مرگ خاموش مرجانهاي خليج‌فارس زنگ خطري براي جامعه، ايرنا

بسياري از كشورها مطالعات جامع و گسترده‌اي را براي حفاظت از مرجان‌هاي دريايي بعنوان گونه‌هاي نادر جانوري انجام داده‌اند.

به گفته كارشناسان ،آبسنگ‌هاي مرجاني بعد ازجنگلهاي مناطق حاره جزدومين بيوم غني زيستي دنيا و قديمي‌ترين اكوسيستم زمين محسوب مي‌شوند كه‌كمتر از يك درصد اقيانوس‌ها را تشكيل مي‌دهند و ‪ ۲۵‬درصد جانداران آبزي و حيات دريا را درخود جاي داده‌اند.

آنان افزودند: اما درچند سال اخير به دليل صيد بي‌رويه توسط غواصان و افراد سودجو و فروش آنها، مورد تهديد جدي واقع شده‌اند.

به اعتقاد كارشناسان ، مرجان‌ها علاوه بر تنوع زيستي جزء پر توليدترين اكوسيستم‌ها محسوب مي‌شوند و نقش مهمي در پايداري حيات درياها، استفاده‌هاي توريستي،تفرجي، تامين غذا و دارو دارند كه سواحل درياها و خشكي‌ها و جزاير كم‌ارتفاع را نيز در مقابل امواج و فرسايش محافظت مي‌كنند.

آبسنگ‌هاي مرجاني جزو ذخاير زيستي‌جهاني هستند و از جايگاه بالايي به لحاظ ارزشي برخوردارند ضمن اينكه اين اكوسيستم‌ها بهترين شاخص سنجش سلامت آب‌دريا هستند به‌شكلي كه به تغييرات محيطي بسيار حساس هستند وايجاد هرگونه تغييري در پارامترهاي فيزيكي دريا برفعاليت و زندگي آنها اثرگذار است.

خليج فارس بعنوان اكوسيستم منحصر به فرد در ميان حوضه‌هاي آبي جهان و زيستگاه‌هاي مرجان دريايي با مساحتي برابربا ‪۴۰‬هزار كيلومترمربع كه از يك طرف بوسيله تنگه هرمز به اقيانوس هند راه دارد و درمنطقه گرمسيري و خشك واقع شده و اين موقعيت موجب شده كه آبزيان موجود در اين پيكره آبي به علت فشارهاي زياد دامنه تحمل‌شان نسبت به تغييرات محتوايي كم‌شود و با ورود آلاينده‌ها در اثر بروز آلودگي بشدت آسيب‌پذير باشند.

بيش از دوسوم گونه‌هاي مرجاني موجود در خليج‌فارس از جمله گونه‌هاي جانوري درمعرض خطر انقراض قرار دارند و وضعيت زيستي برخي گونه‌ها مانند مرجان شاخ گوزني درليست گونه‌هاي درمعرض خطر جدي قرار گرفته است.

مديركل محيط زيست هرمزگان گفت: بر اساس گزارش سازمان حفاظت محيط زيست منطقه‌اي خليج فارس (راپمي) از ‪ ۲۸‬گونه مرجاني شناخته‌شده درآبهاي خليج‌فارس بيش از دوسوم آنها درمعرض خطر انقراض قرار دارند.

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

مهرداد كتال محسني به ايرنا گفت : اين تعداد گونه مرجاني ازهشت خانواده و‪ ۲۰‬جنس درسواحل وجزاير متعدد استان هرمزگان پراكنده‌اند كه از اين تعداد ‪ ۱۹‬گونه‌ي آن فقط دراطراف جزيره كيش يافت مي‌شود.

وي عمده‌ترين محل زيستگاه اين گونه‌ها را كيش، قشم، هنگام، سيري، شيدور، فارور، لارك و لاوان عنوان كرد واظهار داشت: بيشترين ميزان خطر انقراض در جزايركيش ، قشم وهرمز به‌دليل توسعه وافزايش فعاليتهاي اقتصادي صورت گرفته مي‌باشد.

كتال محسني ‪ ۷۰‬درصد خسارت وارد شده به مرجان‌ها درجزيره كيش را ناشي از فشارهاي‌انساني وگرم شدن كره زمين دانست وگفت: آسيب ناشي از عوامل طبيعي به مرور زمان ترميم مي‌شود ولي ترميم آسيب‌ها از جانب جوامع انساني مدتهاي متمادي به طول مي‌انجامد.

اين مسوول بيان‌داشت: باتوجه به اهميت آبسنگهاي مرجاني ونقش حياتي آنها درحفاظت‌از نوارساحلي،ايجاد محيط زيست براي آبزيان وگونه‌هاي زينتي دريايي، حفظ تعادل اكولوژيك درياها وتصفيه محيط آبي، تخريب آنها مي‌تواند پيامدهاي جبران‌ناپذيري به اكوسيستم دريايي منطقه وارد سازد.

وي گفت: تخليه پسابهاي صنعتي تاسيسات و واحدهاي صنعتي بزرگ به محدوده زيست مرجان ها، دفع زباله در نواحي ساحلي دريايي، قرار داشتن اكثر جوامع مرجاني درمسير تردد شناورها و نفتكشها از عوامل مهم تاثيرگذار بر زندگي مرجانهاست.

