اصلاح طلبان شرکت می کنند یا نه؟ فرارو

گفتگو با اصلاح‌طلبان درباره شرکت در انتخابات

بحث شرکت یا عدم شرکت اصلاح طلبان در انتخابات مجلس به صورت محسوس فروکش کرده است. اما از گوش کنار هم چنان سخنان در این باره شنیده می شود. رسول منتجب نیا قائم مقام حزب اعتماد ملی روز گذشته اعلام کرد که اصلاح طلبان هنوز درباره حضور در انتخابات به نتیجه نرسیده اند.

به گزارش فرارو، رسول منتجب نیا ضمن تاکید بر این که اصلاح طلبان برای حضور در انتخابات تا کنون تصمیمی اتخاذ نکرده اند درباره محوریت احتمالی هاشمی رفسنجانی و یا محمد خاتمی، گفت: «اگر تصمیم بر حضور باشد، فرد خاصی محور نخواهد بود.»

بحث شرکت یا عدم شرکت اصلاح طلبان چند ماهی فضای سیاسی کشور را در بر گرفته است. در حالی که برخی از چهره های اصولگرا بارها اعلام کرده اند که اصلاح طلبان معتدل می توانند در انتخابات شرکت کنند اما تاکنون پاسخ مشخصی از این جریان دریافت نکرده اند.

سید محمد خاتمی حضور اصلاح طلبان در انتخابات را مشروط به آزادی زندانیان سیاسی و برگزاری انتخابات آزاد کرده است؛ مسئله ای که با واکنش تند اصولگرایان روبه رو شد. از سوی دیگر به نظر می رسد در بین گروه های اصلی اصلاح طلب بر روی این شروط اجماع وجود دارد.

در این بین زمزمه های نیز از این جریان به گوش می رسد که حاضراند بدون تحقق شروط خاتمی نیز در انتخابات شرکت کنند. احزاب کارگزاران، مردمسالاری، همبستگی، اعتدال و توسعه و برخی تک چهره ها جزو این گروه به حساب می آیند.

اما احمد شیرزاد از اعضای اصلی حزب ممنوع الفعالیت مشارکت در گفت و گو با فرارو از موضعی دیگر به انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی پرداخت. شیرزاد ضمن تاکید بر این که اصلاح طلبان سعی دارند از فضایی انتخاباتی امروز کشور استفاده کنند گفت: «اصلاح طلبان بیشتر به فعال بودن در عرصه های اجتماعی تاکید دارند. ما سعی می کنیم با گفت و گو و از هر طریق ممکن به روشنگری در جامعه بپردازیم و مردم را متوجه مشکلات اصلی کشور کنیم.»

وی با بیان این که این امر وظیفه اصلی ما است اظهار کرد: «همان طور که شرکت در انتخابات در یک مقطعی می تواند تامین کننده اهداف یک جریان سیاسی باشد، استفاده از فضای انتخابات بدون شرکت در انتخابات هم می تواند جزو برنامه های یک گروه سیاسی تلقی شود.»

این نماینده مجلس ششم معتقد است که پس از تجربه های مجلس هفتم و هشتم وقت آن رسیده است که جامعه به نقش یک مجلس مستقل توجه نماید و اصلاح طلبان باید توجه جامعه را به سمتی ببرند که مردم متوجه شوند انتخاب نمایندگان واقعی بدون اعمال نظر از بیرون می تواند در حل مشکلات کشور کارآمد باشد.

شیرزاد در ادامه اظهاراتش ضمن تاکید بر فقر رسانه ای جریان اصلاح طلب و تنگناهای فراوان این جریان برای حضور در عرصه سیاسی پیگری سیاست بحران زایی در جهت کاهش مشارکت مردم در انتخابات مجلس از سوی اصلاح طلبان را رد کرد و گفت: «اصلاح طلبان تصمیم ندارند که جناح حاکم را با بحران عدم مشارکت مردم در پای صندوق های رای مواجه کنند. البته اگر این اتفاق به شکل طبیعی رخ دهد، یک بحث دیگری است که جای تحلیل مجزا دارد.»

وی ضمن تائید اظهار نظر رسول منتجب نیا مبنی بر عدم تصمیم گیری اصلاح طلبان درباره شرکت یا عدم شرکت در انتخابات عنوان کرد: «ما تصمیم قطعی را نگرفته ایم ولی معمولا تصمیمات سیاسی با گذشت زمان در بدنه اصلاح طلبان شکل می گیرد و اجماع بدون رای گیری فیزیکی به وجود می آید.»

