سلطانيه: موضع‌گيری‌های آمانو منفی‌تر و از مسير معمولی خارج شده است، ايسنا

- آژانس درباره فردو ديگر سوالی ندارد
- برای بازرسی‌ها چک سفيد امضا نمی‌دهيم
- در صورت رعايت ملاحظات ايران با آژانس گفت‌وگو می‌کنيم

بحث بر سر چگونگی رفع ابهام‌های آژانس درباره ادعاهای مطرح شده بر سر ابعاد احتمالی نظامی و آخرين تحولات در اين‌باره، وضعيت ايران در آژانس و گزارش‌های آمانو از جمله موضوعاتی است که در فرصت کوتاه گفت‌وگوی خبرنگار ايسنا با نماينده دائم ايران در ديده‌بان هسته‌يی بين‌المللی مطرح شد.

نماينده پر جنب و جوش و خستگی‌ناپذير ايران در وين در حالی که تجربه گزارش‌های دو پهلوی مديرکل پيشين آژانس را در کارنامه دارد به صراحت معتقد است که موضع‌گيری‌های آمانو درباره ايران منفی‌تر است.

او رويکرد آژانس در دوره آمانو را نامتوازن می‌داند و در عين حال معتقد است رويکرد منفی آمانو باعث شده تا ناخواسته واکنش ايران هم شديدتر و علنی‌تر شود و در اين مسير کشورهای غيرمتعهد در آژانس با ايران همراهی کرده‌اند.

وی درباره انتظار ايران از آژانس در قبال همکاری برای رفع ابهام‌ها می‌گويد: "همه‌ اين بحث برای اين است که پرونده هسته‌يی ايران در ‌آژانس عادی شود."

علی‌اصغر سلطانيه در گفت‌وگو با خبرنگار انرژی هسته‌يی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) ‌در پاسخ به اين پرسش که چارچوب مد نظر ايران برای رفع ابهام‌های آژانس بر اساس ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌يی ايران چيست؟ با بيان اين‌که در اين رابطه موضع ايران بارها در شورای حکام تبيين و به طور روشن بيان شده است، گفت: در سال‌های گذشته و بر اساس گزارش‌های البرادعی و اسناد آژانس ثابت شده است اتهامات و ادعاهايی که بارها آمريکايی‌ها در رابطه با سايت‌های نظامی با جوسازی به راه انداخته‌اند، بی‌اساس بوده است. از اين رو ما طرح ادعاها و اتهامات ديگر را هم در همين راستا می‌دانيم.

از ابهام‌زدايی دريغ نداريم

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ايران بيش از پنج هزار نفر روز بازرسی از تاسيسات هسته‌يی‌اش داشته است که در بين کشورهای ديگر عضو آژانس بی‌سابقه و به نوعی مداخله‌جويانه‌ترين بازرسی‌ها بوده است و تاکنون مواد هسته‌يی با اهداف نظامی در کشورم ديده نشده است که اين نشان‌ دهنده‌ پاک دستی ايران است. ‌با اين حال برای اثبات همين مساله برای برخی کسانی که هنوز ابهام‌هايی دارند و برای آگاهی افکار عمومی از ابهام‌زدايی دريغ نداريم. به عنوان عضو آژانس می‌خواهيم به کشورهای جهان نشان دهيم همان‌طور که لحظه‌ای فعاليت هسته‌يی و غنی‌سازی‌مان را متوقف نمی‌کنيم، لحظه‌ای هم از رفع ابهام‌های آژانس در چارچوب تعهدات‌مان دريغ نداريم.

