رضا خندان، همسر نسرين ستوده: فرزندانم به همراه مادرشان مجازات می شوند، کلمه

کلمه : نسرين ستوده حقوقدان، وکيل دادگستری و فعال اجتماعی بيش از صد روز است که در يکی از سلول های انفرادی بند ۲۰۹ نگهداری می شود .او عضو کمپين يک ميليون امضا برای تغيير قوانين تبعيض‌آميز عليه زنان و انجمن حمايت از کودکان بوده و وکالت پرونده‌های بسياری از فعالان حقوق بشر، فعالان حقوق زنان، ِ کودک‌آزاری و کودکان در معرض اعدام و خانواده های تعدادی از کشته شدگان حوادث پس از انتخابات را برعهده داشته‌است.

ستوده که در اعتصاب غذای خشک به‌سر می‌برد، به دليل وخامت وضعيت جسمی‌اش به بهداری زندان منقل شده است. او اعلام کرده که حاضر به شکستن اعتصاب غذايش نيست.

اين سومين باری است که وی در طی بيش از صد روز بازداشتش دست به اعتصاب غذا می‌زند و اين بار، با توجه به تحليل رفتن قوای جسمانی‌اش، وضعيت بسيار خطرناکی را پشت سر می‌گذارد.

رضا خندان، همسر نسرين ستوده، و دو فرزند خردسالش به شدت نگران حال او هستند؛ چرا که اخبار رسيده از زندان اوين، بسيار نگران‌کننده است.در مصاحبه با رضا خندان همسر نسرين ستوده از آخرين وضعيت وی جويا شديم. همچنين در اين مصاحبه رضا خندان از وضعيت روحی فرزندانش به ويژه پسر سه ساله شان نيما سخن گفت. به عقيده او مسوولان آگاهانه يا نا آگاهانه اين روزها فرزندان او و نسرين را هم مجازات می کنند . آنها اجازه تماس تلفنی مستمر و يا ملاقات حضوری کودکان با مادرشان را نمی دهند تا حداقل کودکان نسرين پس از صد روز بتوانند او را چند لحظه ای در آغوش بگيرند با همه اين سختی ها اما خندان هنوز معتقد است که نسرين ستوده نمی توانست اقداماتی را جز آنچه تاکنون انجام داده انجام دهد و اين روزهای سخت نيزسرانجام سپری خواهند شد .

گفتگوی خبرنگار کلمه را با او می خوانيد :

آقای خندان، چه خبر از خانم ستوده ؟ آيا در طول مدتی که در اعتصاب غذا بوده اند با ايشان تماس تلفنی و يا ملاقات داشته ايد؟

متاسفانه هيچ اطلاعی از ايشان نداريم. از وقتی اين بار همسرم در اعتصاب غذا هستند ملاقاتی با او نداشته ايم البته دوبار با ما تماس گرفته که البته آخرين تماس شان دوشنبه هفته گذشته بوده است و از آن به بعد در بيخبری کامل به سر می بريم…

در تماس تلفنی شان بويژه آخرين تماس، از وضعيت جسمی شان چيزی نگفتند ؟
در تماس های قبلی گفتند يک بار به دليل ناراحتی معده به بهداری اوين مراجعه کرده اند ولی گويا تلاش داشته اند که حالشان را طبيعی جلوه بدهند تا مبادا خبر وضعيت نامساعد جسمی شان خانواده و بچه ها را ناراحت کند. اما طرز صحبت کردن، لرزش صدا که به وضوح در صحبت کردنشان حس می شد، حکايت از وضعيت جسمی نامناسبش داشت .

خانم ستوده دقيقا اين بار به چه دليلی و برای تحقق چه خواسته ای دست به اعتصاب غذا زده است؟ آيا شما از قبل در جريان بوديد يا ناگهان مطلع شديد ؟
حدودا چهار روز پيش از شروع اعتصاب غذا، در آخرين ملاقاتی که باهم داشتيم، گفته بود که اگر شرايط به گونه ای که مورد نظرشان است پيش نرود مجددا دست به اعتصاب غذا خواهند زد.

