تعطيلی دفتر نوکيا در ايران به بهانه تحريم‌ها

فرارو ـ اواخر هفته گذشته زمزمه‌ای در بازار و ميان فروشندگان و شرکت‌های تلفن همراه شنيده شد و آن مربوط به اين می‌شد که شرکت فنلاندی نوکيا قصد دارد دفتر خود در تهران را تعطيل کند.

اين خبر به خودی خود آنقدر تعجب‌آور نبود؛ چراکه بسياری پيش‌بينی می‌کردند اين شرکت که اين روزها حال و روز خوشی در بازار ندارد و مرتبا در حال تعديل نيروهای خودش در سراسر جهان است تصميم‌هايی نيز در مورد دفتر اصلی خود در تهران خواهد گرفت؛ با اين حال کمتر کسی تصور می‌کرد اين شرکت که تا پيش از اين و به‌رغم تحريم‌ها مستقيما و از داخل ايران به فعاليت می‌پرداخت، مسدود شدن دفتر تهران را به گردن تحريم‌ها بيندازد.

مارک دورانت از دفتر مطبوعاتی نوکيا در فنلاند در پاسخ به ايميل «دنيای‌اقتصاد» خبر مسدود شدن دفتر تهران اين شرکت را تاييد می‌کند و می‌گويد که نوکيا به طور مستقيم به فعاليت‌های دفتر خود در تهران خاتمه می‌دهد. به گفته وی دليل اين موضوع سخت‌تر شدن فشارها به اين شرکت برای تبعيت از تحريم‌های اروپا عليه ايران است.

وی تاکيد می‌کند که: متاسفانه اين موضع به معنای بسته شدن دفتر ما در تهران تا آخر ماه آگوست ۲۰۱۲ است. در عين حال که ما حضوری در زمينه سرويس‌ها و دستگاه ها در ايران نخواهيم داشت؛ اما مشتريان می‌توانند به محصولات نوکيا توسط شرکت‌های واسطه دسترسی داشته باشند.

تحريم يا سقوط؟

نوکيا طی سال‌های اخير و در مقابل رشد رقبايی چون اپل و سامسونگ خصوصا در عرصه گوشی‌های هوشمند بخش عمده‌ای از سهم بازار خود را از دست داده و همين چند ماه قبل برای نخستين بار جايگاه خود به عنوان بزرگ‌ترين توليد کننده گوشی در جهان را به سامسونگ بخشيد و به مکان دوم رسيد.

يک سال و نيم قبل وقتی مديران ارشد نوکيا تصميم گرفتند با آوردن يک آمريکايی نرم‌افزاری از شرکت مايکروسافت راهکاری برای مقابله با رشد جهشی شرکت‌هايی چون اپل و سامسونگ بيابند، می‌دانستند که کمی دير به فکر جبران عقب ماندگی‌های قبلی افتاده‌اند. در طی سال‌ها فروش گسترده گوشی‌های نوکيا در جهان اعتماد به نفسی را به آنها بخشيده بود که تصور هم نمی‌کردند شرکتی چون اپل صرفا با عرضه يک گوشی و سهم زير يک درصدی از بازار موبايل جهان به راحتی و در طی سه سال گوی سبقت را در توليد گوشی‌های هوشمند و گران قيمت از آنها بربايد و اين شرکت را به ناچار به سمت مايکروسافتی روانه کند که حالا منتظر است با کشيدن نوکيا به سمت خود عملا يک سازنده بزرگ گوشی را در خود هضم کند.

نگاهی به خبرها نشان می‌دهد نوکيا در طی ماه‌های اخير مرتبا در بازار عقب رفته است. ضرر يک و نيم ميليارد دلاری، بستن کارخانه اصلی خود سالو در فنلاند، اخراج هزاران نفر از کارکنان، مسدود کردن مراکز تحقيقاتی در آلمان و انگليس و فروش برند ورتو (گوشی‌های لوکس) تنها بخشی از عقب‌نشينی‌های اخير اين شرکت به شمار می‌آيد با اين وصف بستن دفتر تهران آن هم به بهانه تحريم و آن هم پس از سال‌ها حضور در ايران چندان باور پذير به نظر نمی‌رسد، خصوصا آنکه اين شرکت همين هفته گذشته در مراسمی برای فروشندگان از برنامه‌های بلندمدت حضور در بازار سخن می‌گفت.

