سفير ايران در عراق: عراق ديگر برای ايران تهديد نيست، به ‌جز کمتراز صد نفر ساير ساکنان اشرف عفو هستند، ايسنا

سابقه حضور حسن دانايی‌فر در عراق به سال‌های ابتدايی جنگ تحميلی و به طور جدی سال ۱۳۶۴ برمی‌گردد که به گفته وی اين حضور لزوما از جنس سخت نبوده است.

وی که سال‌ها درکنار معارضان عراقی بوده است، همراهی با جلال طالبانی، رييس اتحاديه ميهنی و رييس‌جمهور فعلی عراق، مجموعه‌هايی که پيرامون استان سليمانيه و شمال عراق بوده‌اند و نيز همراهی با مجموعه مجلس اعلا و حزب الدعوه را نيز در پرونده خود دارد.

سفير ايران در عراق معتقد است پس از سقوط صدام به مطالبات انباشت شده اکثريت جامعه عراق در ساليان دراز پاسخ داده شد و در حکومت جديد عراق از ديکتاتوری جلوگيری شد.

حسن دانايی‌فر، سفير ايران در عراق با حضور در خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، در گفت‌وگو با خبرنگار سياسی خارجی ايسنا در ارزيابی‌از عراق پس از اشغال آمريکا و سقوط صدام با بيان اين‌که يکی از موضوعات مهمی که در اين‌باره بايد به آن توجه کرد، انباشت مطالبات در عراق است که به قبل از حزب بعث و حتی قبل از ۱۹۲۰ باز می‌گردد، اظهار کرد: در طول تاريخ عراق به طور دائم، يک اقليت بر اکثريت قريب به اتفاق جامعه اين کشور حکومت کرده است. بر اساس آمار رسمی دولت عراق ۶۳ تا ۶۴ درصد مردم عراق شيعه بوده و هستند، اما از ۱۹۲۰ تا سقوط صدام حتی يک نخست‌وزير شيعه نداريم، مگر يک نفر که فقط برای سه ماه نخست وزير بود. حتی در پست‌های مهم وزارتخانه‌ای شيعيان نقشی نداشته‌اند.

وی ادامه داد: هم‌چنين اين وضعيت برای اکراد که به طور رسمی ۱۷ درصد و به گفته‌ی اکراد حدود ۲۰ درصد جمعيت عراق را تشکيل می‌دهند، وجود دارد. بر اين اساس حدود ۸۰ درصد از جمعيت عراق در طول ساليان دراز نقشی در حاکميت عراق نداشته‌اند و حاکميت در اختيار اقليت ۱۵-۱۶ درصدی بوده است. بنابراين فضا برای پاسخ به مطالبات انباشت شده اوليه که اکثريت جامعه عراق در سال‌های طولانی از آن محروم بودند پس از سقوط صدام فراهم شد.

دانايی‌فر اظهار کرد: اين شرايط باعث شده همه در امر حکومت دخالت کنند، از اين رو از نوعی ديکتاتوری جلوگيری شده است. عراق ديگر برای ايران تهديد نيست سفير ايران در عراق درباره تاثير فضای جديد عراق بر روابط با ايران گفت: به طور طبيعی همگرايی به وجود آمده ميان ايران و عراق نسبت به دوران قبل قابل مقايسه نيست. يک دهه قبل هر لحظه احتمال می‌داديم از مرزهای غربی ايران به ايران حمله شود، اما امروز چنين نگرانی وجود ندارد و تهديدها از مرزهای غربی ايران برداشته شده است.

وی ادامه داد: امروز بيشترين مسافرت ايرانی‌ها به خارج از ايران به عراق صورت می‌گيرد. در سال گذشته بيش از يک ميليون و دويست هزار ايرانی به زيارت عتبات عاليات رفته‌اند و در مقابل بيش از ۶۰۰ هزار نفر از عراق به ايران آمده‌اند که به نسبت جمعيت عراق رقم قابل توجهی است. بنابراين عراق ديگر برای ايران تهديد نيست، همان طور که ما برای آنها تهديد نيستيم و اين يک دستاورد بزرگ است.