تعامل ايران با آژانس در راستای رفع ابهام‌ها بايد در چارچوبی تعريف شده باشد

نماينده دائم ايران در آژانس تاکيد کرد: ما انتظارات خود را مبنی بر اين که هر نوع تعامل ما با آژانس بايد در چارچوب تعريف شده باشد اعلام کرده‌ايم. بايد مشخص شود که در اين چارچوب گام‌های دو طرف در چه مدت زمانی و با کداميک از ضوابط و مفاد NPT است. حتی اگر گام‌هايی فراتر از تعهدات‌مان در چارچوب NPT برمی‌داريم، چارچوب آن بايد مشخص باشد، هم‌چنين آژانس بايد آن را به ديگر کشورها منعکس کند تا مشخص شود ايران گامی را فراتر از تعهداتش برداشته است.

بايد ملاحظات امنيت ملی ايران در رفع ابهام‌ها در اولويت باشد

سلطانيه تاکيد کرد: در چنين چارچوبی بايد ملاحظات امنيت ملی ايران به عنوان اولويت اول مورد توجه قرار گيرد، چرا که در تعامل با آژانس در سال‌های گذشته در مواردی آژانس بی‌دقتی کرده است که در برخی موارد اطلاعات محرمانه درباره ايران و ديگر کشورها نشر پيدا کرده است. ما نسبت به اين روند در آژانس اعتراض کرديم و خوشبختانه اعتراض ما مورد توجه کشورهای عضو جنبش غيرمتعهدها در آژانس نيز قرار گرفت، به طوری که اين کشورها نيز به طور رسمی به مديرکل پيشين و فعلی آژانس نامه نوشتند و خواستار حفظ اطلاعات محرمانه کشورها شدند. مديرکل فعلی آژانس هم‌چنين در پاسخ به درخواست رسمی اين کشورها اطمينان داده است که گام‌هايی را برخواهد داشت، از جمله درباره اصلاح قراردادهای پرسنلی و تعهدات پرسنل آژانس نسبت به رعايت کامل قوانين و حفظ اسرار و اسناد آژانس.

وی در اين‌باره با اشاره به مصاحبه "گلداشميت"، معاون مديرکل پيشين آژانس با برخی رسانه‌ها و اظهاراتش درباره ايران پس از آن‌که وی آژانس را ترک کرد، خاطرنشان کرد: مديرکل آژانس اطمينان داد تا به اين مساله رسيدگی کند که افراد و پرسنل آژانس پس از ترک کار خود ملزم به حفظ اطلاعات آژانس باشند.

گفت‌وگوهای فنی و جزئی درباره نحوه پرداختن به سوالات آژانس انجام می‌شود

نماينده دائم ايران در آژانس اظهار کرد: اين انتظارات و نگرانی‌های ما عوامل و عناصری هستند که در چارچوب تعامل با آژانس در رفع ابهام‌ها بايد مورد توجه قرار گيرد. هنوز با مديرکل آژانس به چارچوب مشخصی درباره چگونگی ورود به بحث رفع ابهام‌ها نرسيده‌ايم.

وی گفت‌: متعاقب ديداری که رييس سازمان انرژی اتمی با مديرکل آژانس هفته گذشته در وين داشتند، قرار شد گفت‌وگوهايی با مشخصات فنی و جزئی بيش‌تر در رابطه با نحوه تعامل و پرداختن به سوالات آژانس با رعايت تمام ملاحظات کشورمان انجام شود و طرفين نتيجه را به مقامات دو طرف منعکس کنند تا گام بعدی بر اساس صلاحديد هر دو طرف برداشته شود.

اجازه بازديد از تاسيسات هسته‌يی گام مهمی در جهت همکاری و شفافيت بود

سلطانيه درباره بازديد معاون آمانو در امور پادمان‌ها گفت: پس از بازديدی که معاون مديرکل و همکارانش به طور رسمی از تاسيسات هسته‌يی ايران داشتند، اعلام شد که ايران گام مهمی در جهت همکاری و شفافيت برداشته است و ما انتظار داريم طرف مقابل چه مقامات آژانس و چه کشورهای عضو قدردان اين گام ايران باشند و گام‌هايی را به طور متقابل بردارند. ‌البته مديرکل آژانس در گزارش اخيرش اعلام کرد که ايران بيش از گذشته شفافيت از خود نشان داده است و هرمن ناکارتس، معاون وی در گزارشی به کشورهای عضو تاکيد کرد که ايران اجازه يک بازديد شفاف را به آژانس داده است. البته ما انتظار داشتيم ‌آمانو بيش‌تر از اين به گزارش اخيرش رنگ و بويی مثبت دهد.