این فعال سياسي ضمن تائید این مطلب که امکان حضور اصلاح طلبان در انتخابات وجود دارد تاکید کرد که در شرایط فعلی مشکل از جانب اصلاح طلبان نیست، مسئله این است که طرف مقابل حداقل امکانات را فراهم نمی کند و فقط حرفش را می زند بنابراین، این مسئله ای را حل نمی کند.

شیرزاد درباره احتمال حضور مستقل برخی چهرهای و حتی احزاب سیاسی اصلاح طلب در جریان انتخابات افزود: «اگر تک چهره ها بخواهند خلاف تصمیم بدنه جریان عمل کنند این حق طبیعی آن ها است. اما این مسئله نمی تواند بر روی جریان اصلاح طلبی تاثیر بگذارد و انشعاب و انشقاق تفسیر شود. چهره های جریان اصلاح طلب کم نیستند، کوچک هم نیستند اگر تک چهره ها تصمیم دیگری خلاف تصمیم کلیت جریان بگیرند مشکلی پیش نخواهد آمد و اصلاح طلبان با چالش رو به رو نمی شوند.»

این فعال سیاسی شروط سید محمد خاتمی برای شرکت در انتخابات را کاملا طبیعی دانست و گفت: «شروط آقای خاتمی به هیچ عنوان رادیکال نیست و اساسا نمی توان رادیکالیسم را به آقای آقای خاتمی چسباند. آقای خاتمی سمبل نرم خویی است. شروط ایشان هم ابداعی نیست بلکه اساسا بدون تحقق آن ها پارلمانتاریسم معنا ندارد.»

اظهارات احمد شیرزاد به عنوان یکی از فعالان جریان اصلاح طلب نشان می دهد که حداقل بخشی از این جریان هنوز منتظر تحقق خواسته های سید محمد خاتمی است و از طرف دیگر از فضای به وجود آمده سیاسی در کشور در جهت بهره برداری برای رساندن پیام خودش است. با وجود این که شیرزاد احتمال حضور در انتخابات را رد نکرده است اما کلیت سخنانش نشان می دهد که بخشی از جریان اصلاح طلب، استفاده از فضای به وجود آمده را مقدم بر تصمیم گیری درباره حضور یا عدم حضور انتخاباتی می دانند.

موضوعی که روشن است احمد شیرزاد از سوی برخي اصولگرایان متهم به تندروی و فتنه گری است. سخنان شیرزاد راه های امید به شرکت این جریان در انتخابات را کاملا نمی بندند اما از طرف دیگر علی تاجرنیا نگاهی یاس آلودی دارد. او نیز هم چون شیرزاد مشارکتی است و بر تحقق شروط خاتمی تاکید دارد.

تاجرنیا در گفت و گو با فرارو درباره بازگشت اصلاح طلبان به عرصه سیاسی گفت: «حضور اصلاح طلبان در عرصه سیاسی اجتماعی تنها به تصمیم خودشان بستگی ندارد بلکه حضور آن‌ها به شرایطی که حاکم است و در آن قرار داریم و همچنین شرایطی که تصمیم گیران و تصمیم سازان فراهم می‌کنند نیز بستگی دارد.»

این موضوعی است که شیرزاد نیز بر آن تاکید داشت، اما تاجرنیا فضای موجود در کشور را یاس آلود دانست و تصریح کرد که ناامیدی و دلزدگی برای حضور درعرصه سیاسی و اجتماعی حاکم است و به نوعی پایگاه‌های اصلی اصلاح طلبان با سوالات جدی روبرو هستند. بر این اساس در چنین فضایی تنها گذر زمان است که می‌تواند اصلاح طلبان را به تصمیم قطعی خودشان نزدیک کند با این حال با شرایط حاکم هیچ دورنمای روشنی برای حضور فعال اصلاح طلبان در عرصه انتخابات وجود ندارد.

وی با تاکید بر پافشاری اصلاح طلبان به طرح مطالباتی که از سوی سید محمد خاتمی مطرح شده است، گفت: «به هر حال آقای خاتمی یک چهره معتدل به معنای واقعی کلمه است و مباحثی که ایشان مطرح کرده‌اند حداقل درخواست‌های اصلاح طلبان است.»

