گرامي‌‏داشت احمد محمود، محمود و رئاليسم اجتماعي پوياي او، ايلنا

تهران-خبرگزاري كار ايران
احمد محمود داستان نويس نامدار ايراني در چهارم دي ماه 1310 در اهواز به دنيا آمد و دوران ابتدايي تحصيلاتش را در همان شهر به پايان برد.
محمود در ابتدا به نوشتن داستان‌‏هاي كوتاه گرايش پيدا كرد و تا پيش از انتشار رمان معروف خود « همسايه ها» اورا بيشتر نويسنده داستان‌‏هاي كوتاه مي دانستند. «مول» 1338، « دريا هنوز آرام است » 1339 ،« بيهودگي» 1341،« زائري زير باران» 7- 1346،« پسرك بومي» و« غريبه ها» 1350 نام مجموعه داستان هايي است كه او پيش از نخستين رمانش منتشر كرده بود.
پس از خلق رمان « همسايه ها» در سال 1353، اگر چه هم‌‏چنان داستان كوتاه مي نوشت ، اما بايد گفت او را بيشتر با عنوان رمان نويسي نامدار در عرصه ادبيات مي شناختند .
محمود پس از انتشار رمان‌‏هاي« همسايه ها» ، «داستان يك شهر» 60- 1358 ، و« زمين سوخته» 1361( 1367)، مجموعه داستان‌‏هايي به نام هاي« ديدار» 1369، « قصه آشنا» 1370 منتشر كرد .
محمود در سال 1376 ترجمه رماني با عنوان « آدم زنده» از يك نويسنده عراقي را منتشر كرد و در سال 1379 آخرين اثر خود يعني رمان « درخت انجير معابد» را در دو جلد روانه بازار كتاب كرد.
درون مايه بيشتر آثاراو نگاهي انساني به اجتماع و بيان زندگي مردم و دردهاي آن‌‏هاست. زباني استوار و بياني ساده و رك گويي را مي توان از خصوصيات ديگرآثار محمود دانست كه در رمان‌‏هاي او بيشتر به چشم مي خورد.
زندگي و علاقه محمود به جنوب و بيان زندگي مردم آن در آثارش خصوصيتي است كه باعث شد عده اي او را راوي جنوب بنامند.
محمود در دوره اي از زندگي نيز به سياست روي آورد ومدتي را نيز به همين دليل در تبعيد به سر برد اما هيچ وقت يك مرد سياسي نشد و در عرصه سياست باقي نماند.
اين نويسنده برجسته به دليل بيماري تنگي نفس روز جمعه 12 مهرماه 1381 پيش از تمام كردن آخرين اثر خود با عنوان « مرد خاكستري » در تهران درگذشت.

محمد بهارلو : احمد محمود به معناي واقعي كلمه صاحب سبك بود

محمود معتقد بود جامعه از نويسنده توقع دارد و نويسنده بايد سعي كند اين توقع جامعه را برآورده سازد.
محمد بهارلو, داستان نويس و محقق با بيان اين مطلب در گفت و گو با خبر نگار ادبي ايلنا, افزود : واقع بيني محمود كه به صورت نوعي رئاليزم( واقع گرايي) اجتماعي در آثارش جلوه مي كرد هرگز از او دور نشد.
بهار لو در ادامه گفت: محمود بيش از هر چيز به ارتعاشات تند زندگي يا در واقع تجربه هاي بزرگ كه گاه از آن‌‏ها به بلاياي نفرين شده, نيز تعبير مي كنند حساسيت نشان مي داد.
وي گفت: احمد محمود به هيچ وجه خود را از گردش زمانه و حوادث معروض آن بر كنار نگه نمي داشت ، زيرا بر آن بود كه جامعه از نويسنده توقع دارد و بنابر اين با نگارش هر اثرمي‌‏كوشيد به نوبه خود اين توقع را بر آورده كند .
بهارلو در ادامه اين گفت و گو در باره ويژگي هاي زباني محمود اظهار داشت: محمود به زبان فارسي گفتاري و به لحن عاميانه خاص و تعديل شده اي از لهجه جنوبي ( خوزستاني) مي نوشت و اين زبان را سخت دوست مي داشت .
بهارلو افزود: محمود مفردات و تركيبات و اصطلاحات و مثل‌‏ها و مقدورات بياني اين زبان را به خوبي مي شناخت و كم تر نشاني از ضعف تاليف در آثار او ديده نمي شود .
وي در پايان تصريح كرد: او به معناي رايج كلمه صاحب سبك بود و در اغلب آثارش از يك شيوه روايي واحد و كم و بيش يك دست اسفاده مي كرد .

