تولد دوباره اينترنت در ژنو، عليرضا خراساني، جام جم آنلاين

متاسفانه هر چه به زمان شروع اجلاس جامعه اطلاعاتي در ژنو نزديک مي شويم ، حرفها و سايتهاي پرمدعا و ناعالمانه درباره آنچه قرار است اتفاق بيفتد ؛ ظاهر شده و اذهان عمومي را منحرف مي سازد.
حرافان بي عمل نيز که به جاي تصديق اقيانوس تکنيک ، دم از سراب تئوري مي زنند ، چهار نعل تازيده و خيال مي کنند قرار است در آنجا براي اينترنت لباس جامعه شناختي و ارتباطاتي بدوزند. آنچه از تصميم ها بيرون مي آيد (سواي ظاهر تئوريک و گول زننده) کاملا فني خواهد بود و اين چيزي است که بسياري از شرکت کنندگان از آن کم اطلاعند. در طول عمر هر کس يا هر چيز لحظه هايي خاص پيش مي آيد که «شبکه اينترنت» نيز از آن مستثني نيست.

نشست روزهاي دهم تا دوازدهم دسامبر در ژنو سوييس درباره جامعه اطلاعاتي يکي از آن لحظه هاي حساس است که پس از تعريف اين که اينترنت چه بوده و هست ، قرار است از اين موضوع که اينترنت چه خواهد بود نيز تعريفي جديد ارائه شود. ملاقات جهاني درباره جامعه اطلاعاتي سازمان يافته شده توسط (ITU) رهبران 60کشور جهان را گردهم خواهد آورد تا به بحث درباره راهي که قرار است بدانجا برويم ، بپردازند. شايد اين واقعه کمي دير رخ مي دهد و دست کم بايد يکي دو سال پيش چنين ملاقاتي صورت مي گرفت اما حالا به همان اندازه دير شدن ، کارها و مسووليتها بزرگتر و دشوارتر شده که با دهها ديدگاه بعضا متفاوت شاهد مجادلات بزرگتري درباره جامعه اطلاعاتي در قرن بيست و يک خواهيم بود. مهمترين مساله در اين ميان بحث حاکميت بر اينترنت است ، به ديگر سخن اين که چه کسي يا چه سازماني بايد بر اينترنت حکم براند؟ فراساختار حياتي Netها در کنار داعيه هاي حکومت بر ديگران از طريق اينترنت رقباي سرسختي را در کلکسيوني از کشورها و سازمانهاي بين المللي و غيردولتي کنار هم جمع کرده است.

امريکا به عنوان صاحب قلب اينترنت در کنار اروپا و جامعه انگليسي زبان نظير استراليا، با کشورهايي مثل چين و هند و برزيل و تا حدودي افريقاي جنوبي از يک طرف و با سازمانهايي مانند ICANN و ITu در اين گود دست و پنجه نرم مي کنند. بقيه کشورهاي زبان بسته نيز در جناحي ديگر معتقدند هيبت اينترنت بايد در هيات (ITU) به عنوان سازماني بين المللي حکمراني شود. اين تصادم عقيده منجر به وقوع حوادث جالب توجه خواهد شد. نشست 12روزه در ماه سپتامبر و پيش کنفرانسي که در ماه نوامبر در اين باره صورت گرفت به مشاجرات بدون حصول نتيجه اي مثبت دامن زد. سطح ناسازگاري از روي اسناد به بحث گذاشته شده کاملا هويداست.

زماني که موضوع خاردار حاکميت اينترنت در آنجا مطرح شد اظهاراتي از دو طيف کاملا متناقض بروز کرد. طرح پيشنهادي که تا پيش از اجلاس اصلي تهيه شده و قرار است سال 2005 نمود يابد به شرح زير است :
1- ايجاد يک نماينده جهاني بعنوان مدير بين المللي بر منابع اينترنت بدون محدوديت روي پارامترهايي مانند سرورهاي اصلي اينترنت ، نام Domain و واگذاري هرگونه آدرس IP و پروتکل هاي مرتبط.
2- ايجاد مراحل اوليه بسوي ساخت سرورهاي اصلي اينترنت براساس منطقه هاي جغرافيايي خاص ، بدين معني که به جاي تجمع سرورهاي اصلي اينترنت در يک جا ، بايد سرورهاي مذکور منطقه بندي شده و سپس استقرار يابند.
3- توسعه و آرايش دومين هاي اينترناسيونال و نام هاست هاي فراملي (Host names) سازگاز با آرشيتکت DNSهاي کنوني 4همکاري جهت اجرا و انجام استراتژيهاي مبتني بر ساخت دومين هاي اينترناسيونال براساس کدهاي مشخص شده براي کشورها براساس ظرفيتهاي موجود کشوري و منطقه اي البته بسيار روشن است که اکثريت قاطع درباره گرفتن قدرت کنوني اينترنت از ICANN و دادن آن به ITU يکدل و يک راي هستند. البته در متن پيشنهادي آمده است که بخش خصوصي (منظور ICANN) مي تواند بصورت مشاور بصورت شرکت خصوصي همچنان به همکاري خود ادامه دهد تا بتدريج حوزه نفوذش کاهش يافته و قدرت اصلي به دست ITU بيفتد. منهاي اين گارد گرفتن هاي قبل از وارد گود شدن اصل ماجرا را همه قبول دارند که کنفرانس ژنو به دو رهيافت بزرگ فکر مي کند، رهيافت فني و رهيافت سياستگذاري کلان بر اينترنت.