وی خاطرنشان کرد: البته انتقاداتی هم به گزارش اخير مديرکل داشتيم که جداگانه منتشر و به عنوان سند ‌آژانس ثبت خواهد شد.

موضع‌گيری‌های آمانو روی هم رفته منفی‌تر و از مسير معمولی خارج شده است

نماينده دائم ايران در پاسخ به اين که گزارش‌هايی که تاکنون آمانو درباره ايران ارائه کرده است رويکردی منفی دارد و احساس می‌شود رويکرد مديرکل به اين سمت است که موضوع هسته‌يی ايران را به ۸ سال قبل بازگرداند، گفت: در يک موضوع روند چند سال گذشته کاملا مشترک است و آن اين که کشورهای غربی به ويژه آمريکا و هم‌پيمانانش تلاش داشته‌اند که در آژانس به بهانه موضوع ايران، آژانس را دگرگون کرده و آن را تبديل به زيرمجموعه‌ شورای امنيت سازند و هر بار اين اقدام را به يک بهانه انجام دادند، مثلا پروتکل الحاقی را در دهه‌ی ۹۰ به بهانه‌ عراق و کره شمالی مطرح کردند و ايران بهانه‌ای است برای هدفی خطرناک‌تر و بالاتر که به پروتکل الحاقی چيز ديگری را نيز اضافه کنند که تا به حال موفق نبوده‌اند.

وی گفت: موضع‌گيری‌های آمانو روی هم رفته منفی‌تر بوده است، اما همين منفی بودن باعث شده واکنش ما هم با وجود تمايل نداشتن به اين کار شديدتر و علنی‌تر شود. اين مساله هم‌چنين در انتقاد کشورهای ديگر از جمله کشورهای غيرمتعهد در آژانس از دبيرخانه درباره‌ نحوه گزارش‌دهی‌ مديرکل درباره‌ ايران وجود دارد، مبنی بر اين که گزارش‌های مديرکل از مسير معمولی خارج شده و متوازن نيست.

سطلانيه با بيان اين که مديرکل آژانس در نحوه گزارش‌دهی استدلال‌هايی دارد که برای ما قابل قبول نيست، تصريح کرد: در ملاقات‌هايی که با مديرکل داشته‌ايم وی اطمينان داده است که در گزارش‌هايش متوازن و متعادل باشد، کما اين که با اصرار ما يک بار گزارشش را به دو بخش تعهدات ايران در چارچوب NPT و خواسته‌های خارج از NPT تقسيم کرد، اما در گزارش‌های بعدی مجددا به رويکرد قبلی بازگشت.

نماينده دائم ايران در آژانس تاکيد کرد: ما به عنوان عضو آژانس می‌خواهيم با اين نهاد تخصصی بين‌المللی همکاری کنيم، اما آنجا که اقدامات و گزارش‌های آژانس مخالف منافع ملی‌مان باشند و جو سياسی نادرست ايجاد کند، برخورد می‌کنيم.

انتظار داريم مديرکل و پرسنلش بی‌طرف باشند

وی با اشاره به ديدار مديرکل آژانس با رييس سازمان انرژی اتمی کشورمان در وين اظهار کرد:‌ اميدواريم آژانس از فرصت همکاری با ايران استفاده کرده و به نفع مطلوبی به موضوعات ايران بدون اين که اجازه داده شود ديگران آژانس را تحت فشار قرار دهند، بپردازد. البته مديرکل اعلام کرده است که تحت فشار قرار نمی‌گيرد و می‌خواهد مستقل باشد، ما هم انتظار داريم بی‌طرفی مديرکل و پرسنلش را شاهد باشيم. اميدواريم در عمل اين بی‌طرفی را روز به روز بيش‌تر نشان دهند.