با توجه به خطراتی که اعتصاب غذا برای سلامت و حتی جان اعتصاب کننده دارد، آيا شما تلاش کرديد که ايشان را از اين تصميم منصرف کنيد و با مشورت وکيل و خانواده ، راه ديگری را برای پيگيری مطالباتشان انتخاب کنيد ؟
بله. ما تقريبا زمان زيادی از وقت ملاقات و يا تلفن را صرف بحث در مورد اين موضوع می کرديم. حتی زمان ملاقات حضوری ايشان در جلسه اول دادگاه، بازهم تمام وقت مان صرف اين موضوع شد. اما ظاهرا شرايط در آنجا به گونه ای هست که ايشان و نيز برخی از دوستان چاره ای جز اعتصاب غذا نمی بينند. خانم ستوده پيش از اين هم اعتصاب غذا کرده بودند و تقريبا به خواسته شان هم رسيدند. اما اين بار هم مطمئنا شرايط او را مجبور به اين کار کرده است.

چه شرايطی آقای خندان ؟ با توجه به شناختی که از روحيات همسرتان داريد فکر می کنيد چه شرايطی وی را مجبور به اعتصاب غذا کرده است ؟
گهگاه پيش از بازداشت شان پيش می آمد که باهم در مورد زوايای مختلف زندان و زندانی شدن و يا در مورد ديگر زندانيان صحبت می کرديم. با توجه به صحبتهايشان و همچنين شناختی که من از روحيات او داشتم هيچوقت تصور نمی کردم که اگر روزی بازداشت شوند، دست به اعتصاب غذا بزنند. وقتی برای اولين بار شنيدم که ايشان دست به اعتصاب غذا زده خيلی تعجب کردم. اين برای من روشن می کند که وضعيت در آنجا به گونه ای هست که او مجبور به اين کار می شود.

آقای خندان، شما در بين صحبتهايتان اشاره کرديد خانم ستوده پيش از اين هم دست به اعتصاب غذا زدند و به خواسته شان رسيدند. می خواهم بدانم به کدام خواسته شان دست يافتند ؟
بار قبل از جمله خواسته هايش اين بود که وسايل و تجهيزاتی که از محل کار من و همچنين وسايل فرزندان مان از منزل برده بودند به ما برگردانند . در نهايت اين وسايل را عمدتا به ما برگرداند .البته متوجه شدم که از عمده ترين وسايل بنده يعنی هارد کامپيوترم را که حاوی اطلاعات و در واقع زحمات چندساله ام در زمينه شغلی ام بود به صورت سوخته شده تحويل داده اند.
اما ابن بار او برای اعتصاب اش خواسته شخصی نداشته بلکه تقاضای لغو همه احکام ناعادلانه صادر شده پس از انتخابات را کرده است

شما تاکنون چه اقدامهای قانونی را برای آزادی همسرتان انجام داده ايد ؟ و در آينده چه برنامه ای برای پی گيری وضعيت همسرتان داريد ؟
همانطور که می دانيد دادگاه همسرم برگزار شده و ما منتظر صدور حکم هستيم. عملا به لحاظ قانونی کار خاصی نمی توانيم انجام دهيم. اما براساس قانون، ادامه بازداشت همسرم تا زمان قطعی شدن حکم دادگاه، جايز نيست. ما تلاش می کنيم صدايمان را از طريق مراجع رسمی و همچنين افکار عمومی به گوش مسئولان و مردم برسانيم تا خانم ستوده در اين فاصله زمانی در کنار خانواده و بچه هايش باشد. ولی متاسفانه تا اين لحظه دادگاه با اين در خواست موافقت نکرده است.

يعنی تبديل قرار بازداشت به وثيقه را نمی پذيرند ؟
بله. در واقع يک هفته بعد از جلسه دوم دادگاه اعلام کردند که حتی با قرار وثيقه امکان آزادی نسرين وجود ندارد و قرار بازداشت شان را بطور رسمی تمديد کردند. ايشان به اين امر اعتراض کرد و اين موضوع در حال حاضر در دست بررسی است.

