رقابت مورالس وچاوز برسرمنافع در تهران، جهان صنعت

ظاهرا رقابت نفس‌گیری بین روسای‌جمهور خاص كشورهای آمریكای جنوبی برای سفر به ایران برپاست. در حالی كه چاوز تازه به كشورمان ایران سفر كرده بود، مورالس نیز خود را به تهران رساند تا از چاوز عقب نمانده باشد.

البته این سفرها تفاوت‌های زیادی با رفت‌وآمدهای معمولی دارند و اگر سودی وسط نباشد، دل آقایان چاوز و مورالس كه برای دیدار روی احمدی‌نژاد تنگ نشده است، بالاخره تفاهمنامه‌ای هست، قرار دادی هست و… كه سفری هم پشت‌بندش می‌آید و این چنین سفرهای نفس‌گیری.

سیاست جمهوری اسلامی ایران به‌خصوص در بزنگاه‌های خاصی بر ایجاد رابطه با كشورهای جهان سوم و مخالف سیاست‌های آمریكایی بنا شده است. به تخمین می‌توان گفت هر جای دنیا كه با ایالات متحده آمریكا مشكل داشته باشد با جمهوری اسلامی ایران رابطه خوبی برقرار می‌كند.

به‌خصوص در دوره‌هایی كه كشورهای غربی به خیال خود، ایران را منزوی می‌كنند، ایران با ایجاد رابطه و برقراری روابط تجاری با كشورهایی كه با ایالات متحده مشكل دارند و غالبا چپ هستند، این انزوا را می‌شكند. این رویه برای هر كه سودی نداشته باشد، برای كشورهای عقب مانده نان خوبی دارد. البته بعضی وقت‌ها هم قدرناشناسی‌هایی مثل مصاحبه اخیر سفیر كومور رخ می‌دهد.

اگر دوستان بین‌المللی احمدی‌نژاد را كنار هم بگذاریم، چاوز شاخص‌ترین آنهاست. او اولین غیرمسلمان و كمونیستی بود كه با وجود فشارهای داخلی، پا به حرم امام رضا(ع) گذاشت. البته وی شخصیت جالبی دارد و سعی می‌كند متناسب با فرهنگ كشورهای دنیا كه مدام بین آنها در سفر است و برای كشورش عایدات جمع می‌كند همرنگ شود. در حالی كه در ایران به حرم امام رضا(ع) می‌رود، در اوكراین با دختران رقاصه آواز می‌خواند و در مراسم(…) در جای دیگری از دنیا شركت می‌كند.

در حالی كه دیروز آغوشش جای امن صدام بوده امروز رییس‌جمهور ایران را در آغوش می‌كشد.

تنها نقطه اشتراك ما و او، مخالفت با سیاست‌های ایالات متحده آمریكاست. نگاهی بیندازیم به آرشیو. طی پنج سال گذشته چاوز بارها سفرهای پر باری به كشورمان داشته است. در تاریخ ۲۶ شهریورماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی‌نژاد نخستین سفر خود را به ونزوئلا انجام داد.

تا آن زمان هوگو چاوز، رییس‌جمهور ونزوئلا پنج بار به ایران سفر كرده بود. ولی اولین سفر رییس‌جمهور وقت ایران به ونزوئلا موجب شد تا مرحله جدیدی از همكاری‌ها در بخش صنعت و معدن، بازرگانی، بانكی، كشاورزی، مسكن، نفت و انرژی میان دو كشور آغاز شود.

