شبکه‌ جهان‌گستر، پانزدهمين سال تولد WWW، دويچه وله

سه بار W و بعد آدرس؛ يا گوگل، IE و ... با يک "کليدواژه" و بعد هم به سادگی چند کليک، يک دنيا اطلاعات. آن‌قدر عادی و ساده که کمتر کسی به چگونگی آن توجه می‌کند. ۳۰ آوريل ۲۰۰۸، پانزدهمين سالروز تولد "چگونگی" اين "سادگی" است.

در پايان دهه‌ی ۱۹۸۰ ميلادی، تيم برنرز-لی، فيزيکدان انگليسی و همکار بلژيکی او، روبرت کايليا، در مرکز تحقيقات هسته‌ای اروپا (Cern) در ژنو، ايده‌ی تشکيل يک شبکه‌ی جهانی تبادل اطلاعات را مطرح کردند.

کايلياو می‌گويد: «ما نياز به يک استاندارد واحد داشتيم؛ چيزی که آن روز، وجود نداشت. گرچه اينترنت خالی از اطلاعات نبود، اما بايد ترمينال‌ها و آدرس‌های مشخصی برای اين داده‌‌ها تعريف می‌شد. وانگهی دسترسی به اطلاعات نه تنها مجانی نبود که روند بسيار پيچيده‌ای هم داشت.»

تکليف مشخص بود. بايد سامانه‌ای واحد برای تبادل اطلاعات تعريف می‌شد. کاليلا ادامه می‌دهد: «ما تصميم گرفتيم سامانه‌ای را به‌وجود آوريم که بتوان به کمک آن متن‌ها يا لينک‌ها را پيدا کرد. تيم برنرز-لی از اينترنت به‌عنوان بستر اين کار استفاده کرد. در آن زمان بسياری از مراکز دانشگاهی جهان به اينترنت دسترسی داشتند. نام "شبکه‌ی جهانی" را پيش از آن‌که طرح به اجرا درآيد، انتخاب کرده بوديم»

ورود به دنيايی جديد

برنرز-لی در سال ۱۹۸۹ آغاز به نوشتن برنامه‌ی مورد نظر کرد. اين برنامه بر پايه‌ی يک ابرمتن (هايپرتکست) نوشته می‌شد و به کاربر اينترنتی اين امکان را می‌داد که بدون نوشتن دستورات پيچيده و فراوان، از صفحه‌ای به صفحه‌ی ديگر يا از متنی به متن ديگر برود. با استفاده از يک مرورگر اينترنتی (مثل موزاييک که پيشتاز مرورگرها بود، اينترنت اکسپلورر يا فايرفاکس و...) هم اين امکان فراهم می‌شد که کاربر بتواند اطلاعاتی را بخواند که بر روی يک سرور، در آن سوی جهان ذخيره شده بودند.

البته ايده‌های مشابه ديگری نيز در اين مورد وجود داشت اما کايليا برتری اين روش را ساده ‌بودن آن می‌داند.

حال اين امکان فراهم شده بود که صفحه‌ای خاص را به راحتی يافت، به‌طور هدفمند دنبال اطلاعات گشت و با استفاده از لينک‌ها به صفحات ديگر رفت؛ شبکه‌ای به گستردگی جهان، مملو از متن‌ها و صفحات مختلف.

هم‌چنين برای نخستين بار يک تعريف روشن از آدرس‌های اينترنتی به‌وجود آمد؛ سامانه‌ای که امروزه هرکس، به‌طور دلخواه از آن استفاده می‌کند.

اين‌که حجم اطلاعات در اينترنت افزايش يابد نکته‌ی بسيار مهمی بود. ابداء برنرز-لی اين امکان را به‌وجود آورد که داده‌ها به ساده‌ترين روش روی اينترنت قرار بگيرند. اگر داده‌ای نباشد، کسی سراغ اينترنت نمی‌رود و اگر کسی سراغ اينترنت نرود، انگيزه‌ای برای انتشار داده‌ها وجود نخواهد داشت: داستان مرغ و تخم‌مرغ.

WWW عمداً مجانی ارائه شد

سال ۱۹۹۳ ، يعنی پانزده سال پيش، بود که مرکز تحقيقات هسته‌ای اروپا، نرم‌افزار WWW را در اينترنت قرار داد. مجانی اما با حق کپی‌رايت. مجانی از اين جهت که در دسترس همه باشد و همه بتوانند از اطلاعات شبکه استفاده کنند يا به اطلاعات آن بيافزايند. حق کپی‌رايت هم برای اين در نظر گرفته شد که کسی نتواند آن را انحصاری کرده و دسترسی به اطلاعات را منوط به پرداخت پول کند.

به‌دليل همين مجانی بودن و همگانی بودن است که تعداد کاربران اينترنت در سراسر جهان از ۶۰۴ ميليون نفر در سال ۲۰۰۲ به يک ميليارد و ۳۰۹ ميليون نفر در سال ۲۰۰۷ رسيد. پيش‌بينی‌ها نشان می‌دهند که اين تعداد در سال ۲۰۱۰ به يک ميليارد و ۶۴۱ ميليون کاربر خواهد رسيد.