که محبت کردند و برايم چنين مراسم باشکوهی را برگزار کردند سپاسگزاری ميکنم."

وی سپس از ورزشکاران حاضر در مراسم ( از جمله منصور برزگر مربی تيم ملی کشتی ايران) هم قدردانی کرد و گفت: "به جثه کوچک من نگاه نکنيد. من عاشق فوتبال و کشتی بودم و هستم و هر دوی اين ورزش ها را با شدت و حدتی تام و تمام انجام می دادم."

زندگی و آثار

ناصر مسعودی در سال ۱۳۱۴ خورشيدی در شهر رشت - در شمال ايران - متولد شد. از کودکی با شنيدن آوازهای محلی و نيز آثار خوانندگان نامی چون قمر الملوک وزيری و استاد ظلی به آموختن فرم های موسيقی و آواز ايرانی پرداخت.

وی در سال ۱۳۲۸ به تهران مهاجرت کرد و از همان زمان نزد علی اکبر خان شهنازی به فراگيری رديف های موسيقی ايرانی پرداخت. شش سال بعد به رشت بازگشت و اين بار به بازيگری برای تئاتر روی آورد، اما به دليل آنکه حس ميکرد کار تئاتر روی صدايش در آواز تاثير منفی می نهد، اين پيشه را رها کرد.

با افتتاح راديو گيلان در سال ۱۳۳۴ خورشيدی (1955 ميلادی) مسعودی از جمله نخستين افرادی بود که در اين راديو به خوانندگی پرداخت.

سال ۱۳۳۹ را بايد نقطه عطفی در زندگی مسعودی به شمار آورد. وی در اين سال با احمد عبادی آشنا می شود و همزمان از دانش و تجربه ملوک ضرابی بهره می گيرد. آقای عبادی وی را به آقای پيرنيا ( مدير برنامه گلها ) معرفی می کند و نيز چند کار هم با مسعودی انجام می دهند که هم اينک در آرشيو صدا و سيمای ايران موجود است.

ناصر مسعودی در برنامه گلها با چهره هايی چون مهدی خالدی، حبيب الله بديعی، ورزنده، فرهنگ شريف، امير ناصر افتتاح، محمد موسوی، جليل شهناز، حسن کسايی، اصغر بهاری و ... همکاری داشته است. از جمله معروفترين ترانه های وی دراين دوره می توان به دو ترانه « ديوانه ام» و « رفتی ولی کجا» اشاره کرد.

بخش ديگری از فعاليت های موسيقايی مسعودی به کارهای فولکور وی بازمی گردد. وی را می توان معروفترين خواننده موسيقی فولکلور گيلان به شمارآورد. اگر چه احمد عاشورپور شاخص ترين خواننده گيلانی که همچنان درقيد حيات است و اتفاقا در شب برگزاری مراسم هم به تالار وحدت آمده بود، به لحاظ قدمت و سابقه از مسعودی پيشتر است و جای تعجب داشت که چرا خانه موسيقی ايران ابتدا برای اين چهره کهنسال (۹۲ ساله) موسيقی گيلان مراسم بزرگداشتی برپا نکرد.

آقای مسعودی بخش اعظم فعاليت های سه دهه اخيرش را بر اجرای ترانه های معروف گيلکی متمرکز کرد که عمده آنها را با دو فرم ارکستر موسيقی سنتی و ارکستر موسيقی ملی ارائه داد.

چهره هايی چون مرتضی حنانه، مصطفی کسروی، فرهاد فخرالدينی، فريدون ناصری، سيروس شهردار، و حسين صمدی از جمله افرادی بودند که برای وی آهنگسازی کردند.

يکی از شناخته شده ترين کارهای مسعودی ترانه ای است که وی روی آهنگ سريال ميرزا کوچک خان جنگلی خواند. اين اثر با تنظيم يوسف زمانی در سال های ميانی دهه شصت خورشيدی پخش شد و شهرت و اعتباری تازه را برای مسعودی به ارمغان آورد.

آخرين فعاليت های آقای مسعودی به همکاری دو سال قبلش با ارکستر ملی و نيز اجرای برخی ترانه ای محلی برای صدا و سيما ی مرکز رشت باز مربوط می شود. تازه ترين کار وی اجرای ترانه تيتراژ و پايان بندی سريال درحال پخش بوی گلهای وحشی است.

از مسعودی هم اکنون سه آلبوم کوراشيم ،پرچين (براساس ترانه هايی از جهانگير سرتيپ پور)، هلاچين (براساس ترانه هايی از زنده ياد شيون فومنی) و قلندر(با غزل هايی از نوذر پرند) موجود است.

ابوالحسن نجوا
کارشناس موسيقی