برای بازرسی از تاسيسات هسته‌يی ايران به کسی چک سفيد امضا نمی‌دهيم

نماينده دائم ايران در آژانس درباره‌ افزايش فعاليت‌های بازرسان در ايران، اظهار کرد: هر اقدامی در افزايش بازرسی‌ها و يا نصب دوربين‌ها بايد در چارچوب ضوابط پادمان باشد. ما برای هر درخواست آژانس ماه‌ها مذاکره می‌کنيم و بعد از آ‌ن که قانع شديم درخواست آ‌ژانس قابل توجيه و منطقی است و به شرط آن که درخواست‌های از آن دست اضافه نشود، آن را می‌پذيريم.

ما درباره‌ تعداد نفر روز بازرسی‌ها و يا بازرسی‌های سرزده پس از مذ اکراتی طولانی و با رعايت ضوابط به توافق رسيده‌ايم.

وی با اشاره به توافق ايران و آژانس بر سر نوع بازرسی‌ها از غنی‌سازی ۲۰ درصد ايران گفت: درباره غنی‌سازی ۲۰ درصد بازرسی‌ها و تجهيزات بازرسی و تعداد اين تجهيزات با بازرسی که در غنی‌سازی تا سقف ۵ درصد وجود دارد متفاوت است که امری منطقی است و ما آن را پذيرفتيم، اما برای بازرسی‌ها چک سفيد امضا به کسی نداده‌ايم و نخواهيم داد.

تا به حال هيچ مشکلی با بازرسان آژانس نداشته‌ايم

سلطانيه گفت: در حال حاضر بازرسی‌ها به طور منظم و در چارچوب مشخص شده انجام می‌شود، البته آژانس هم با ما همکاری دارد و ما هيچ گونه مشکلی با بازرسان تا به حال نداشته‌ايم.

آژانس قبول کرد درباره فردو سوالی وجود ندارد

وی درباره‌ درخواست‌های آژانس برای کسب اطلاعات در خصوص تاسيسات غنی‌سازی فردو، گفت: گزارش اخير آژانس تفاوت‌هايی با گزارش‌های قبلی دارد. آن‌ها قبول کردند که درباره‌ فردو سوال خاص ديگری وجود ندارد و بازرسی‌ها هم در حال انجام است. ايران اطلاعات مربوط به سانتريفيوژهايی که قرار است در فردو نصب شود را به آژانس ارائه کرده است و آژانس هم پس از دريافت اطلاعات مربوطه گفته‌های ما را تاييد کرد.

وی در پاسخ به اين پرسش که بر اساس چه قانونی اکنون به آژانس اجازه‌ بازرسی از فردو داده شده است؟ تصريح کرد: وقتی ما خودمان تاسيسات فردو را به آژانس اعلام کرديم، از آن زمان به بعد ملزم به ارائه‌ی اطلاعات (پرسشنامه‌ی طراحی)‌ به آژانس هستيم و هر نوع تغيير و تحول در رابطه با آن تاسيسات را بايد به اطلاع آژانس برسانيم.

فعاليت‌های هسته‌يی‌مان را تعليق نمی‌کنيم

نماينده دائم ايران در آژانس در پاسخ به اين پرسش که نماينده‌ آمريکا در آژانس و ديگر کشورها نسبت به موضع‌گيری مقامات ايران مبنی بر اين که در صورت لغو تحريم‌ها همکاری‌ بيش‌تری با آژانس خواهيم داشت، ايران را به وقت‌کشی و سخره گرفتن قوانين بين‌المللی متهم کرده‌اند، اظهار کرد: اين ادعاها مبنی بر اين که ايران وقت‌کشی می‌کند، بی‌اساس است. ما کارمان را انجام می‌دهيم و اعلام کرده‌ايم فعاليت‌های هسته‌يی‌مان را تعليق نمی‌کنيم. در عين حال با وجود آن که تمام ادعاها در رابطه با برنامه‌ هسته‌يی ايران مبنی بر انحراف از مسير صلح‌آميز را بی‌اساس می‌دانيم، اما يک‌بار ديگر برای اثبات بی‌اساس بودن اين ادعاها آماده‌ايم مثل قبل (مداليته‌ ۲۰۰۷) در چارچوبی تعريف شده پاسخ‌شان را بدهيم. اين گونه اظهارنظرها جز تخريب فضای موجود چيز ديگری در بر ندارد.

