عفو بین الملل: اعترافات تلویزیونی در ایران حقوق مظنونان را نقض می‌کند

بی بی سی ـ یک سازمان مدافع حقوق بشر پخش اعترافات تلویزیونی متهمان به ترور کارشناسان هسته ای در ایران را مورد انتقاد شدید قرار داده است.

عفو بین الملل با صدور اطلاعیه ای با عنوان "اعترافات تلویزیونی در ایران حقوق مظنونان را نقض می کند" به پخش اعترافات دوازده متهم به ارتباط با ترور چند کارشناس هسته ای در ایران اشاره کرده و گفته است که مازیار ابراهیمی و یازده نفر دیگر در ماه ژوئن سال جاری بازداشت و از آن زمان تماسی با جهان خارج نداشته اند.

در این اطلاعیه آمده است که روز ۶ اوت، پنج زن و هفت مرد در تلویزیون دولتی ایران ظاهر شدند و به کشتن پنج کارشناس هسته ای از سال ۲۰۱۰ به بعد "اعتراف" کردند و "عفو بین الملل نگران آن است که ممکن است این افراد با مجازات مرگ مواجه باشند."

عفو بین الملل افزوده است که ماموران وزارت اطلاعات ایران مازیار ابراهیمی را، که موسس یک شرکت تولید برنامه های تلویزیونی و سینمایی در کردستان عراق است، روز ۱۲ ژوئن در تهران "به دلایل امنیتی" بازداشت کردند و تلاش خانواده این فرد برای تماس و اطلاع از محل نگهداری او بی نتیجه بوده است. مازیار ابراهیمی به وکیل مدافع مورد نظر خود هم دسترسی نداشته زیرا، به گفته مقامات "پرونده او همچنان در دست بررسی است."

با اینهمه، روز ۶ اوت کانال اول تلویزیون دولتی ایران یک فیلم سی و نه دقیقه ای را با عنوان "کلوب ترور" پخش کرد که در آن، تعدادی زن و مرد به گذراندن دوره های آموزش اقدامات تروریستی در اسرائیل و دست داشتن در ترور پنج کارشناس هسته ای ایران اعتراف کردند.

عفو بین الملل می نویسد که این فیلم حاوی سند و مدرکی در اثبات ارتباط "متهمان" با اسرائیل و مشارکت در ترور کارشناسان هسته ای نبود و مشخص هم نمی کرد که آیا این افراد محاکمه و محکوم شده اند و یا اعترافات آنان قبل از برگزاری محاکمه پخش می شود.

در این اطلاعیه آمده است که بهره برداری از "اعترافات" تلویزیونی به شکلی موثر مانع از برخورداری متهمان از محاکمه ای منصفانه می شود زیرا چنین محاکمه ای مستلزم رعایت اصل "فرض برائت تا اثبات جرم" است در حالیکه چنین اعترافاتی، پیشاپیش جرم متهم را اثبات شده فرض می کند.

به خصوص، توسل به چنین تمهیداتی برای صدور احکام اعدام باعث نگرانی شدید است.

عفو بین الملل از تمامی مخاطبان خود خواسته است تا با ارسال نامه هایی برای مقامات جمهوری اسلامی، خواستار آن شوند که مازیار ابراهیمی و سایر متهمان بتوانند با خانواده های خود تماس برقرار کنند و از آنان در برابر شکنجه به منظور اخذ اعتراف حمایت شود.

عفو بین الملل یادآور شده است که اخذ و پخش اعترافات تلویزیونی با ماده ۱۴ معاهده بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، که ایران نیز از امضاکنندگان آن است، مغایرت دارد.

اعتراف مجدد به ارتباط با ترور کارشناسان هسته ای

ماه گذشته، تلویزیون دولتی ایران بار دیگر برنامه ای حاوی اعتراف به ارتباط با ترور پنج استاد دانشگاه و کارشناس هسته ای ایران پخش کرد که در آن، افرادی به عنوان متهم این پرونده "اعتراف" کردند که پس از کسب آموزش های لازم در اسرائیل، ترور این افراد را برنامه ریزی و اجرا کردند.

فیلم "اعترافات" متهمان به ترور کارشناسان هسته ای چند روز پس از اظهارات حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی پخش شد که در آن، از بازداشت سی نفر در ارتباط با این ترورها خبر می داد.

شرکت کنندگان در این فیلم، از جمله به اجرای طرح ترور مسعود علیمحمدی، استاد فیزیک دانشگاه تهران در سال ۲۰۱۰ اعتراف کردند. در پائیز سال ۱۳۸۹، وزارت اطلاعات ایران از دستگیری مجید جمالی فشی به عنوان عامل ترور آقای علیمحمدی خبر داد و پس از آن، فیلمی حاوی اعترافات او از تلویزیون پخش شد.

جمالی فشی در این برنامه از کسب آموزش در اردوگاه های نظامی در اسرائیل، بازگشت به ایران و اجرای برنامه ترور سخن گفت هر چند منابع اسرائیلی، این اظهارات را رد کردند. چند ماه پیش، رسانه های خبری ایران خبر اعدام مجید جمالی فشی را منتشر کردند و مشخص نیست که نقش شرکت کنندگان در اعترافات اخیر با همان واقعه چه بوده است.

متهمان شرکت کننده در اعترافات تلویزیونی اخیر گفته اند که به خاطر کسب درآمد و امکان سفر و اقامت در خارج با سرویس های اطلاعاتی اسرائیل همکاری کردند و در عین حال افزودند که برای اجرای برنامه ترور به ایران بازگشتند.

در این برنامه تلویزیونی، به یکی از مناطق هم مرز ایران هم به عنوان محلی یرای سازماندهی ارتباط با اسرائیل نیز اشاره اما از آن نام برده نشده است. به نظر می رسد که منظور تهیه کنندگان برنامه، احتمالا اقلیم کردستان عراق بوده است.

در جمهوری اسلامی، پخش اعترافات تلویزیونی به عنوان مدرکی در صدور محکومیت قضایی همواره رایج بوده در حالیکه این نظر هم مطرح شده که این افراد زیر شکنجه و یا گرفتن وعده های غیرواقعی وادار به "اعتراف" شده اند و اعترافات آنها هم واقعیت ندارد.

حقوقدانان پخش اعترافات تلویزیونی را که نوعی پیشداوری و فاقد ارزش حقوقی دانسته و استفاده از آن در محاکم قضایی، به خصوص در صدور رای محکومیت متهمان را مردود و مذموم دانسته اند.

برخی از حقوقدانان حتی با استفاده از اعتراف متهم علیه خود او، ولو آزادانه و بدون فشار نیز اخذ شده باشد، با احتیاط برخورد کرده اند. به گفته آنان، در بسیاری موارد، وجود اعتراف متهم به تنهایی برای صدور حکم قضایی کفایت نمی کند و وجود شواهد و مدارک دیگری برای این منظور لازم است.