ابوتراب خسروي :گرايش جامعه شناسانه آثار محمود از ادبيت متن در آثار او مي كاهد

هدف محمود ادبيات محض نبود. نوع ادبيات احمد محمود از نوع رئاليزم اجتماعي است و ادبيات محض هدف او نيست كه من با اين شيوه موافق نيستم .
ابوتراب خسروي با بيان اين مطلب در گفت و گو با خبرنگار ادبي ايلنا, افزود : او نوعي ادبيات تحليل گر جامعه شناختي چپ گرا دارد , زماني كه همسايه ها را مي نويسد طرح يك جامعه كارگري با تبعات و مسائل آن را مطرح مي كند و من چندان با ادبيات محدود به اين شيوه موافق نيستم .
وي با بيان اين سخن كه احمد محمود نويسنده بزرگي است ، تصريح كرد: نگاه او نگاهي تحت تاثير مسائل جامعه شناختي بود و من با اين نظر هگل كه مي گويد؛ « به هنر نبايد هيچ چيز را باركرد موافقم . چيزهايي مثل علم و ايدئولوژي را نبايد بار هنر و ادبيات بكنيم چون در اين صورت در اثر خلق شده هنر و ادبيات در جاي دوم قرار مي گيرد در حالي كه ادبيات يك ماهيت قائم به ذات است و القاء نگاه خاص به وسيله ادبيات اشتباه است چون ادبيات و هنر وسيله نيستند.
نويسنده كتاب"اسفاركاتبان"در ادامه اظهار داشت : در آثار محمود بار جامعه شناختي برادبيت آن مي چربد . يعني بايد بگويم آن ادبياتي كه در آثار هدايت و ساعدي ديده مي شود در آثار محمود نيست ومن با ادبيات محض بدون دخالت هيچ بارقه اي موافق هستم .
خسروي در ادامه با اشاره به اين نكته كه ادبيات و هنر وسيله اي است برا ي ارتقاء انسان به فرهيختگي نه بيان ايدئولوژي و جامعه شناسي افزود: در آثار محمود آن‌‏جا موفقيت به دست مي آيد كه به ادبيات بيشتر گرايش پيدا مي كند و داستان مي گويد درحالي كه آن‌‏چه مورد قبول من نيست ,گرايش جامعه شناختي محمود است وبايد گفت كه بار جامعه شناختي آثار او ادبيت متن را كاهش مي دهد .
وي در پايان گفت : باز هم مي گويم محمود نويسنده بزرگي است اما نبايد حقايق را پنهان كرد ، اين نظر من است .

دست نوشته هاي احمد محمود توسط فرزندانش جمع آوري و منتشر مي شود

به همت دختر و پسر احمد محمود، دست نوشته هاي احمد محمود گرد آوري مي‌‏شود.
"سارك اعطا" دختر احمد محمود با بيان اين مطلب به خبر نگار ادبي ايلنا گفت: دست نوشته هايي از پدرم به صورت پراكنده باقي مانده است كه همراه با برادرم در حال جمع آوري و منظم كردن آن‌‏ها هستيم و سعي داريم بعد از گردآوري و تدوين در صورتي كه ممكن شد آن‌‏ها را منتشر كنيم.
وي گفت: بخشي از اين دست نوشته ها به خاطرات پدر مربوط مي‌‏شود كه آن‌‏ها را درسال‌‏هاي مختلف به صورت پراكنده نوشته است.
به گفته وي، در ميان اين دست نوشته ها تعدادي نامه نيز وجود دارد كه شامل مكاتبات پدر با ديگر نويسندگان هم عصر خودش است.
سارك اعطا تصريح كرد : در ضمن يادداشت‌‏هايي هم از پدرم باقي مانده است كه در آن‌‏ها به بررسي داستان و داستان نويسي پرداخته است .البته اين نظرات و بررسي ها به صورت پراكنده هستند اما من فكر مي كنم مي توان آن‌‏ها را به صورت منظم و در يك كتاب جدا گانه منتشر كرد .
وي در پايان اضافه كرد: در صورت تحقق اين امر, سعي مي كنيم آنه‌‏ا را در كتابي به همراه زندگي نامه احمد محمود منتشر كنيم.

شهريار مندني پور: قدر احمد محمود را دردوران حياتش ندانستند

آن چنان كه بايد از محمود در دوران حياتش قدر داني نشد, متاسفانه شاهكار او « همسايه ها » نيز بعد از انقلاب تجديد چاپ نشد و جوانان نتوانستند اين اثر زيبا را بخوانند.
شهريار مندني پور, نويسنده, در گفت و گويي با خبرنگار ادبي ايلنا ضمن بيان اين مطلب افزود: محمود بيشتر يك نويسنده اجتماعي- سياسي معرفي شد و در اين قالب گنجانده شد , اما من فكر مي كنم حجم و وسعت آثار احمد محمود بيشتر از اين است و خدمت بزرگ محمود به عرصه داستان از جمله اين بود كه ، اقدام به استفاده از برخي ظرفيت‌‏هاي زباني فارسي نمود كه كم‌‏تر مورد توجه قرار گرفته بود .
اين رمان نويس با اشاره به اين مطلب كه محمود به نثر ي دست يافته بود كه خصوصيت‌‏هاي خودش را داشت و برآمده از نگاه خاص خود او بود در اين باره اضافه كرد: احمد محمود امكانات جديدي از دل زبان فارسي بيرون كشيد و در داستان‌‏ها به كار برد و اين زبان خاص ، كاملا" مناسب است و با وجه خاص نگاه احمد محمود به واقعيت مطابقت دارد.
وي در ادامه اين گفت وگو با اشاره به اين مساله كه زبان خاص احمد محمود پيشنهاد جديدي است براي نوشتن داستان هاي رئاليستي و خلق واقعيت در داستان‌‏هاي رئال گفت : شخصيت در رمان‌‏هاي احمد محمود از ديگر خصوصيات آثار اوست كه به خوبي نمايان است . او شخصيت‌‏هارا با زبان خاص خود به خوبي پرداخت مي نمايد . مندني پور درباره شخصيت پردازي در آثار محمود ادامه داد : خون گرم مردم جنوب كه در رگ‌‏هاي محمود وجود داشت ، باعث شد كه او در آثارش به يك نثر گرم ، زنده ، و دلپذير دست پيدا كند.
اين داستان نويس با ذكر اين نكته كه تنها بعضي از آثار محمود در مقايسه با آثار ديگر ضعيف هستند ادامه داد: ، ازجمله اين آثار مي توان به "زمين سوخته" اشاره كرد , ولي به هر حال چون اين رمان در زمان آغاز جنگ و بنا به نياز اجتماع به نگارش درآم ه است , به همين خاطر شتابزدگي در نگارش موجب ضعف در نوشته شده است كه توجيه پذير به نظر مي رسد.