در برابر "بايد"ها پاسخ ما "نه" است

وی تاکيد کرد: اگر زبان تهديد و "بايد" در کار باشد پاسخ ما هم "نه" است.

نماينده دائم ايران در آژانس ادامه داد: ‌ما حاضريم برای رفع ابهام‌ها به شرطی که آژانس و مديرکل در چارچوب تعريف شده و با رعايت ملاحظات امنيتی‌مان و با عنايت و احترام به توافق‌ها بر اساس مداليته ۲۰۰۷ وارد شود، مداليته ديگری را تعريف کنيم و در چارچوب آن بايد اطمينان حاصل کنيم که در اين مسير آژانس به تعهدات خود کاملا عمل می‌کند.

مداليته ۲۰۰۷ کماکان مورد احترام آژانس است

پيش شرط ايران برای ورود به "چگونگی پاسخ به ابهامات" محقق شده است

وی در پاسخ به اين که پيش شرط ايران اين بود که آژانس ابتدا توافق‌ها در چارچوب مداليته ۲۰۰۷ را بپذيرد و سپس ايران وارد پاسخ به‌ ابهامات باقی مانده برای آژانس شود؟ گفت: در دو گزارش قبلی و بر اساس اصرار ما و رايزنی‌هايی که صورت گرفت، توضيحات نسبتا مشروحی در رابطه با مداليته ۲۰۰۷ نوشته شد و مديرکل آژانس در سند رسمی (گزارش‌ درباره ايران به شورای حکام) به مداليته‌ ۲۰۰۷ اذعان کردند که به اين شکل خواست ايران محقق شد و اين موضوع که – اکثر مسائل حل شده است – در گزارش آمد. هم‌چنين مشخص شد که سند مداليته ۲۰۰۷ کماکان مورد احترام آژانس قرار دارد و در گزارش به صراحت اذعان شد که اکثر موارد و سوال‌های قبلی آژانس حل شده است.

در صورتی که ملاحظات ايران از سوی آژانس رعايت شود با آژانس گفت‌وگو می‌کنيم

سلطانيه تاکيد کرد: با وجود فشارها به دبيرخانه در صورتی که ملاحظات ايران از سوی آژانس رعايت شود با آژانس گفت‌وگو می‌کنيم تا ببينيم نحوه پرداختن به مسائلی که از سوی آژانس درباره ايران مطرح می‌شود چگونه است و تا زمانی که توافق اوليه به دست نيايد وارد بحث اصلی و پاسخ به ابهامات نمی‌شويم.

نماينده دائم ايران در آژانس که يک روز پس از پايان پنجاه و پنجمين کنفرانس عمومی سالانه آژانس بين‌المللی انرژی اتمی با ايسنا گفت‌وگو می‌کرد، درباره فضای حاکم بر آژانس به ويژه بحث هسته‌يی ايران گفت: مساله‌ مهم اين است که دشمن تلاش کرد با طرح موضوع هسته‌يی فشار سياسی تبليغاتی به ايران بياورد و ما را نزد دنيا و آژانس منزوی کند، اما نتيجه برعکس شده است. در هر جلسه‌ شورای حکام ما بر مواضع اصولی‌مان تاکيد می‌کنيم. اين‌ها با دست خود محفلی را برای ايران فراهم کرده‌اند که مواضع اصولی خود را به گوش دنيا برساند.

