گوگل بد نيست، محمود اروج‌زاده، دنياي كامپيوتر و ارتباطات

شما صفحه‌اي را در وب ديده‌ايد، ولي نشاني‌اش را به خاطر نداريد، الآن مجدداً مي‌خواهيد به سراغش برويد؛ چه بايد بكنيد؟

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

orouj@ccwmagazine.com

شما صفحه‌اي را در وب ديده‌ايد، ولي نشاني‌اش را به خاطر نداريد، الآن مجدداً مي‌خواهيد به سراغش برويد؛ چه بايد بكنيد؟
اين سؤالي بود كه در روزهاي نخست پيدايش وب، به تدريج به ذهن كاربران مي‌رسيد. به آرامي سايت‌هايي پيدا شدند كه قصدشان پاسخ به اين سؤال بود. شايد براي خيلي‌ها –مثل من- سايت آلتاويستا نخستين تجربه بود.
ولي همانند نمونه‌هاي تاريخي زيادي كه يك نياز، گاه فقط به يك راه‌حل و جواب ختم نمي‌شود، بلكه موجب پايه‌گذاري يك صنعت مي‌گردد و فناوري جديدي را معرفي مي‌كند، نياز به جست‌وجو نيز فقط سربرآوردن چند سايت را به دنبال نداشت، بلكه يك صنعت تازه را ساخت. حالا ديگر اين تكنولوژي، جاي مهمي را در دنياي فناوري به خود اختصاص داده است، و صحبت از «اقتصاد صنعت جست‌وجو» گزافه نيست.

«گوگل» بي‌ترديد مصداق تام و تمام اين تجارت است؛ و شايد مهم‌ترين ويژگي‌اش اين است كه «فرق دارد!» با همه! و در همه چيز! از جوانان متفاوتي كه نه اتوكشيده و متين، كه در نهايت راحتي و سرخوشي به راهبري آن مشغولند، تا محيط كارشان و تا ابزارها و روش‌هاشان. ولي با اين حال مدعي‌اند كه ما دنيا را بهتر مي‌فهميم. آنچه هم كه در اين عمر كوتاه كرده‌اند، نشان مي‌دهد كه بيراه نمي‌گويند و نمي‌روند. اگر پيدايش گوگل را در همان فرمول كذايي بدانيم كه ابتدا فقط دستاورد يك كار تحقيقي آكادميك بود، و بعد نطفه موتور جست‌وجوي شركت را در دل خود پرورد، مي‌بينيم كه هنوز هم همان فرمول است كه حكومت مي‌كند؛ مگر نه اين كه اساس جست‌وجوي گوگل بر اين مبتني بود كه «مردم بيشتر چه را مي‌پسندند؟» حالا ديگر همه مي‌دانند كه غالب كارها و حركات گوگل، هوشيارانه و فرصت‌طلبانه در واقع ادامه همين فلسفه است؛ از نفوذ به دنياي وبلاگ‌ها و يافتن نبض خيل كاربران خرده‌پا، تا به راه‌انداختن جي‌ميل و سرك كشيدن به مگويه‌هاي هميشگي كاربران، تا تاسيس اوركات و راه‌يافتن به متن شبكه‌هاي متنوع كاربران، و تا... همه و همه براي سردرآوردن از اطلاعات پنهان وب است، كه در حالت عادي، جست‌وجوگرها راهي به آن ندارند. آن وقت است كه اين ماشين عظيم، خواهد توانست هر چيزي را براي شما بيابد و تقديمتان نمايد.

***********

زماني بيل گيتس به فراست دريافت كه دنياي آينده، دنياي كامپيوترهاي شخصي است، و دير نيست كه اين دستگاه، روي ميز كار و منزل همه جاخوش كند؛ البته گيتس در اين ميان، فقط ناظر نبود، شايد منصفانه‌تر اين است كه بگوييم خود مصمم در تحقق اين ايده كوشيد، رؤيايي كه البته به سرعت عملي شد، و كسب و كار عظيمي را براي صاحبش به ارمغان آورد، كه مجموعه محصولات و خدمات، و بلكه حكومت مايكروسافت است.
حالا ديگر گروهي متخصص خيرخواه در مايكروسافت نشسته، و مترصدند كه احساس كنند بازار، محصولي را طلب مي‌كند، يا اين كه شما ممكن است به زودي به چيزي نياز داشته باشيد، تا به طرفه‌العيني برايتان بسازند و خودشان برايتان بفرستند؛ از ويرايشگر و برنامه حساب و كتاب و گرافيك و بانك اطلاعاتي و سرگرمي و پخش موزيك و ويدئو و طراحي سايت و... و مرورگر وب؛ نگران نباشيد و جاي ديگري نرويد.
به لطف همين تسلط درازمدت تجارت گيتس است كه حالا كامپيوتر روي ميز همه‌مان، همه چيز دارد، و ملالي نيست.
شايد همين نبوغ در يافتن مسير آينده بود كه همواره او را با فاصله‌اي قابل توجه از ديگران -و به ويژه رقبا- نگاه مي‌داشت. چه بسيار تجارت‌ها، شركت‌ها و محصولات ريز و درشتي كه در برابر امپراتوري گيتس دوام نياوردند، و بنا به قانون صنعت و سرمايه، الآن حتا نامي از آنها باقي نمانده است.

ولي خيلي عجيب است، مايكروسافت با آن شامه افسانه‌اي، و با آن تيزبيني مثال زدني‌اش، چطور اين حوزه را نديد؟ اين خطاي تاريخي را بايد به حساب چه گذاشت؟ غرور اقتصادي يا فني؟ دست‌كم گرفتن دنياي شبكه و اينترنت، و تمركز بيش از حد بر كامپيوترهاي شخصي و ملزومات آن؟ افول خلاقيت؟ يا اين كه بايد آن را به پاي سن و سال او نوشت!؟
حالا غول ردموند، هرچند با تاخير، ولي مي‌خواهد وارد اين عرصه نيز شود، و هر از چند گاهي نشانه‌هاي شتاب گرفتنش را در اين زمينه بروز مي‌دهد. طبعاً تحليلگراني هم كه معمولاً در اين مواقع، تكليفشان لحظه‌شماري براي فرارسيدن زمان جنگ رقيبان است فعال شده‌اند، و پيشاپيش به گمانه‌زني براي نتيجه سرگرمند. ولي هر چه هست، نمي‌توان از اين موضوع گذشت كه گسترش كاربرد اينترنت در زندگي مردم جهان، هر چه بيشتر بر اهميت نقش موتورها و استانداردهاي جست‌وجو، و نيز شركت‌هاي مهم اين عرصه به عنوان سكانداران آينده نه چندان دور شبكه، مي‌افزايد، پس نمي‌توان نسبت به اخبار اين رقابت و خط و نشان كشيدن ها، و شايد هم جنگ، بي‌اعتنا بود.

اما پيش از آكه شاهد يك جنگ تاريخي و استيلاي يكي بر ديگري باشيم، اصل مهم ديگري در دنياي دانش و صنعت و سرمايه، به ما يادآور مي‌شود كه بهتر است چنين تصويري را از ذهن بزداييم، و اميدوار باشيم كه اين رقابت ادامه يابد، و حتا ديگراني هم وارد ميدان شوند.

*اشاره به شعار شركت گوگل: (سعي كن بد نباشي)

--------------------------
مقدمه «مجموعه ويژه گوگل» كه توسط ماهنامه دنياي كامپيوتر و ارتباطات (ccw.ir) در تهران منتشر شده است.