كتال محسني همچنين وجود توفان‌هاي گرمسيري، اثرات منفي افزايش كدورت آب برمرجان‌ها، برداشت بي‌رويه‌جهت مصارف تجاري وزينتي، گرم‌شدن زمين وبه تبع آن افزايش دماي درياها را از ديگر عوامل طبيعي وانساني موثر بر روند زندگي مرجان‌ها دانست.

وي بيان داشت:براي حفاظت ازاين گونه دريايي‌اقداماتي ماننداجراي طرح‌هاي مديريت يكپارچه ساحلي درنواحي مرجاني، جلوگيري از برداشت غيرمجاز، مديريت گردشگري ومحدود كردن فعاليتهاي گردشگري، آموزش جوامع بومي و ساحل نشينان بمنظور استفاده از روش‌هاي صيد غيرمخرب، همكاري جوامع محلي ودستگاه‌هاي اجرايي درامر حفاظت وتوسعه مناطق مرجاني انجام شده‌است.

كتال محسني، تشكيل يگان حفاظت زيست دريايي، تهيه و تدوين طرحهاي پژوهشي و تامين اعتبارات لازم براي انجام مطالعات درخصوص تنوع گونه‌اي، پراكنش، تهديدات و راهكارهاي مديريتي مرجانهارا از ديگر اقدامات صورت گرفته اين سازمان عنوان كرد.

سرپرست ايستگاه‌پژوهشي اقيانوس‌شناسي بندرعباس نيز گفت: خليج‌فارس به دليل شرايط اقليمي ويژه‌حاكم بر آن بسيارشكننده وآسيب‌پذير است و با ورود كمترين آلاينده به داخل دريا اثرات مخربي بر سلامت آبزيان و موجودات دارد.

مسعود محموداف افزود: شفافيت وزيبايي ساحل مرجاني جزيره كيش اين منطقه بي‌همتا بدليل وجود اين گونه جانوري است كه جاذبه‌اي بزرگ براي جذب توريست مي‌باشد.

وي اضافه‌كرد: از سرمايه‌هاي موجود بايد بهره لازم را برد كه بخشي از اين سرمايه‌هاهمچون معادن،نفت وگازقابل مصرف اما تمام‌شدني وبخش‌ ديگر سرمايه‌هايي هستند كه پايداري آنها براي كشور سودآور است.

وي ادامه داد: اين سرمايه‌هاي جانداري را بايد دركنار استفاده‌اي كه از آنهامي‌شود تقويت كرد و سود آنها را براي زايندگي وحفظ اين سرمايه‌ها هزينه كرد كه درآستانه نابودي قرار گرفته‌اند.

سرپرست ايستگاه پژوهشي اقيانوس شناسي بندرعباس اظهار داشت: توليد مواد غذايي‌آبزيان، حفظ وتنوع زيستي در دريا به شدت وابسته به آبسنگ‌هاي مرجاني است كه با كاهش يا تخريب اين زيستگاهها نه فقط توليد بلكه تنوع زيستي هم به طور قابل ملاحظه‌اي كاهش مي‌يابد.

وي گفت: به‌طور كلي مرجان‌ها به نوسانات شرايط محيطي وبخصوص شوري، شفافيت آب، اكسيژن، محلول و درجه‌حرارت، بسيار حساس هستند و به همين دليل افزايش آلودگي‌هاي مختلف در محيطهاي دريايي، اين اكوسيستم را سريعا دچار نابودي مي‌كند.

اين كارشناس ادامه‌داد: به‌دنبال روان شدن فاضلاب‌ها به سواحل، موادمغذي درآب افزايش مي‌يابد وبه‌دنبال كدرشدن آب، نفوذنوردراعماق آب كم مي‌شود و سلولهايي كه درمرجانها عمل فتوسنتز با نور و كار غذاسازي را انجام مي‌دهند كمتر مي‌شوند و درنتيجه امكان رشد مرجانها از بين مي‌رود.

محموداف اظهارداشت: عوامل متعدي مانند خشك كردن درياها براي ساخت هتل‌ها واسكله‌ها، برداشت بي‌رويه ازمرجانها براي ساخت وساز، وجود آب شيرين كن‌ها، ساخت موج شكن‌ها، نشت مواد نفتي، روشهاي نادرست ماهيگيري و بسياري عوامل ديگر نيز در تخريب مرجانها اثرگذارهستند.

به گفته وي، جزاير ازلحاظ اقتصادي، سياسي ونظامي در هرمزگان جايگاه مهمي دارند اما بايد اثرات منفي عوامل موجود برمرجانها را پذيرفت و با مطالعه و پژوهش اين آثار منفي وارده به محيط زيست دريايي را با همكاري ارگان‌هاي مرتبط كاهش دهيم.

محمود اف گفت: باتوجه به اينكه خليج‌فارس يكي از غني‌ترين جايگاه آبزيان است مسووليت ما نسبت به ساير كشورهاي حاشيه خليج فارس بايد با كارهاي كارشناسي شده ورعايت تمامي شاخص‌هاي استاندارد پررنگ‌تر شود.

اين كارشناس گفت:ازآنجايي كه قرار نيست هيچ صنعتي تعطيل شود، بايد با نظارت و اولويت‌بندي به‌لحاظ آلودگي برنامه‌ريزي دقيق وصحيحي صورت گرفته و ازاين طريق كمترين ميزان تخريب به‌محيط زيست را داشته باشيم.