وی تاکيد کرد که اين نشان می‌دهد ايران کاملا در آژانس به طور برجسته حضور دارد.

همکاری‌ها ما با آژانس در هفت زمينه فنی و تخصصی ادامه دارد

سلطانيه در پاسخ به اين پرسش که همکاری‌های علمی و فنی ايران با آژانس در چه وضعيتی است؟ تصريح کرد: پروژه‌های علمی و فنی مختلفی با آژانس در زمينه‌های متفاوت داريم که در حال اجرا شدن است. اگر چه در برخی موارد آنها مانع شرکت متخصصان ما در جلسات فنی، آ‌موزشی و علمی می‌شوند که مورد اعتراض کتبی ما قرار گرفته است؛ با اين حال روند همکاری‌های ما با آژانس در هفت زمينه فنی و تخصصی ادامه دارد.

وی يکی از اين پروژه‌ها را در بحث ايمنی هسته‌يی در نيروگاه بوشهر عنوان کرد و افزود: در چند سال گذشته با حضور مجرب‌ترين متخصصان دنيا از طريق آژانس بر ايمنی نيروگاه اتمی بوشهر نظارت صورت گرفته است.

نماينده دائم ايران در آژانس درباره درخواست آژانس برای اجرای کد اصلاحيه‌ ۱/۳ تصريح کرد: ايران به طور داوطلبانه اجرای کد ۱/۳ را از ۲۰۰۳ آغاز کرد و متعاقب آن پروتکل الحاقی را برای دو سال و نيم به اجرا درآورد. اين رويکرد ايران نشان دهنده آن است که هيچ فعاليت پنهانی نداريم، اما پس از اشتباه تاريخی چند کشور غربی در ارجاع موضوع هسته‌يی ايران به شورای امنيت مجلس شورای اسلامی ايران پس از مصوبه‌ای دولت را به تعليق همکاری‌های داوطلبانه و ادامه همکاری‌ها در چارچوب NPT موظف کرد.

تا وقتی شورای امنيت در موضوع ايران درگير است، ايران کد اصلاحيه ۱/۳ را اجرا نمی‌کند

وی افزود‌: بی‌شک تا زمانی که شورای امنيت در اين موضوع درگير است و در امور آژانس دخالت می‌کند، تغييری در موضع ايران نسبت به اجرای کامل اصلاحيه‌ی ۱/۳ ديده نخواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: تصور نمی‌کنم امکان اجرای کد اصلاحيه‌ ۱/۳ امکان‌پذير باشد، در عين حال يادآور می‌شوم که ايران به اصل کد اصلاحيه ۱/۳ متعهد بوده و هست؛ يعنی تاسيسات جديد را به آژانس اعلام خواهيم کرد.

انتظار داريم در برابر رفع ابهام‌ها، آژانس موضوع ايران را از دستور کار خارج کند

سلطانيه در پاسخ به اين پرسش که انتظار ايران در برابر همکاری با آژانس برای رفع ابهام‌های آن برای بار دوم چيست؟ گفت: همه‌ اين بحث برای اين است که پرونده هسته‌يی ايران در ‌آژانس عادی شود. البته در حال حاضر در تمام فعاليت‌های هسته‌يی ايران از جمله غنی‌سازی، بازرسی‌ها به طور عادی انجام می‌شود و اين يک واقعيت است که درباره ايران وجود دارد. در هيچ يک از گزارش‌های مديرکل نمی‌بينيم سوال‌هايی نسبت به فعاليت‌های معمول ايران وجود داشته باشد.

وی تصريح کرد: آژانس نسبت به برخی اتهامات و ادعاهايی که از سوی برخی کشورها مطرح شده است، بحث‌هايی دارد که می‌خواهد آنها را با ما مطرح کند، در عين حال شرط و انتظار ما برای گفت‌وگو با آژانس درباره‌ اين مسائل اين است که موضوع ايران پس از رفع ابهام‌ها از دستور کار خارج شود.

گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا: زهرا اصغری