اين ديپلمات برجسته کشورمان گفت: به لحاظ سياسی امروز روابط دو جانبه ميان تهران ـ بغداد در تمامی سطوح برقرار است، البته نه به اين معنا که نغمه‌های مخالفت با ايران در حکومت جديد عراق نيست؛ چون ساختار حکومت فعلی به گونه‌ای است که همه طيف‌ها را در بر گرفته است و شنيدن برخی سخنان‌ مبنی بر دخالت ايران و يا مخالفت با ايران طبيعی است.

از هر سه دلار کالای غيرنفتی صادراتی ايران، يک دلار به عراق می‌رود

دانايی‌فر با بيان اين‌که امروز رابطه اقتصادی تهران ـ بغداد بسيار ويژه است، تصريح کرد: از هر سه دلار کالايی غيرنفتی که از ايران به خارج صادر می‌شود يک دلار آن به عراق می‌رود. اين در حالی است که به نظر ما اين ميزان تعامل تجاری و بازرگانی متناسب با ظرفيت‌های دو طرف نيست.

وی با تاکيد بر اين‌که البته افزايش تعامل اقتصادی مربوط به طرفين است، افزود: هرچند ميزان تعامل نسبت به گذشته رشد چشمگيری داشته است، اما اين ميزان بايد افزايش بيشتری پيدا کند. در بخش خدمات فنی ـ مهندسی، سرمايه‌گذاری، ساخت و ساز مسکن، توليد برق و صنعت آمادگی‌های خوبی از سوی دولت عراق برای حضور شرکت‌های دولتی و خصوصی در ايران وجود دارد.

هنوز برخی اولويت‌های دولتی و شبه دولتی ما داخلی است
اقتصاد درون‌گرای ايران در گسترش نيافتن سرمايه‌گذاری‌ها در عراق تاثيرگذار است

سفير ايران در بغداد درباره گسترش حضور تجاری و اقتصادی در عراق و محدود بودن سرمايه‌گذاری در اين کشور تصريح کرد: بخشی از اين مساله به درون‌گرا بودن اقتصاد ايران مربوط است. بعد از انقلاب با توجه به شرايط بين‌المللی که برای ايران وجود داشت و از طرفی کشور بر اساس شعار استقلال در اقتصاد به تامين نيازهای داخلی کشور توجه می‌کرد طبيعی است که امروز نسبت به سرمايه‌گذاری در خارج از کشور با حساسيت بيش‌تر برخورد کنيم و ريسک سرمايه‌گذاری در خارج از کشور نداشته باشيم. هنوز برخی اولويت‌های دولتی و شبه دولتی ما داخلی است. با اين حال روابط اقتصادی ما با عراق بعد از روابط سياسی‌مان در سطح خوبی قرار دارد.

"درهم‌تنيدگی" و "فرو‌رفتگی"‌های بسيار زياد فرهنگی با عراق داريم

وی به روابط ايران و عراق در بخش فرهنگی اشاره کرد و گفت: در اين بخش روابط سنتی ايران و عراق حتی در دوران صدام هم قطع نشده است و به طور کلی "درهم‌تنيدگی" و "فرو‌رفتگی"‌های بسيار زياد فرهنگی با عراق داريم که با هيچ کشوری ديگری نداريم. پيوندهای سببی و نسبی ميان دو ملت با وجود دو زبان متفاوت بسيار قابل توجه است. با وجود اختلافات طبيعی و اختلافاتی که از سوی دشمنان ايجاد می‌شود دو ملت اين قدر به هم نزديک هستند که اين سطح از پيوندها به وجود می‌آيد.

بيش از ۲۲ هزار ازدواج دختر ايرانی با مرد عراقی صورت گرفته است
بيش از هزار سال است جامعه عراق رهبری مذهبی علما ايرانی‌ها را پذيرفته است

دانايی‌فر تاکيد کرد: بيش از هزار سال است که جامعه عراق رهبری مذهبی علمای ايرانی‌ها را پذيرفته است و البته گه‌گاهی بالعکس آن هم بوده است. در طول ۳۰ سال عراقی‌هايی که به واسطه مباززه عليه صدام به ايران هجرت کردند و در اين روند بيش از ۲۲ هزار ازدواج دختر ايرانی با مرد عراقی صورت گرفته است که اين تعداد بعد از سقوط صدام در عراق زندگی می‌کنند، البته جغرافيای طبيعی دو کشور هم به گسترش اين پيوندها بسيار کمک کرده است.

