نخستين مجموعه کتيبه هاي گلي تخت جمشيد تحويل ايران شد، خبرگزاری ميراث فرهنگی

با پيگيري هاي سازمان ميراث فرهنگي ،۳۰۰ لوح باستاني هخامنشي ظهر امروز طي مراسمي با حضور گيل استاين مدير مركز شرق شناسي دانشگاه شيكاگو، سيد محمد بهشتي رييس سازمان ميراث فرهنگي، مدير موزه ملي و جمعي ديگر از مديران ميراث فرهنگي به موزه ملي ايران تحويل شد.
به گزارش ميراث خبر ، در ابتداي اين مراسم سيد محمد بهشتي و گيل استاين پيرامون اهداف علمي و پژوهشي چنين مبادلاتي ، به گفت و گو پرداختند. همچنين دو طرف ابراز تمايل كردند با امضاي تفاهم نامه جداگانه ديگري، از اين پس شاهد گسترش همكاري هاي علمي و پژوهشي ميراث فرهنگي ايران و موسسه شرق شناسي شيكاگو باشيم.
گيل استاين با اشاره به زمينه هاي مناسب همكاري در اين باره گفت: «در حال حاضر با توجه به توافقاتي، هر كتابي كه در دانشگاه شيكاگو پيرامون ميراث فرهنگي ايران منتشر مي شود، با توافق سازمان ميراث فرهنگي و به همراه مهر اين سازمان است.»
او همچنين به تمايل خود و موسسه شرق شناسي دانشگاه شيکاگو براي برگزاري كارگاه هاي آموزش و تحقيقات در موزه ها و شهرهاي مختلف ايران تاكيد كرد.
سيد محمد بهشتي نيز ضمن قدرداني از حسن نيت موسسه شرق شناسي دانشگاه شيكاگو افزود: «بايد ظرفيت هاي همكاري علمي و پژوهشي دو طرف ، شناسايي و پروژه هاي معين و مشخصي براي كار برگزيده شوند تا به نتايج عملي پردامنه تري دست يابيم.»
استاين همچنين در گفت و گو ي اختصاصي با ميراث خبر ، در مورد اهميت اين کتيبه ها گفت: «اين لوح ها دنياي داخلي جهان هخامنشيان و جزيياتي از زندگي روزمره مردم و نظام اداري هخامنشيان را براي ما بازگو مي كنند. اطلاعاتي كه در هيچ يك از الواح و كتيبه هاي بزرگ به چشم نمي خورد.»
۳۰۰ کتيبه اي كه امروز به ايران بازگردانده شد، بخشي از الواحي است كه باستان شناسان موسسه شرق شناسي دانشگاه شيكاگو در سال 1933 هنگام كاوش در تخت جمشيد يافته بودند. استاين درباره تعداد اين الواح گفت: «از آن جايي كه بسياري از اين الواح خرد شده اند، تعيين تعداد دقيق آنها كار مشكلي است. اما ما تخمين مي زنيم كه حدود 2000 لوح كامل و تعداد بسيار زيادي خرده هاي الواح در اختيار دانشگاه شيكاگو باشد.»
دانشگاه شيكاگو پيش از اين كتاب هايي حاوي ترجمه نوشته هاي الواح و نقوش مهرهاي آنها به چاپ رسانده است. كتاب دو جلدي ترجمه الواح كه حاوي ترجمه 2100 لوح و خرده لوح است، در سال 1969 و نخستين جلد از سري سه جلدي نقوش مهر در سال 2002 چاپ شده است.
استاين همچنين در مورد ترجمه اين الواح در دانشگاه شيكاگو گفت : «اين الواح به يكي از لهجه هاي خاص زبان عيلامي نوشته شده اند، كه خواندن و ترجمه آنها را بسيار مشكل و وقت گير مي كند. تنها چند نفري در دنيا قادر به خواندن اين زبان هستند و در نيم قرن گذشته جرج كامرون، ريچارد هلاك و در حال حاضر ماتيو استاپلر روي ترجمه اين الواح كار كرده اند.»
300 لوحي كه امروز به ايران بازگردانده شد، نخستين سري از الواح مكشوفه در تخت جمشيد است . استاين همچنين در مورد زمان بازگشت بقيه الواح توضيح داد: « اميدواريم در آينده و با ترجمه كامل الواح، تمامي آنها را به ايران برگردانيم. نكته مهمي كه مورد تاييد مهندس بهشتي و همكاران ايراني نيز هست، اولويت كار ترجمه و كارشناسي روي اين الواح است. البته از آنجايي كه كار روي اين الواح بسيار وقت گير است، نمي توانم زمان دقيقي براي بازگشت سري بعدي الواح تعيين كنم. اما بناي ما اين است كه در فواصل زماني مشخص اين الواح را به ايران مسترد كنيم.»
