بازار در تب، بازار در تاب، يک هفته با قيمت‌هايی که کم نياوردند، شرق

شرق: اين هفته در بازار ارز و سکه، قيمت‌ها حرفی برای گفتن نداشتند اگرچه به شدت در مقابل سياست‌های تکليفی مقاومت می‌کردند اما در همين بازاری که همه در انتظار گذشت زمان هستند، قرار بود بانک مرکزی و بخشنامه‌هايش توفانی به پا کند. اواخر هفته پيش بود که رييس‌جمهور با مصوبه شورای پول و اعتبار موافقت کرد و سود بانکی تا سقف ۲۰ درصد بالا رفت، بعد هم بانک مرکزی هشتم بهمن را به عنوان تاريخ تک نرخی شدن بازار ارز اعلام کرد، آن هم با قيمت هزار و ۲۲۶ تومان و سه تا پنج‌درصد امکان افزايش قيمت برای صرافی‌ها. اما در اولين روز اجرای بسته سياستی جديد، چهارراه استانبول و خيابان منوچهری تهران به هر بازاری شباهت داشت جز بازار تک نرخی. صراف‌ها کماکان بيکار بودند و حاشيه‌نشين‌ها و دلال‌ها، ‌دلار و پوند و يورو را به هر قيمتی می‌فروختند که به صلاح تشخيص می‌دادند. بنابراين کسانی که سری به بازار زده بودند و احيانا قصد خريد و فروش و به خصوص خريد را داشتند سردرگم‌تر از هميشه در کوچه‌پس‌کوچه‌ها سرگردان می‌شدند.

فروشندگان مجاز می‌گفتند ارزی به قيمت جديد تحويل نگرفته‌اند که به اين قيمت هم بفروشند، بنابراين فقط تنها امکان خريد دارند. مردم هم که کمترين تمايلی به فروش‌دلار به قميت مصوب نشان نمی‌دادند. در مورد دستفروش‌ها وضع کمی متفاوت بود البته آنها هم چندان ميلی به فروش نداشتند اما اگر تصميمی برای فروش می‌گرفتند هم، قيمت‌ها تفاوت معناداری با نرخ مصوب بانک مرکزی داشت.

در برابر اين مقاومت بانک مرکزی سکوت کرده بود، به اين ترتيب سياست تک نرخی شدن بازار در اولين روز هفته کليد خورد اما عملا اجرا نشد. رشد قيمت در اولين روز تک نرخی شدن بازار و مقاومت در مقابل دستورات باعث شد در روزهای بعد بانک مرکزی دوباره به سراغ قوه‌قهريه برود، يعنی جمع‌آوری دلال‌ها از بازار. اين سختگيری در شرايطی انجام می‌شد که با استناد به گفته‌های صراف‌ها در روز اول، ارز به بازار تزريق نشد و در پايان همين روز هم رييس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد تزريق هدفمند را از روز بعد آغاز خواهد کرد. نتيجه تزريق هدفمند هم آن بود که ارز به قيمت دولتی تنها به دست چند صراف معتمد رسيد و بقيه از بازی کنار گذاشته شدند.

به گفته يکی از صراف‌ها در خيابان منوچهری تنها يک صراف پشت شيشه نوشته‌ای چسبانده بود که دلار به قيمت دولتی برای فروش دارد. اما اين کمبود باعث نمی‌شد بانک مرکزی از مواضع خود عقب‌نشينی کند يا با دلال‌ها و بازار سر سازش داشته باشد. در آخرين برخورد با دلال‌ها هم روز سه‌شنبه طرح ساماندهی بازار ارز با دستگيری تعداد زيادی از دستفروش‌ها ادامه پيدا کرد اما با اين روش هم قيمت‌ها در بازار چندان نزول محسوسی را تجربه نکرد، ضمن اينکه آن‌طور که صراف‌ها می‌گفتند روز چهارشنبه نه‌تنها خريد و فروشی انجام نمی‌شد بلکه بازار اساسا تعطيل بود. سکوت قيمت‌ها ديروز هم ادامه داشت و‌دلار و ديگر ارزهای پرطرفدار بازار، باز هم از موضع خود عقب‌نشينی نکردند.

بخشنامه‌ای جديد برای ارز مسافرتی
خبر مهم ديروز اما بخشنامه جديد بانک مرکزی برای ارز مسافرتی بود، هر چند که يک روز قبل از آن هم مديرعامل بانک ملی از افزايش سهميه ارز مسافرتی خبر داده بود. بر اساس اين بخشنامه، فروش ارز مسافرتی برای هر يک از مسافران هوايی (به استثنای سوريه، عراق، آذربايجان، ارمنستان، پاکستان، افغانستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی) به مقصد کشورهای ترکيه، ترکمنستان، کويت، قطر، بحرين و عمان به ميزان هزاردلار يا معادل آن به ساير ارزها و در مورد ساير کشورها به ميزان ۱۵۰۰دلار به نرخ رسمی (مرجع) خواهد بود. نکته ديگر اينکه فروش ارز مسافرتی به هر يک از مسافران هوايی به مقصد کشورهای آذربايجان، ارمنستان، پاکستان، افغانستان و امارات متحده عربی به ميزان ۴۰۰‌دلار يا معادل آن به ساير ارزها به نرخ رسمی (مرجع) خواهد بود. مسافرانی هم که قبلا از ارز مسافرتی هوايی استفاده کرده‌اند، می‌توانند در دو نوبت از ارز مسافرتی بابت سفر به سوريه، عراق يا عربستان (عمره مفرده) استفاده کنند.