سفير ايران در بغداد خاطرنشان کرد: بيش از ۱۲۰ هزار عراقی داريم که از کشورشان به جرم اين که ايرانی هستند، رانده شده و به ايران آمدند. طبق قانون عراق شهروندان عراقی می‌توانند دو شناسنامه يا دو تابعيتی باشند، بنابراين سقوط صدام شرايط نو و فرصت خوبی برای نزديکی دو کشور و ملت ايران و عراق فراهم کرد.

قرارداد ۱۹۷۵ بهانه جدی صدام برای آغاز جنگ با ايران بود
تيم‌های اجرايی دو طرف در حال اجرا کردن مفاد قطعنامه ۱۹۷۵ هستند

وی در ادامه درمورد آخرين وضعيت اجرای قرارداد ۱۹۷۵ با بيان اين‌که اين بحث برای ايران بسيار اهميت دارد، گفت: قرارداد ۱۹۷۵ از جمله بهانه‌های جدی صدام برای آغاز جنگ با ايران بوده است و خون‌های زيادی به خاطر آن بر زمين ريخته شد. الان در مرحله ميله‌گذاری‌ها هستيم و تيم‌های اجرايی دو طرف در حال اجرا کردن مفاد قطعنامه ۱۹۷۵ هستند.

ايران عمق استراتژيک روابط عراق با خارج از اين کشور است
ايران به طور طبيعی و سنتی در عراق حضور غيرفيزيکی و نفوذ فرهنگی و اجتماعی دارد

سفير ايران در عراق درباره اتهامات مقامات عراقی به ايران مبنی بر دخالت در امور داخلی اين کشور با بيان اين‌که با توجه به استقبال ايران از معارضان عراقی در سال‌های گذشته و حساسيت عراق به لحاظ منافع و امنيت ملی‌ ايران نمی‌توانيم به مرزهای غربی‌مان با عراق بی‌تفاوت باشيم، افزود: مقامات عراقی در گروه‌های مختلف بارها اعتراف کرده‌اند که ايران عمق استراتژيک روابط عراق با خارج از کشورشان است. امروز تمام مقامات و احزاب عراقی همه به اين مساله اعتقاد دارند که بايد با جمهوری اسلامی ايران ارتباطات عميق و استراتژيک داشته باشيم، چون دو کشور در مسايل امنيت ملی يکديگر تاثيرگذار هستند. علاوه بر اين ايران به طور طبيعی و سنتی در عراق حضور غيرفيزيکی و نفوذ فرهنگی و اجتماعی دارد که خود به خود مسايلی را به وجود می‌آورد. رفت وآمد علما و روحانيون و مقامات دو کشور تاثير و تاثراتی را به وجود می‌آورد که به عنوان يک واقعيت بايد پذيرفته شود، اما نمی‌توان اين مسايل را دخالت دانست.

وی با تاکيد بر اين‌که ما به هيچ وجه در امور داخلی عراق دخالت نداريم، ادامه داد: کسانی که مدعی دخالت ايران در عراق هستند، کشورهای خارجی و غير‌عراقی‌اند. برخی کشورهای عربی در منطقه وآمريکايی‌ها اين ادعا را مطرح می‌کنند.

تروريست‌ها در عراق همگی عرب‌اند
ما با تمام توان برای امنيت عراق تلاش می‌کنيم

در تلاش هستيم ترانزيت مواد مخدر و تروريست از سمت ايران به عراق ختم نشود

دانايی‌فر خاطرنشان کرد: اين که اگر بين دو جريان شيعی و سنی در عراق اختلاف نظر و درگيری به وجود آيد و ايران بتواند برای حل اين مشکل و اختلاف نظر به درخواست عراقی‌ها به حل اين مساله کمک کند، به معنای دخالت است؟ ما با تمام توان برای امنيت عراق تلاش می‌کنيم و اين تلاش در سطوح ملی و بين‌المللی قابل فهم و درک است. ايران در مسير ترانزيت تروريسم و مواد مخدر است و برای اين‌که اين دو مساله به عراق ختم نشود در تلاش هستيم و از افتخارات ماست که هيچ يک از اقدامات و عمليات انتحاری در عراق از مرزهای ايران وارد نشده‌اند. اتفاقا کسانی که اقدام به اين کارها می‌کنند از مرزهای غربی عراق وارد شدند؛ يک نفر فارس در بين اين افراد نيست و همگی عرب هستند. آن‌ها به دنبال ايجاد اختلال در روابط ايران و عراق‌اند. کسانی که ادعای دخالت ايران در مسايل عراق دارند، خودشان در امور اين کشور دخالت می‌کنند.

