رئیس جمهور شدن پوتین و پیامدهای آن برای ایران، دویچه وله

کارشناسان در انتخاب پوتین به مقام ریاست جمهوری روسیه در ۴ مارس ۲۰۱۲ تردیدی ندارند. پیروزی پوتین چه پیامد‌هایی برای ایران خواهد داشت؟ نویسندگان زندگینامه وی دراین‌باره توضیح می‌دهند.

ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۰۷ برای شرکت در نشست نوبتی رهبران کشورهای حوزه‌ی دریای خزر به ایران سفر کرد. وی نخستین رئیس جمهور روسیه است که پس از سفر استالین، رهبر شوروی سابق در سال ۱۹۴۳ برای شرکت در "کنفرانس تهران"، از ایران دیدن کرد.

پوتین در تهران با آیت‌الله علی خامنه‌ای هم ملاقات کرد. خامنه‌ای به پوتین گفت: «ایران مستقل به نفع روسیه است، وجود روسیه مقتدر هم به نفع ایران است.» پوتین در پاسخ ابراز کرد: «منافع ملت روسیه در وجود یک ایران قوی و مؤثر درعرصه بین المللی نهفته است».

امکان فروش سامانه‌ی اس ۳۰۰ به ایران با انتخاب پوتین

برخی از کارشناسان روسیه از جمله النا دونایوا، کارشناس ارشد بخش ایران انستیتوی شرق‌شناسی علوم روسیه بر این باور هستند که احراز مقام ریاست جمهوری روسیه توسط پوتین به نفع جمهوری اسلامی ایران است.

وی در این رابطه می‌گوید: «با روی کار آمدن پوتین امکان همکاری بیشتر نظامی ایران و روسیه وجود داد. مسئله‌ی تحویل سامانه‌ی موشکی اس ۳۰۰ هم ممکن است با روی کارآمدن پوتین به ایران حل شود، زیرا روسیه هیچوقت اعلام نکرد که مناسبات نظامی کشورش با ایران قطع شده و مقام‌های روسی فقط گفتند تحویل موشک‌های اس ۳۰۰ به تعویق افتاده و حالا با رئیس جمهور شدن پوتین بازهم این مسئله طرح خواهد شد و همکاری در این رشته ادامه پیدا خواهد کرد.»

پیامدهای رئیس جمهور شدن پوتین برای ایران

النا دونایوا معتقد است که رویدادهای "بهارعربی" روسیه و ایران را به هم بسیار نزدیک کرده است. وی یادآورمی‌شود که انتخاب پوتین پیامدهای رضایت‌بخشی برای ایران و رهبران آن خواهد داشت.

به نظر او ادامه‌ی پشتیبانی روسیه از ایران در سازمان ملل متحد، مخالفت با تشدید تحریم‌ها علیه ایران وهمچنین مانع شدن حمله‌ی احتمالی علیه ایران از جمله پیامدهای خوب انتخاب پوتین به ریاست جمهوری روسیه برای ایران خواهد بود.

پوتین آیت‌الله‌ها را دوست ندارد

آلکساندر راهر، کارشناس شورای روابط خارجی آلمان و مولف کتاب "پوتین بعد از پوتین" می‌گوید، «ولادیمیر پوتین آیت‌الله‌ها را دوست ندارد». به نظر راهر موضع روسیه در خصوص ایران و غرب فقط نقش میانجی است و این موضع با انتخاب پوتین به مقام ریاست جمهوری روسیه ادامه خواهد یافت.

وی اضافه می‌کند: «پوتین قصد دارد یک میانجی واقعی باشد. در دکترین او ایران از جایگاه مهمی برخوردار است و پوتین تلاش می‌کند بازار ایران را از دست ندهد و قصد دارد دیپلماسی متعادلی را بین ایران و آمریکا حفظ کند.»

امید رهبران ایران به حمایت پوتین از ایران

راهر در صحبت‌های خود با دویچه وله خاطرنشان می‌کند، اگر رهبران سیاسی یا دینی ایران امیدی به حمایت‌های پوتین دارند، بیهوده است.

وی تاکید دارد: «در ده‌ سال گذشته ایران باور کرده بود که روس‌ها کمک خواهند کرد تا این کشورعضو "سازمان همکاری‌های شانگهای" شود، اما روس‌ها با آن مخالفت کردند. روسیه سامانه موشکی اس ۳۰۰ را هم به ایران نفروخت، بنابراین رهبران ایران باید آگاه شده باشند که روسیه فقط میانجی است، نه متحد ایران».

