ژاپن در آستانه پيوستن به جمع تحريم‌کنندگان نفت ايران، دويچه وله

وزير امور خارجه‌ی ژاپن با مقام‌های عربستان سعودی ديدار کرد. اين کشور بزرگ‌ترين تأمين‌کننده‌ی نفت ژاپن است. ژاپن پيش‌تر اعلام کرده بود که در صورت تأمين نفت مورد نياز اين کشور، می‌تواند واردات نفت از ايران را متوقف کند.

وزير امور خارجه‌ی ژاپن در ادامه سفر هشت‌روزه خود به خاورميانه٬ روز يکشنبه (۱۸ دی/ ۸ ژانويه) وارد رياض شد و با مقامات بلندپايه سعودی ديدار کرد تا درباره جزئيات و پی‌آمدهای احتمالی طرح تحريم صادرات نفت ايران با آنها گفت‌وگو کند. عربستان اخيرا اعلام کرده بود که در صورت تحريم واردات نفت از ايران٬ آمادگی افزايش توليد برای تامين نيازهای بازار جهانی را دارد.

ژاپن که در کنار چين و کره‌جنوب٬ از خريداران اصلی نفت ايران است، قصد دارد تا در صورت اطمينان از تامين نيازهای بازار جهانی٬ به جمع تحريم‌کنندگان نفت ايران بپيوندد. اين کشور ۹ درصد از نفت مورد نياز خود را از طريق واردات از ايران تامين می‌کند. ۳۰ درصد از نفت مورد نياز ژاپن از طريق عربستان٬ ۲۰ درصد آن از امارات و ۱۰ درصد آن توسط قطر تامين می‌شود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه٬ کويشيرو گمبا٬ وزير امور خارجه‌ی ژاپن، در ديدار با وزيران نفت و دفاع عربستان سعودی درباره آخرين تحولات خاورميانه و جهان و همچنين همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌ی نفت و انرژی گفت‌وگو کرد. بر اساس بيانيه‌ای که وزارت خارجه ژاپن صادر کرده٬ طرح‌های ايران برای توسعه برنامه هسته‌ای و وضعيت کنونی ذخاير نفتی عربستان از محورهای گفت‌وگوهای اين مقامات در رياض بود. وزير امور خارجه‌ی ژاپن در اين تور هشت روزه٬ به قطر٬ امارات و ترکيه هم سفر خواهد کرد.

ايالات متحده و اتحاديه اروپا در حالی تحريم خريد نفت ايران را در دستور کار قرار داده‌اند که ژاپن به‌خاطر زلزله و سونامی سال ۲۰۱۱ و فاجعه‌ی اتمی فوکوشيما٬ مجبور است از نيروگاه‌های حرارتی خود که نيازمند سوخت فسيلی هستند بهره‌گيری بيشتری داشته باشد. بی‌اعتمادی عمومی به‌وجود آمده به انرژی هسته‌ای در ژاپن و نگرانی‌ها در زمينه‌ی ايمنی اين فن‌آوری، موجب خروج تعداد زيادی از ۵۴ رآکتور هسته‌ای ژاپن از شده است. به‌همين خاطر مقامات سومين اقتصاد بزرگ دنيا قصد دارند تا پيش از هر اقدامی بر ضد ايران٬ نسبت به تامين نيازهای خود اطمينان حاصل کنند.

عربستان بزرگ‌ترين توليدکننده نفت در جهان و تنها کشوری است که می‌تواند با افزايش توليد٬ از بروز شوک‌های آنی در بازارهای جهانی جلوگيری کند.

اقتصاد نفت‌محور ايران در آستانه‌ی چالشی جدی

ياسوشی کيمورا٬ رئيس بزرگ‌ترين کمپانی نفت و انرژی در ژاپن (JX Nippon) چندی پيش اعلام کرده بود که اين کشور می‌تواند با ذخيره‌سازی نفت وارد شده از عربستان در چند ماه آينده٬ واردات نفت از ايران را متوقف کند.

اتحاديه اروپا هم در هفته گذشته موافقت اصولی طرح تحريم نفت ايران را تصويب کرد. به اين ترتيب٬ در صورت عملی‌شدن اين تحريم، صادرات روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت ايران به اين اتحاديه متوقف خواهد شد. ۱۸ درصد از درآمدهای سالانه نفتی در ايران از طريق صادرات به اروپا تامين می‌شود.

ايران در واکنش به تهديدهای غرب درباره تحريم صادرات نفتی کشور که ۶۰ درصد از اقتصاد آن وابسته به درآمدهای نفتی است٬ اعلام کرده بود که در صورت اجرايی شدن اين طرح٬ تنگه هرمز را مسدود خواهد کرد. محمدرضا رحيمی، معاون اول رئيس‌جمهوری اسلامی، تهديد کرده بود که در صورت عملی‌شدن تحريم‌های نفتی عليه جمهوری اسلامی، ايران اجازه نخواهد داد «حتی يک قطره نفت» از اين مسير عبور کند. تنگه هرمز٬ محوری استراتژيک برای تامين نفت جهان است و روزانه ۱۶ ميليون بشکه نفت٬ يعنی ۲۰ درصد از نفت مورد نياز دنيا٬ از طريق اين آب‌راه به کشورهای مختلف ارسال می‌شود.

مقامات غربی در واکنش به اين اقدام اعلام کردند که از همه توان خود برای باز نگه داشتن اين مسير استراتژيک بهره می‌گيرند. واکنش جدی و قاطع غرب٬ پاسخی متفاوت از سوی مقامات ايرانی در پی داشت. در آخرين اظهار نظر در اين‌باره٬ احمد وحيدی٬ وزير دفاع ايران، روز يکشنبه (۱۸ دی) گفت: «ما نگفتيم که تنگه هرمز را می‌بنديم ... مساله اين است که اگر کسی بخواهد امنيت خليج فارس را به خطر بياندازد٬ در آن صورت امنيت آن برای همه به خطر می‌افتد.»

تشديد بی‌سابقه تحريم‌های نفتی عليه جمهوری اسلامی در کنار تحريم بانک مرکزی جمهوری اسلامی٬ از مجموعه اقداماتی است که غرب برای وادار کردن ايران به متوقف ساختن برنامه بحث‌برانگيز هسته‌ای اين کشور انجام می‌دهد. ايران برنامه هسته‌ای خود را «صلح‌آميز» می‌داند و انعطافی برای متوقف کردن آن از خود نشان نمی‌دهد.