دانايی‌فر تصريح کرد: کسانی که اين ادعا را درباره ايران مطرح می‌کنند به دنبال به انفعال کشاندن ايران هستند و ما نبايد در مقابل جنگ تبليغی و روانی تحميلی دچار واکنش شويم و به کنش‌های منطقی خودمان ادامه دهيم. سفير ايران در عراق در مورد آخرين وضعيت منافقين در عراق گفت: صدام از سال‌های ۱۹۸۶ -۱۹۸۷ ارکان قوای اجرايی‌اش سه رکن استخبارات، منافقين و ارتش بود، از اين رو در ا کثر عمليات‌هايی که عليه ايران صورت می‌گرفت منافقين درگير می‌شدند و حتی از ارتش عراق موفق‌تر عمل می‌کردند و بسياری از رزمندگان ايرانی را هم به شهادت رساندند. آن‌ها در عمليات مرصاد در ايران و در انتفاضه ۱۹۹۰ (شعبانيه) در عراق بخش‌های اساسی بغداد و منطقه کردستان را به بهانه حفظ امنيت در اختيار گرفتند. بعد از سقوط صدام استخبارات و ارتش از هم پاشيد، اما منافقين باقی ماندند که دارای تجهيزات نظامی کافی و در شمال بغداد مستقر شدند. آمريکايی‌ها بعد از مدتی آن‌ها را خلع سلاح کردند، اما سازمان‌شان را منحل نکردند. در حال حاضر ۳۴۰۰ نفر در اردوگاه اشرف حضور دارند که تاکنون تعداد هزار نفرشان به ايران بازگشته‌اند و ۷۵۰ نفرشان از طريق صليب سرخ خواهان ترک اردوگاه هستند.

دانايی‌فر با اشاره به شرايط زندگی‌ منافقين به لحاظ اجتماعی و روانی تصريح کرد: شرايط آن‌جا مناسب نيست. اين افراد به لحاظ دسترسی به شبکه‌های اينترنتی، ‌ماهواره‌ای، تلفن و حتی‌گفت‌وگوی دو يا چند نفره بسيار تحت فشار و محدوديت هستند و هر روز هم بايد اقرار به گناه کنند؛آن هم درباره تصورات گناه آلودشان. به تمام معنا حق انتخاب و آزادی برايشان وجود ندارد.

وی ادامه داد: ‌در حال حاضر منافقين از اردوگاه به شدت مراقبت و محافظت می‌کنند تا کسی از آن‌جا فرار نکند، چون از اين نظر بسيار لطمه می‌خورند. اخيرا دو نفر از اعضای شورای رهبری از اين گروه جدا شدند که لطمه بسيار زيادی به آن‌ها وارد شد. منافقين اصرار دارند اردوگاه اشرف باقی بماند، چون سرمايه‌شان آنجاست. همه سازمان و تشکيلات‌شان آنجاست، اما دولت عراق مخالف حضور منافقين در کشورش است.

منافقين يک سازمان با تشکيلات مشخص و ثبت شده هستند نه پناهنده

سفير ايران در بغداد گفت: آمريکايی‌ها پس از اشغال معتقد بودند به استناد بند ۴ کنوانسيون ژنو مبنی بر اين‌که وقتی کشوری اشغال می‌شود نيروی اشغال‌کننده وظيفه دارد از تمامی شهروندان و مجموعه‌های که در آن کشور است حمايت کند از منافقين حمايت کرده‌اند. بعد از اين‌که پرونده امنيتی عراق به عراقی‌ها منتقل شد و پرونده عراق از فصل ۷ منشور سازمان ملل خارج شد، خود به خود حفاظت از منافقين توسط آمريکايی‌ها لغو شد. آن‌ها مدعی‌اند به عراق پناهنده شده‌اند، اما در کجای دنيا به افراد پناهندگی داده می‌شود؟ منافقين يک سازمان با تشکيلات مشخص و ثبت شده است. از سويی سوال اين است که چه کسی به اين‌ها پناهندگی داده است؟ بايد سند و مدرکی وجود داشته باشد که نيست. صدام اين‌ها را همين طوری وارد عراق کرده است.