سکه به دنبال ‌دلار
اما همزمان با توقف قيمت‌ها در بازار ارز، در بازار سکه هم سکوت برقرار بود و قيمت‌ها در دامنه نه‌چندان گسترده‌ای حرکت می‌کرد. پيش‌فروش‌های تحويل در سال آتی هم ادامه داشت و البته ظاهرا رونق بيشتری هم گرفته بود چون مردم کماکان شليک دوباره قيمت‌ها را محتمل می‌دانند. مديرعامل بانک ملی گفته چهار ميليون قطعه سکه معادل ۳۴ ميليون تن طلا پيش‌فروش شده، با توجه به اين پس‌انداز طلايی و صد تنی که به گفته رييس اتحاديه کشوری طلا و جواهر در خانه‌های مردم ذخيره شده می‌توان گفت مردم ايران دوباره به روش سنتی ذخيره طلا و سکه در خانه‌ها روی آورده‌اند. البته بازگشت اين دوران هم خطر بازگشت سارق‌های خانگی را افزايش داده، خطری که فرمانده ناجا در مورد آن هشدار هم داده است. البته فرمانده ناجا درباره عمليات ماموران پليس آگاهی نيروی انتظامی نيز برای ساماندهی بازار فروش ارز گفته است: ماموران پليس ابتدا کارهای اطلاعاتی را انجام داده و بعد وارد عمل شدند و اين به آن معنا نيست که پليس در برابر بازار غيررسمی ارز ساکت و بی‌تفاوت باشد.

وزير هنوز خوشبين است
البته با تمام اين تفاسير وزير اقتصاد کماکان معتقد است ارز تک ‌نرخی شده و برای بازار ارز رسمی کشور، ارز تک نرخی وجود دارد. شمس‌الدين حسينی می‌گويد: همان‌گونه که در بازار دارو به بازار ناصرخسرو توجه نمی‌شود در بازار ارز نيز مراد بازار رسمی است و به نرخ‌های ديگر توجه نداريم. برخی از اين افراد از خودشان ارز خريده و به خودشان می‌فروشند اما تمام نقل و انتقال ارزی کشور به صورت رسمی و در داخل يک شبکه الکترونيکی و يک شبکه يکپارچه وجود دارد و ديری نمی‌پايد آنهايی که ارز در اختيار دارند بايد در بانک سپرده‌گذاری و برای مصرف آن نيز در خارج از کشور خرج کنند.

عسگر اولادی:‌ دلار ۱۲۲۶ تومانی موفق نيست
در همين راستا هم اسدالله عسگر‌اولادی در نشست هيات نمايندگان اتاق تهران گفت: بانک مرکزی وظايف خودش را در برابر ارز انجام نداده است. جايگاه ارز صادراتی کجاست، يعنی صادرکننده‌ها بايد ارز را با قيمت ۱۲۲۶ تومان بفروشند. اصلا چگونه بايد ارز را وارد کشور کنند. وی افزود: چگونه مسافر را اجبار می‌کنند که فقط يک‌بار ارز بگيرد و چگونه به افراد مقيم ارز نمی‌دهند اينها چه بايد بکنند، افراد بيمار چه بايد بکنند. ارز تک‌نرخی به معنای آن است که ارز به اندازه ظرفيت بازار موجود باشد. ما ۱۱۵۰ قلم کالا داريم که ورودشان مجاز است اما نمی‌توانند ارز تک نرخی بگيرند. وی تصريح کرد: ارز تک نرخی فقط برای کالاهای اصلی و اساسی است، مثلا اسباب‌بازی بچه‌ها بايد با چه نرخی وارد شود ارز را از کجا بخرند؟ مسلما بايد از بازارهای فرعی ارز را وارد کنند. عسگراولادی گفت: بانک مرکزی بايد به بخش خصوصی احترام بگذارد، وقتی کالايی ثبت سفارش می‌شود، يعنی مجاز است اما چرا ارز تک‌ نرخی نمی‌تواند بگيرد. وی افزود: ارز ۱۲۲۶ تومانی مناسب نيست و نمی‌تواند موفق شود، دولت نمی‌تواند با ارز ۱۲۲۶ تومانی التهاب بازار را بخواباند. نرخ ارز بايد ۱۴۲۰ تومان باشد.