همگان قبول دارند که نه ITU و نه سازمان ديگري به اندازه ICANN در بعد فني با توجه به تجربيات گسترده ، نمي تواند از پس مشکلات برآيد. اگر همين فردا ICANN همه چيز را تحويل دار و دسته ITU و حاکم جديد اينترنت بدهد آيا همه چيز نمي خوابد؟ اين سوالي است که خيلي ها در کنفرانس بدان فکر کرده و راهي مناسب را پيدا خواهند کرد. البته در طرح پيشنهادي هم با توجه به مضمون واژه ها اين تعبير به ذهن مي آيد که همچنان قدرت در دست کسي خواهد بود که بر رهيافت فني مديريت خواهد کرد! بيم آن نيز مي رود که دامنه مشاجرات بالا گرفته و موافقت هاي اوليه بر سر آن نيز بي رنگ شود. گري فاوليه از ITU به عنوان سخنگوي رئيس نشستهاي پيش از کنفرانس گفت روي 80درصد موضوعات موافقت اوليه صورت گرفته و قرار شد مشاجره ها در خود کنفرانس اصلي مطرح شده تا در سطح رهبران تصميمي در خور گرفته شود. به گفته وي روي همه موضوعات صحبت شد ولي همگي دوباره به خانه اول بازگشتند که موضوع حاکميت بر اينترنت آيا کل ماجرا را به ناگهان تحت الشعاع قرار نخواهد داد؟!! اختلاف ميان ITUو ICANN چيز جديدي نيست اما کنفرانس ژنو مي تواند در ايجاد يا شکست لحظه اي حساس که در انتظار «شبکه اينترنت» است ؛ نقش مهمي بازي کند. ICANN واحدي شبه خود مختار از حکومت امريکاست (يک شرکت کاليفرنيايي خصوصي است که با تجمع کارشناسان بيزينس و فني به دور خود در سال 1998بوجود آمد و در عرض چند سال بطور غيرارادي حاکم بلامنازع شد) اما International Telecommunications Union از 140سال پيش بوسيله کشورهاي جهان جهت استاندارد کردن و متعارف سازي ارتباطات تلگرامي بوجود آمد و بعدها هر نوع ارتباطات از راه دور را در خود جا کرد. استدلال اين بود که بهتر است ITU همچنان که سالها مسووليت فراساختارهاي ارتباطاتي را بر عهده گرفته اينترنت را نيز در اختيار بگيرد. افزايش رايانه هاي جهاني و شبکه اينترنت و استفاده از خطوط تلفن به اين فکر دامن زد تا ITU بتواند مباشرت و سرپرستي لازم را بر عهده بگيرد. رهيافت Tcpip و پروتکل شبکه و توسعه نرم افزاري باعث قدرتمندتر شدن جامعه اينترنت شد و نقش ITU را کم جلوه داد تا اين که ICANN توانست با مديريت کامل خود را حاکم بلامنازعه جلوه دهد. بعدها رسوايي هاي مالي و مشکلات مديريتي در ICANN باعث شد تا استوارت لين بعنوان مدير تازه ساختاري جديد را براي اين سازمان طراحي و پياده سازي کند. حالا اين سازمان هم با مشکلات داخلي و هم جنگ با ITU در حال چنگ زدن به اينترنت است ، تا موقعيت خود را استوارتر سازد. اما يکي از واقعيتهاي کتمان ناپذير، زنده ماندن ICANN علي رغم تمام داستانهاست ، دليل آن سرورهاي اصلي اينترنت است که از نظر بحث کارشناسي و فني زير نظر ICANN همچنان به شبکه اينترنت ، حيات مي دهد. البته ICANN يکي از گروهکهاي ذي نفع بزرگ در ميان سازمانهاي پيدا و پنهان اينترنت به شمار مي آيد. قدرت فناوري به حدي است که مي تواند شبکه هاي جديد نيز بسازد. اگر کشورها از جانب امريکا احساس خطر کنند (نه هر کشوري ) آيا مي توانند شبکه خاص خود را بسازند و آن را با استانداردهاي خود ايمن کند (نظير آنچه چيني ها دنبال آن هستند تا اينترنتي جدا از اينترنت کنوني و اينترنت 2بسازند)؟ البته اين سناريو چندان يحتمل نيست و براي رسيدن به آن به زمان بيشتر و دانش بالاتر نياز است.

سناريوي ديگر اين است که هر دو طرف و دو جناح نظراتشان به حدي باعث جدل شود که به بن بست کامل برسند و مذاکرات بي نتيجه پايان يابد. اما سناريوي بعدي رسيدن به توافق ضمني است تا از سال 2005 دست به تغييرات اساسي در شبکه اينترنت بزنند که با توجه به مذاکرات همچنان قدرت فني ICANN حرف اول را خواهد زد که بعد بايد پروتکل هاي جديد اينترنت تعريف شده و استراتژي و سازماندهي شبکه منطقه اي جديد در اولويت کاري قرار گيرد. به گفته برخي خوشبختانه اوضاع آنچنان بحراني نخواهد شد که شرکت کنندگان بالگد به دندان بزنند. اگر ITUتصويب پروتکل جديد را در اجلاس وتو کند آنوقت سناريوي ديگر پيش مي آيد و ماجرا کشدارتر مي شود.

[لينک مطلب اصلي]