شعارهای ضدآمریکایی پوتین

پوتین به عقیده‌ی بسیاری از کارشناسان از یک جهان چندقطبی حمایت می‌کند. سخنان ضدآمریکایی او بویژه در رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران انعکاس وسیعی می‌یابد.

راهر مولف زندگینامه پوتین و نویسنده‌ی پرفروش‌ترین کتاب‌های مربوط به روسیه در آلمان می‌گوید: «ایرانی‌ها ضدآمریکایی واقعی‌اند و تقریبا در آستانه‌ی یک جنگ با غرب قرار گرفته‌اند. اما پوتین جنگی با غرب ندارد و نمی‌خواهد به دوره‌ی جنگ سرد بازگردد. گرچه میان این کشور و آمریکا در ارتباط با نقش روسیه در اروپا و در تقابل با ناتو اختلاف وجود دارد، اما این اختلاف در قیاس با اختلاف ایران با آمریکا در درجه‌ی دوم قرار دارد.»

راهر نتیجه می‌گیرد: «پوتین برای مدرن‌سازی روسیه نیاز شدیدی به غرب دارد و علیه غرب اقدامی نخواهد کرد. اما وی مخالف هرگونه جنگی علیه ایران است و میان ایران و غرب میانجیگری خواهد کرد.»

کارشناس: سیاست رسمی دولت روسیه، دوستی با آمریکا

بر خلاف راهر، النا دونایوا کارشناس ارشد بخش ایران انستیتوی شرق‌شناسی علوم روسیه براین باوراست که انتخاب پوتین چشم‌انداز خوبی برای مناسبات ایران و روسیه خواهد داشت. اما این کارشناس تاکید دارد در نظریه سیاست خارجی روسیه فدراتیو نوشته شده، مهم‌ترین هدف روسیه میل به روابط خوب و استراتژیک با ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی است.

دونایوا می‌‌افزاید: «ایران برای روسیه هم اهمیت دارد. در ظرف ۶ ماه گذشته تماس‌های روسیه با ایران گسترش پیدا کرده و بازدیدها، مبادلات و کنفرانس‌ها بیشتر شده وهر دو کشور دررفع اختلافات در خاورمیانه، قفقاز و آسیای میانه تشریک مساعی می‌کنند، به‌طوری‌که برخی از محافل سیاسی ایران حتی در مورد امکانات همکاری استراتژیک روسیه و ایران صحبت می‌کنند.»

به گفته‌ی دونایوا: «اما روسیه به همکاری استراتژیک با ایران علاقه‌ای ندارد، زیرا ایران کشورهای آمریکا و اسرائیل را دشمن خود تلقی می‌کند. برای مسکو آمریکا رقیب است، نه دشمن.»

پوتین فلسفه‌ی اسلامی و عمرخیام را دوست دارد

آلکسی موخین، مدیر"مرکز مطالعات سیاسی در مسکو" و مولف "زندگینامه‌ی ولادیمیر پوتین" هم پیش‌بینی می‌کند که پوتین رئیس جمهور خواهد شد و تغییری در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه ایجاد نخواهد شد. وی می‌گوید، پوتین قصد ندارد ایران و سوریه را از دست بدهد و تعادل انرژی در اروپا نیز به هم بخورد. وی علاقه‌ی ویژه‌ای به ایران و سوریه دارد و مسائل مربوط به ایران را به دقت دنبال می‌کند. آلکسی موخین خاطرنشان می‌کند: «پوتین توجه ویژه آمریکا به ایران را هم درک می‌کند. وی خود از سیاست‌های آمریکا رضایتی ندارد و این مسئله در سخنان ضدآمریکایی او انعکاس می‌یابد.»

آلکسی موخین در توصیف علائق شخصی پوتین هم می‌گوید، گرچه وی درباره‌ی ملاقات با آیت‌الله خامنه‌ای تابه‌حال سخنی نگفته اما او به فلسفه‌ی اسلام علاقه نشان داده و عمرخیام را هم دوست دارد.

طاهرشیرمحمدی
تحریریه: بهمن مهرداد