خیز صادرکنندگان نفت برای پر کردن جای ایران در بازار جهانی، بی بی سی

همزمان با نزدیک شدن ضرب‌الاجل دولت آمریکا و اتحادیه اروپا برای آغاز تحریم خرید نفت از ایران، کشورهای تولیدکننده نفت، رایزنی با خریداران نفت ایران را آغاز کرده‌اند تا در صورت حذف احتمالی نفت خام ایران از بازار جهانی، بتوانند سهم بیشتری از این بازار را به نفت خام تولیدی خود اختصاص دهند.

در تازه ترین اقدامات از این دست، مقامات عراقی به دولت سریلانکا پیشنهاد کرده‌اند که کمبود احتمالی نفت خام ایران را برای این کشور پر کنند.

گفته شده است که تنها پالایشگاه کشور سریلانکا فقط امکان پالایش و تصفیه نفت‌خامی با ویژگی مشابه نفت خام ایران را دارد و از زمان شدت یافتن تحریم‌های مصوب آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، سریلانکا به دنبال راهی برای یافتن جایگزین نفت خام ایران بوده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، عراق پیشنهاد کرده است که مقدار قابل توجهی از نفت خام خود را به سریلانکا عرضه کند.

گفته شده است که نفت خام سبک عربستان سعودی بهترین جایگزین برای نفت خام ایران در پالایشگاه سریلانکا به شمار می‌رود و این کشور برای دریافت نفت بیشتر با عربستان سعودی نیز در حال رایزنی بوده است.

سریلانکا همچنین برای واردات فرآورده‌های نفتی، با عراق و عمان نیز مذاکره کرده است.

ایران روی خط قرمز

اتحادیه اروپا روز بیستم ژانویه اعلام کرد که از ابتدای ماه ژوئیه (یازده تیر) خرید نفت خام از ایران را متوقف می‌کند.

با آن که ایران اعلام کرده است که اتحادیه اروپا تنها خریدار ۱۸ درصد نفت خام این کشور است و حذف بازار اروپا تاثیر چندانی در بازاریابی نفت ایران ندارد، به نظر می‌رسد که تحریم‌های مصوب دولت آمریکا و دیگر مفاد تحریم‌های اتحادیه اروپا، راه را برای ادامه حضور شرکت ملی نفت ایران در بازار جهانی نفت دشوار کرده است.

در چارچوب تحریم‌های آمریکا علیه ایران که از ۲۸ ژوئیه اجرایی خواهند شد، هر شرکت یا کشوری که به واردات کالا از ایران اقدام کند، مشمول مجازات های مصوب دولت آمریکا خواهد شد.

تحریم‌های آمریکا مبادلات مالی با شبکه بانکی ایران از جمله بانک مرکزی این کشور را نیز شامل می‌شود و با اجرایی شدن آن، کشورهای خریدار نفت در واریز کردن پول نفت به حساب بانک مرکزی ایران با مشکل روبه‌رو خواهند شد.

اعمال محدودیت در تبادلات مالی با بانک مرکزی ایران از مفاد تحریم‌های مصوب اتحادیه اروپا در ژانویه گذشته نیز بود.

در همین چارچوب، اتحادیه جهانی انتقالات بین بانکی (سوئیفت) دیروز ۱۷ مارس (۲۷ اسفند)، اعلام کرد که ارائه خدمات به بانک‌های ایرانی تحت تحریم اتحادیه اروپا را متوقف کرده است.

گفته می‌شود که تقریبا تمام بانک‌های دنیا برای معاملات خود از خدمات این اتحادیه استفاده می‌کنند و با اعمال این محدودیت، ارتباط بانک های تحریم شده ایرانی با شبکه نقل و انتقالات مالی جهان قطع می شود.

در عین حال، گزارش‌هایی از تلاش خریداران نفت ایران برای یافتن شیوه‌های جدید پرداخت پول نفت به این کشور منتشر شده است.

هند اعلام کرده است که به واردات نفت از ایران ادامه می‌دهد.