هم تحريم هم حضور!

در پاسخی که در ايميل نوکيا آمده نکته جالب توجهی نيز وجود دارد و آن خواست اين شرکت برای خروج از بازار ايران و در عين حال تلاش برای ماندن در آن! به نظر می‌آيد نوکيا تلاش دارد در عين حال که خود را از زير بار سرويس‌ها و مسووليت‌ها (گارانتی، خدمات پس از فروش و…) خلاص کند، اما همچنان مايل به کسب درآمد از اين بازار نيز هست.

به نظر می‌رسد نوکيا قصد دارد همچنان از طريق سه نمايندگی خود الوطنی، ارکان ارتباط و کمال الکترونيک به فروش گوشی‌های خود ادامه دهد. هر چند به احتمال زياد اين موضوع به مذاق مشتری ايرانی خوش نخواهد آمد که شرکتی اين‌گونه تلاش به حضور در بازار ايران داشته باشد و در عين حال خود را از مسووليت‌های قانونی نيز خلاص سازد خاصه اينکه در بازار پر رقيب امروز جايگاه شرکت‌های خارجی ديگر که اتفاقا در ايران خوب می‌فروشند نيز داغ است.

تعطيلی دفتر

با تعطيلی دفتر نوکيا در ايران احتمالا تمامی کارکنان ايرانی اين دفتر نيز کار خود را از دست خواهند داد. اين دفتر در حالی تعطيل می‌شود که تا پيش از اين تلاش‌هايی را برای مصون ماندن مشتريان ايرانی اين شرکت از تحريم‌ها انجام داده بود. به عنوان مثال راه‌اندازی سايت يا وبلاگ رسمی برای پاسخگويی به مشتريان يا توليد برخی نرم‌افزارها و در اختيار قرار دادن رايگان آنها (در مقابل مسدود شدن دانلود کاربران از سرورهای اصلی نوکيا به بهانه تحريم) يا انتشار و توزيع خبرنامه و ارتباط با گروه‌های مختلف ذی‌نفع مانند فروشندگان، رسانه‌ها و خريداران و پاسخ گويی به پرسش‌های آنان بخشی از فعاليت‌هايی بود که در اين دفتر انجام می‌گرفت.

حميدرضا نيکدل مدير بخش ارتباط با رسانه‌های دفتر نوکيا در تهران با تاييد خبر تعطيلی آن به «دنيای اقتصاد» می‌گويد:‌ متاسفانه اين خبر صحت دارد و تا پايان ماه آگوست نوکيا فعاليت‌های اين دفتر را به حالت تعليق در می‌آورد و کارکنان آن نيز فعاليت‌های خود را متوقف می‌کنند.

و پايان

بازارهای موبايل ايران امروزه مملو از محصولات شرکت‌هايی است که برخی در ايران حضور دارند و برخی ديگر نه. طبيعتا آنان که خدمات بهتر و محصولات بهتری را عرضه می‌کنند در موقعيت‌های بهتری قرار می‌گيرند.

نوکيا در طی سال‌های اخير از فروش بسيار بالايی در بازار چند ميليارد دلاری موبايل در ايران برخوردار بوده و سود کلانی را نصيب خود کرده است با اين حال، اما تصميم به ترک ايران به بهانه تحريم بسيار دور از انتظار به نظر می‌رسد چراکه حداقل در تمام اين سال‌ها که اتفاقا کشورمان تحت تحريم قرار داشته اين شرکت به حضور رسمی خود در داخل کشور ادامه داده، اما حال که با روند رو به قهقرای اين شرکت روبه هستيم بهانه تحريم برای خروج از بازار ايران چندان توجيه پذير به نظر نمی رسد حتی اگر اين موضوع را نيز بپذيريم برای مشتريان ايرانی اين شرکت که بسياری از محصولات آن استفاده کرده‌اند اين انتظار وجود داشت که رفتاری محترمانه با آنان داشته باشند. مشتريان ايرانی نشان داده‌اند که می‌توانند برخی محصولات را به دلايل مختلف کاملا کنار بگذارند خصوصا شرکت‌هايی که سود را به صداقت ترجيح می‌دهند.