منافقين بايد تا پايان ۲۰۱۱ عراق را ترک کنند

وی گفت: يکی از ارکان هر دولت حاکميت و سيادت (اعمال حاکميت) است، يعنی هر عراقی می‌تواند به هر نقطه کشورش وارد شود. ماجرای چند هفته پيش درباره منافقين اين بود که آن‌ها به ارتش عراق اجازه ورود به اين پادگان را نمی‌دهند. عراقی‌ها بخشی از زمين اطراف پادگان که خالی از سکنه بود را می‌خواستند به کشاورزان بدهند و منافقين به همين دليل با ارتش عراق درگير شدند که در اين درگيری حدود ۴۰ نفر کشته و بيش از ۳۰۰ نفر هم زخمی شدند و ارتش عراق هم بخشی از پادگان را تصرف کرد. هم‌چنين جلال طالبانی، رييس‌جمهور عراق علاوه بر سفرای اتحاديه اروپا با سفرای روسيه و ترکيه ديدار کرد و اعلام کرد که منافقين بايد از عراق بروند.

دانايی‌فر گفت: بزرگترين ائتلاف پارلمان عراق (ائتلاف ملی) در اعلاميه‌ای خواستار خروج منافقين از عراق شدند و اين مساله نيز در هيات دولت مطرح و مصوب شد تا پايان ۲۰۱۱ بايد عراق را ترک کنند.

تمام ساکنين اشرف از نظر ما عفو هستند

وی درباره شرايط ايران برای پذيرش و عفو منافقين گفت: تمام ساکنين اشرف از نظر ما عفو هستند مگر کمتر از صد نفر از آن‌ها که دارای پرونده قضايی‌اند. سايرين می‌توانند به کشور عزيزمان بازگردند و يا هر جايی که مايل هستند مسافرت کنند.

از شش سال پيش منافقين عضوگيری جديد نداشته‌اند

سفير ايران در عراق درباره عضوگيری گروهک منافقين اظهار کرد: اکثر کسانی که در اردوگاه اشرف‌اند، قديمی‌اند. از شش سال پيش تاکنون عضوگيری جديد نداشته‌اند و آخرين افراد از اروپا و ايران بوده‌اند.

دانايی‌فر درباره برخی اخبار مبنی بر کشف گورهای دسته جمعی در اردگاه اشرف با بيان اين‌که در اين‌باره اخباری را شنيده‌ام اما نمی‌توانم به طور دقيق آن را تاييد کنم، گفت: گفته شده است که در مقرشان در اردوگاه اشرف که ۸۰ کيلومتری شمال بغداد است و اردوگاه ديگری نزديک زندان ابوغريب گورهای دسته جمعی بوده است. اما درباره اردوگاه اشرف به طور قطعی خبری ندارم.

سفير ايران در بغداد درباره توافق‌های وزير دادگستری عراق با دستگاه قضايی ايران در سفری که اخيرا به تهران داشت، اظهار کرد: با توجه به حجم روابط دو کشور به ويژه روابط انسانی و مرزهای طولانی متاسفانه تاکنون هيچ‌گونه يادداشت تفاهم و قرارداد قضايی بين‌ تهران ـ بغداد وجود نداشته است. هفته گذشته سه قرارداد زيربنايی در زمينه استرداد مجرمين، انتقال محکومين و همکاری قضايی بخش کيفری به امضاء رسيده است که بايد در مسيرهای قانونی‌اش تا تصويب نهايی قرار گيرد. هم‌چنين تلاش داريم قرارداد همکاری مدنی را هم به امضا برسانم.

دانايی‌فر ادامه داد: طرفين اين اراده را دارند که اين قراردادها با فوريت به مجلس و دولت دو کشور رفته و به تصويب نهايی برسند.

گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا: زهرا اصغری