گفته می‌شود که این کشور توانسته است موافقت مقامات ایران را برای پرداخت پول نفت با روپیه کسب کند. گزارش شده که قرار است نفت صادراتی ایران به هند، در چارچوبی تعریف‌شده و مورد توافق طرفین، با کالاها و خدمات هندی مبادله شود.

اما به عنوان مانعی دیگر در روند عرضه نفت خام ایران در بازارهای جهانی، تحریم‌های مصوب اتحادیه اروپا، شرکت‌های بیمه‌گر اروپایی را نیز شامل شده است و این شرکت‌ها از بیمه کشتی‌هایی که در هر جای دنیا حامل نفت خام و سوخت برای ایران هستند، منع شده‌اند.

در صورتی که این محدودیت برای شرکت‌های بیمه‌گر اجرایی شود، خریداران آسیایی نفت خام ناگزیر خواهند بود برای نفتکش‌های حامل نفت ایران هزینه‌های بیمه بیشتری بپردازند و خرید نفت از ایران، اقدامی هزینه‌بر و پرخطر برای آنها خواهد بود.

رکورد تولید نفت عراق

در روزهای نخست ماه مارس، حسین شهرستانی، معاون نخست وزیر عراق در کنفرانسی مطبوعاتی در بغداد اعلام کرد که میزان تولید نفت خام عراق برای اولین‌بار در بیش از سه دهه اخیر به بیش از سه میلیون بشکه در روز رسیده است.

خبرگزاری رویترز گزارش می دهد که میزان تولید نفت خام عراق تاکنون در سطحی کمتر از توان واقعی این کشور نگه داشته می‌شد، چون زیرساخت کافی برای صادرات نفت در این کشور وجود نداشت، ولی در هفته‌های اخیر عراق سعی کرده است ظرفیت پایانه‌های صادراتی خود را نیز افزایش دهد.

در شرایطی که رایزنی کشورهای تحریم‌کننده ایران با خریداران نفت برای صرفنظر آنها از خرید نفت خام این کشور ادامه دارد، افزایش تولید و صادرات نفت عراق می‌تواند به کاهش التهاب در بازارهای جهانی کمک کند.

آشفتگی خریداران نفت خام از احتمال اختلال در صادرات نفت ایران، این فرصت را برای عراق فراهم کرده است تا سهم بیشتری از بازار جهانی نفت را به خود اختصاص دهد.

عراق افزون بر سریلانکا به مقامات کره جنوبی و هند نیز پیشنهاد افزایش عرضه نفت داده است.

وزارت اقتصاد کره جنوبی روز جمعه ۱۶ مارس، اعلام کرد که دولت عراق وعده داده است در صورتی که تحریم‌ها علیه ایران بر عرضه جهانی نفت خام تاثیر بگذارد، نفت خام مورد نیاز کره جنوبی را تامین کند.

در گزارش‌هایی غیررسمی نیز گفته شده است که هند نسبت به خرید نفت خام بیشتر از عراق به جای نفت خام ایران اعلام آمادگی کرده است.

'تولید نفت عربستان بیشتر شده است'

آخرین داده‌های رسمی عربستان سعودی، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک نیز نشانگر افزایش میزان تولید نفت این کشور است.

عربستان سعودی از نخستین تولیدکنندگان نفت خام بود که در آستانه تشدید تحریم‌های ایران، از آمادگی خود برای افزایش تولید و جایگزینی نفت خام ایران در بازار جهانی خبر داد.

خبرگزاری رویترز به نقل از آمار رسمی عربستان سعودی که امروز یکشنبه ۱۸ مارس (۲۸ اسفند) منتشر شد، گزارش داده است که صادرات نفت عربستان سعودی در ماه ژانویه گذشته ۱۴۳ هزار بشکه در روز بیشتر از ماه قبل شده است.

بنا بر این گزارش، عربستان سعودی در ماه ژانویه ۹ میلیون و ۸۷۱ هزار بشکه در روز نفت خام تولید کرده است که ۶۱ هزار بشکه بیش از ماه قبل از آن است.