آقای خندان،کمی هم از شرايط دو فرزند خردسال تان بگوييد. همچنين از خودتان که اين روزها نگهداری از فرزندان تان در کنار همه گرفتاری ها به شما واگذار شده است؟
من واقعا سعی می کنم، با وجود آنکه شرايط عادی نداريم، زندگی را بصورت طبيعی و عادی پيش ببرم . سعی می کنم بچه ها خيلی درگير اين موضوع نشوند. با وجود اينکه رفت و آمد و تلفن به خانه مان زياد است اما تلاشم اين است که وقت و انرژی ام را صرف رسيدگی به وضعيت بچه ها کنم تا کمتر دوری مادرشان را احساس کنند. گرچه هر قدر هم تلاش می کنم جای خالی مادر برای شان پر نمی شود. خصوصا در مورد نيما که حدود سه سال دارد و هيچ توجيهی برای نبودن مادر ش مثمرثمر نيست . در اين شرايط که آنها حتی از ملاقات حضوری نيز محرومند، به ما توصيه شده به هيچ وجه بچه ها را به ملاقات کابينی نبريم چرا که اين گونه ضربه روحی بيشتری به آنها وارد می شود . من تمام سعی ام را می کنم که زندگی، درس و مهد بچه ها حالت عادی داشته باشد اما با همه اينها با طولانی تر شدن بازداشت نسرين ، فشار بر خانواده و بويژه بچه ها بيشترشده است . پس از آخرين تماس همسرم ، دلتنگی و بيقراری ها بچه ها تا حدی بيشتر شده و متاسفانه شرايط بدتری هم به وجود آمده است .
من فکر می کنم مسئولانی که آگاهانه و يا ناآگاهانه چنين شرايطی را به وجود می آورند فشار روحی و روانی زيادی را نه تنها به زندانی بلکه بيشتر به بچه ها وارد می کنند. اين درحالی است که بچه ها هيچ گناهی ندارند و اين حق آنهاست که ملاقات حضوری با مادر و يا پدر زندانی شان داشته باشند تا بلکه بتوانند در شرايط عادی تری به سر ببرند.

تا به حال درخواست ملاقات حضوری داده ايد و سعی کرده ايد توجه مسئولان را به وضعيت روحی و نيازهای فرزندان تان جلب کنيد؟
بله. من از قاضی پرونده نامه گرفته ام و پنجشنبه دو هفته پيش هم آنرا به زندان ارائه کردم اما مسئولان زندان حتی توجهی به محتوای نامه و موافقت قاضی نکردند و اجازه ملاقات حضوری ندادند. حتی خواهر خانم ستوده هم پيش از بنده سه بار در همين رابطه نامه گرفته بودند اما متاسفانه مسئولان زندان ترتيب اثر نمی دهند، در حاليکه نامه قاضی حکم مجمر دارد يعنی حتما بايد اجرا شود.

با توجه به مشکلات و شرايط سختی که اين روزها تحمل می کنيد تا به حال به ذهن تان خطور کرده که کاش همسرتان يک وکيل مدافع و فعال حقوق بشر نبود ؟
ابدا. هيچ گاه چنين تصوری هم نکرده ام .چرا که کار همسرم مبتنی بر قانون، عرف، انسانيت و کاملا شرافتمندانه بوده است .شرايط سخت اين روزها را هم به هر حال سپری خواهيم کرد .

و نکته آخر ؟
نکته ای که من می خواهم به آن اشاره کنم مشکل همه خانواده های زندانيان سياسی است. در طول مصاحبه هم به آن اشاره کردم و آن نکته اين است که حتی اگر کسی جرمی را مرتکب شده و جرم اش قطعی و واضح هم هست که البته در مورد خانم ستوده چنين نيست ؛ مجازات بايد بر زندانی متمرکز باشد نه خانواده و فرزندان او . متاسفانه اين روزها خانواده ها و کودکان بی گناه هم مجازات می شوند بی آنکه جرمی مرتکب شده باشند. کودکان حق دارند با پدر و مادر زندانی شان حتی اگر مجرم باشند هم تماس و ملاقات داشته باشند.