جايزه ويژه به ميكيس تئودوراكيس، شرق

گزارش از محمود فاضلى

ميكيس تئودوراكيس موسيقيدان يونانى با دريافت جايزه بين المللى شوراى موسيقى يونسكو در سال ۲۰۰۵ يك بار ديگر مورد ستايش علاقه مندان به هنر موسيقى قرار گرفت. كارلوس پاپولياس رئيس جمهور جديد يونان و پتروس چاچرليس معاون وزير فرهنگ اين فرصت را داشتند به شخص تئودوراكيس به اين مناسبت تبريك بگويند و از مديركل يونسكو تشكر كنند.اين جايزه در چارچوب اهداف فرهنگى يونسكو در شهر وارناى بلغارستان تحت عنوان «سفر فرهنگ ها به جنوب اروپا» انجام گرفت. در اين برنامه به هنرمندان ديگرى همچون سوچاكوويچ، بيريچين، مينوخين، كوتمان، هربرت، كارايان و ريختر جايزه ويژه اى تعلق گرفت. در زمينه اهداى اين جايزه به تئودوراكيس، آلوانوس رئيس حزب ائتلاف چپ يونان اظهار داشت: «اين جايزه فقط تائيد بر يك فرهنگ جهانى نيست بلكه احترام شخصى به يك موسيقيدان بزرگ است و يك ارزش والا براى كشور ما (يونان) محسوب مى شود.»

از تئودوراكيس همچنين آلبوم جديدى كه خود به شش آلبوم جداگانه تقسيم مى شود تحت عنوان Resistance (مقاومت) در يونان و اروپا از سوى شركت Intuition منتشر شده و در يونان اين آلبوم توسط شركت Eros به بازار موسيقى راه يافته است. آواز هاى اين آلبوم شامل موسيقى دوران جبهه ميهنى Pam در مه ۱۹۶۷ و با شعر آلگوسيكيانو آغاز مى شود. آهنگ ديگر اين مجموعه به نام ذاتونادى آركاذيا كه تئودوراكيس به همراه خانواده اش تا سال ۱۹۶۹ در آنجا تبعيد بودند اختصاص يافته است. اين قطعه با شعر ريناس خاجيداكيس در سال ۱۹۶۹ ساخته شده است.مدير شركت ياد شده پترهاسنر- استركر معتقد است: «دليل اصلى انتشار اين آلبوم تلاش شخصى و دوستانه «آسترى كوتولا» و همكارى درازمدت ما در اين شركت بوده است. اين آلبوم موقعيتى بوده است كه اين آهنگساز ۸۰ ساله دوباره در ميان علاقه مندان موسيقى مورد ستايش قرار گيرد. به نظر من با اين اقدام خود روح جديدى به جامعه و موسيقى بخشيده است.»

يكى از بخش هاى اين آلبوم با قطعه «اولين آواز» آغاز مى شود و قطعاتى ديگر به كنسرت مشترك وى با فارانتورى ديگر هنرمند در سال ۱۹۹۹ در برلين اختصاص يافته است. در CDهاى منتشره به زبان هاى انگليسى، آلمانى و اسپانيايى تصاويرى از دوران زندانى بودن وى در سال ۱۹۷۰ در منطقه اروپوس كه در آن دوران تئودوراكيس بارها خواستار توجه جهانيان به وضعيت سلامتى خودش شده انتشار يافته است. در اين آلبوم قطعاتى همچون «آواز تئودوراكيس، آلكسيس زورباس (۲CD)، كارناوال رپون، آوازى براى گيتار (۳ CD)، الكترا اپرا (۳ CD)، اپراى آنتيگونه (۲ CD)، زوربا و سمفونى شماره يك و چهار به علاقه مندان ارائه شده است.

تئودوراكيس در ۸۰ سالگى ديگر به عنوان يك چهره هنرى و موسيقى نيست بلكه او سمبل مقاومت و ايستادگى و زندگى مخفى در مقابل كودتاى سرهنگان و حاكميت دوران سياه ديكتاتورى است. كودتايى كه منجر به دستگيرى عده زيادى از هنرمندان، نويسندگان، شاعران، آزاديخواهان، دانشجويان و روشنفكران اين كشور شد.

او در طول حيات هنرى خود جوايز متعددى را دريافت كرده كه البته بسيارى از آنها را مديون مقاومت سياسى اش در طول حاكميت ديكتاتورى مى داند. در كنسرت ها و فستيوال هاى فرهنگى يونان كه او شركت دارد علاقه مندان زيادى به عشق او حضور يافته تا «صداى يونان» را دوباره بشنوند. گرچه او با اتخاذ مواضع سياسى اش در بحران يوگسلاوى و حملات ناتو به اين كشور، تهاجم نظامى رژيم صهيونيستى به مردم بى دفاع فلسطين، انتقاد صريح از آريل شارون و حمايت از روابط دو ملت يونان و تركيه به يك چهره محبوب داخلى و حتى كانديداى صلح نوبل جهانى شناخته شده است اما فعاليت هنرى وى با سياست جهانى و منطقه اى تنيده شده است و تلاش دارد سطح فرهنگ عمومى كشورش را ارتقا بخشد.تئودوراكيس در طول عمرش صدها اپرا، سمفونى و موسيقى متن براى فيلم هاى سينمايى و حتى موسيقى المپيك ۲۰۰۴ آتن ساخته است. پس از ۲۹ سال از پيروزى دموكراسى در اين كشور او به عنوان يك چهره برجسته و محبوب داخلى حضور فعالى در مسائل داخلى كشور دارد. وى در سه دهه اخير به عنوان يك چهره غيرسياسى هر از چندى خبرسازترين شخصيت هنرى اين كشور بوده و بيشترين تاثير را در مسائل سياسى كشور داشته است. وى چهارمين شخصيت محبوب اين كشور در نزد افكار عمومى بوده است.در سال هاى اخير مراكز مختلف فرهنگى اين كشور از خدمات تئودوراكيس در زمينه موسيقى تقدير كرده و اين درحالى است كه در دو دهه اخير وى بارها از سوى مراكز دولتى و غيردولتى ساير كشورهاى جهان با عناوينى همچون «موسيقيدان برجسته تلاشگرى براى صلح و دوستى و سمبل مقاومت يونان» مورد تقدير قرار گرفته است.