تاجرنیا با بیان اینکه متاسفانه طرح مطالبات اصلاح طلبان از سوی آقای خاتمی به عنوان شروط این طیف سیاسی تلقی شده است گفت: «آقای خاتمی و اصلاح طلبان برای حضور در انتخابات شرطی تعیین نکرده‌اند بلکه دغدغه‌ها و مطالبات خود را به منظور فراهم کردن زمینه بازگشت دوباره به عرصه سیاسی و اجتماعی مطرح کرده‌اند.»

اصلاح طلبان شرکت می کنند یا نه؟

با وجود این که جریان اصلاح طلب تاکنون موضع قطعی خود را درباره شرکت یا عدم شرکت در انتخابات اعلام نکرده است. اما صادق زیبا کلام کارشناس و تحلیگر مسائل سیاسی معتقد است که اصلاح طلبان در انتخابات شرکت نمی کنند. وی در این باره به گفتگو با فرارو گفت: «تا به اینجا که در شهریور 90 هستیم و کمتر از 6 ماه به انتخابات باقی مانده هیچ علامتی وجود ندارد که نشان دهد اوضاع برای اصلاح‌طلبان به سمت و سوی عادی شدن رفته باشد.»

زیبا کلام ضمن تشریح اوضاع انتخاباتی کشور معتقد است در این شرایط مسائل مهم تری از تصمیم اصلاح طلبان وجود دارد که هنوز روشن نشده است. مادامی که این مسائل روشن نشود هیچ دلیلی برای شرکت اصلاح طلبان در انتخابات وجود ندارد. وی مسائل مورد نظر را این گونه تشریح کرد: «آیا تشکل‌های اصلاح‌طلب مجاز به فعالیت قانونی هستند یا نه؟ آیا اصلاح‌طلبان باید از درون زندان اعلام نامزدی بکنند یا نه؟ آیا اصلاح طلبان از جانب مقامات قضایی کشور به عنوان فتنه گر تحت تعقیب هستند یا نه؟ آیا مجاز به فعالیت سیاسی هستند یا نه؟»

این استاد دانشگاه بر این موضوع تاکید دارد که اصولگرایان مایل اند در بین اصلاح طلبان انشقاق و انشعاب ایجاد شود و عده ای بگویند در انتخابات شرکت کنیم و عده ای بگویند شرکت نکنیم.

وی در این باره افزود: «به نظر من اصلاح طلبان باید با یک جبهه واحد و منسجم در مورد انتخابات تصمیم گیری نمایند. بدترین سناریو برای اصلاح طلبان آن است که بصورت متفرق در مورد انتخابات موضع گیری نمایند. یک گروه بگویند شرکت می کنیم و یک گروه دیگر بگویند که شرکت نمی کنیم. کم ترین دینی که اصلاح ‌طلبان به مردم و طرفداران شان دارند این است که هر چه سریع تر تصمیم اساسی بگیرند که در انتخابات شرکت می‌کنند و یا نمی‌کنند.»

زیباکلام نیز برای شرکت در انتخابات قائل به وجود شرایطی است. این استاد دانشگاه در این باره گفت: «شرکت در انتخابات یک امر مهم سیاسی است، منتهی به شرط آن که حداقلی از شرایط فراهم شده باشد. وقتی تشکیلات اصلاح‌طلب غیر‌قانونی اعلام شده و بسیاری از چهره‌های شاخص این جریان در زندان هستند و یا چهره‌های شاخص دیگری که در زندان نیستند اما اگر در انتخابات شرکت کنند رد صلاحیت می‌شوند، به نظرم اصلاح‌طلبان نباید در انتخابات شرکت کنند.»

زیباکلام در ادامه اظهاراتش با بیان این که قطعا اصلاح‌طلبان از خدای دو جهان می‌خواهند که در انتخابات شرکت کنند، اظهار کرد: « فعلا تمام امکانات شرکت در انتخابات از آنها سلب شده است و نمی توانند شرکت کنند. تنها فایده ای که شرکت آنان در انتخابات دارد این است که کمک می‌کنند به مشروعیت دادن به انتخاباتی که اصولگرایان از آن بهره خواهند برد.»

با وجود این که تحلیل‌ها و اظهار نظرهای شیرزاد، تاجرنیا و زیبا کلام صریح بیان می شود اما نمی توان به جمع بندی کامل درباره چگونگی عرض اندام اصلاح طلبان در عرصه انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی رسید. حال باید دید این اظهارات با واقعیت سیاسی چقدر نزدیک است و زمان چه پاسخی خواهد داد به پرسش "اصلاح‌طلبان شرکت می‌کنند یا نه؟"