از آنجايي كه اين الواح بسيار شكننده است، شرايط مراقبت و نگهداري خاصي را مي طلبد. لورا دآلساندرو، مسئول حفاظت آثار موزه موسسه شرقي دانشگاه شيكاگو كه براي تحويل اين الواح به ايران سفر كرده است، درباره شرايط نگهداري الواح به ميراث خبر گفت : «نكته مهم در مورد نگهداري اين الواح، ثابت ماندن درجه حرارت و به ويژه ميزان رطوبت محل نگهداري آنها است. ميزان رطوبت ايده آل براي نگهداري اين الواح، بين 40 تا 45 درصد است.»
در همين رابطه «محمد رضا كارگر» مدير موزه ملي به خبرنگار «ميراث خبر»، گفت: «بحث تحويل اين الواح از مدت ها پيش مطرح بود كه خوشبختانه بخشي از آنها امروز محقق شد. اما در صدد هستيم، با هماهنگي هاي لازم، ساير کتيبه ها نيز به مرور به ايران تحويل داده شود.»

اما با توجه به علاقه مندي مسئولين ايراني و مركز شرق شناسي دانشگاه شيكاگو، چه زماني شرايط براي امضا تفاهم نامه هاي جديد، جهت انجام كارهاي پژوهشي و علمي مهيا خواهد شد؟در اين مورد وطن دوست مسول دفتر روابط بين الملل سازمان ميراث فرهنگي گفت : ظرف چند روزي كه اين کارشناسان و پژوهشگران در ايران هستند، سعي مي كنيم پيش نويس تفاهم نامه هاي جديد پيرامون همكاري آزمايشگاهي، مرمت، پژوهش و... آماده شود: «اما پس از آماده شدن متن ها بايد آنها را به وزارت خارجه بفرستيم تا در صورت تاييد، به امضا طرفين برسد.»
اين كتيبه ها كه به قول سيد محمد بهشتي متعلق به دبيرخانه مركزي حكومت هخامنشي هستند، مي توانند منشا تحقيقات گسترده اي در زمينه تكميل اطلاعات درباره نحوه حكومت و اداره ايران در آن روزگار باشد. دكتر سعيد عريان رييس پژوهشكده زبان و گويش نيز در اين باره به ميراث خبر گفت: «البته قرائت و آوانگاري اين لوح ها كار بزرگي است، اما مي تواند زمينه اصلي براي تحقيقات و پژوهش درباره اوضاع اداري، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي دوران هخامنشي باشد.»
وي درباره فعاليت هاي مركز شرق شناسي شيكاگو در اين زمينه ها و نيز نتايج حاصل از اين تحقيقات گفت: «قطعا فعاليت هايي در اين زمينه انجام داده اند. كما اين كه انگليسي ها هم در اين زمينه ها كار كرده اند، اما من اطلاع دقيقي درباره نتايج آنها ندارم. اما تصور مي كنم در تفاهم نامه مشتركي كه قصد امضا آن وجود دارد، بايد نوع و شكل همكاري مطالعاتي و پژوهشي ما و آنها مشخص شود تا بتوانيم به مبادله اطلاعات پرداخته و فعاليت هاي مشتركي را آغاز كنيم.»
شاهرخ رزمجو مدير بخش هخامنشي موزه ملي ايران نيز درباره اهميت اين الواح گفت: «اين ها در واقع متن هايي اداري هستند كه از باروي تخت جمشيد و به دست آماده است. اين متون در كنار متن هاي سلطنتي مي تواند ما را براي ترسيم فضاي كلي جامعه آن روزگار ياري كند.»
او با اشاره به اين كه متن كامل اين الواح توسط دانشگاه شيكاگو به چاپ رسيده است، افزود: «اما به طور قطع تحقيق بر مبناي اصل الواح و در دسترس بودن آنها از اهميت به سزايي برخوردار است.»
رزمجو درباره متن اين الواح افزود: «در بين آنها، الواحي درباره پرداخت هايي كه به كارگران، مادران، پيك ها، كاروان هاي مسافرتي، همچنين مكاتبات اداري وجود دارد. نكته جالب اين است كه با توجه به اين اسناد مي توانيم به ميزان دستمزدهاي آن روزگار كه ظاهرا بسيار هم عادلانه بوده است، پي ببريم.»
و درباره پروژه هاي مشترك علمي و پژوهشي ميراث فرهنگي با مركز شرق شناسي دانشگاه شيكاگو افزود: «همكاري هاي علمي و پژوهشي اکنون هم تا حدودي وجود دارد. اما با امضاي تفاهم نامه جديد، ما مي توانيم فعاليت هاي گسترده تر و موثرتري نيز داشته باشيم.»
گزارش تصويري اين مراسم متعاقبا ارسال خواهد شد.