خبرگزاری موج گزارش داده تاكنون برگزاری شش اجلاس كمیسیون مشترك همكاری میان دو كشور و تشكیل كمیته هماهنگی و تنظیم اسناد جهت بررسی راهكارهای توسعه روابط فی‌مابین حاكی از روند رو به رشد و سطح بالای مراودات همه‌جانبه دو كشور است.
در راستای این دیدارها، اسناد فراوانی توسط روسای‌جمهور دو كشور در بخش‌های مختلف به امضا رسیده كه می‌توان به امضای توافقنامه در زمینه‌های مختلف كشاورزی (تولید و كاشت برنج)، شیلات و آبزیان (كشت و پرورش میگو و همچنین احداث و راه اندازی ۱۰ مجتمع بزرگ كشت میگو)، مسكن (احداث ۱۰ هزار واحد مسكونی توسط ایران در ونزوئلا)، راه و ترابری (طراحی و احداث راه‌های جدید و راه‌اندازی خط پرواز مستقیم تهران- كاراكاس توسط شركت هواپیمایی ماهان‌ایر)، انرژی (احداث نیروگاه برق)، محیط‌زیست (ایجاد شبكه سیستم تصفیه آب‌وفاضلاب)، تقویت ظرفیت‌های علمی و تكنولوژی (تولید واكسن برای مبارزه با بیماری‌ها)، بخش صنعت (تولید خودرو)، مالی (تشكیل مجمع عمومی صندوق مالی دو ملیتی)، گردشگری و همچنین آموزش‌وپرورش (آموزش نیروی انسانی متخصص در زمینه‌های مورد نیاز) اشاره كرد.

صادرات تكنولوژی از ایران به سرزمین چاوز

ممكن است تعجب كنید كه با این وضعیت بیكاری و اشتغال در ایران چرا این همه پروژه و كارخانه در ونزوئلا توسط ایران احداث می‌شود. مهم‌ترین ویژگی همكاری صنعتی ایران با ونزوئلا انتقال تكنولوژی‌های نوین صنعتی از سوی ایران به ونزوئلاست. به برخی از این قراردادها كه طی این مدت به امضا رسیدند در اینجا اشاره می‌كنیم:

* پروژه‌های مختلفی در زمینه عمران و مسكن توسط ایران در ونزوئلا آغاز و به بهره‌برداری رسیده است. این طرح‌ها كه طی سفر سال گذشته احمدی‌نژاد از طریق ویدیو كنفرانس در شهرهای كاراكاس و سان كارلوس به بهره‌برداری رسید، شامل تحویل واحدهای مسكونی در سان كارلوس و آغاز عملیات ساخت شهركی جدید با ظرفیت ۷۰۰ واحد مسكونی و ایجاد مجتمع‌های تولیدی و خدماتی از جمله درمانگاه، مدرسه و ایستگاه پلیس توسط پیمانكاران و متخصصان ایرانی است. این طرح‌ها با اعتبار ۵۱۸ میلیون دلار در ونزوئلا آغاز شده است.

* قرارداد ساخت خط تولید خودرو ایرانی در ونزوئلا و آغاز تولید تراكتورهای ایرانی و تحویل به كشاورزان ونزوئلایی كه از سال ۲۰۰۶ آغاز شده است.

* ساخت كارخانه سیمان در استان لارا، تاسیس مجتمع‌های شكر، تاسیس شركت مشترك قطعه‌سازی ادوات كشاورزی و تراكتور، تاسیس شركت مشترك برای صنایع پایین‌دستی آلومینیوم، تولید ماشین‌آلات لبنیات، انتقال دانش فنی قطعات پلاستیك و ساخت كارخانجات مربوطه، ساخت كارخانه‌های ماشین ابزار و تولید ماشین‌های بازیافت.

* ایده بهره‌برداری از معادن در ونزوئلا كه از پروژه‌های جدید همكاری میان دو كشور بوده و باعث خواهد شد همكاری‌های صنعتی و معدنی طرفین وارد مرحله جدیدی شود. در همین راستا سال گذشته سند تشكیل شركت مشترك برای استخراج و اكتشاف مواد معدنی را وزیر صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران و وزیر صنایع پایه و معادن ونزوئلا به امضا رساندند.

* یكی از مهم‌ترین قراردادهای امضا شده بین دو طرف در سال‌های اخیر ساخت دو واحد مشترك متانول است. در حال حاضر هماهنگی مسایل حقوقی، مباحث مالیاتی و تعیین قیمت خوراك به عنوان برخی از كارهای در دست اقدام برای نهایی شدن اجرای این طرح مشترك متانول در حال پیگیری است. ارزش این سرمایه‌گذاری مشترك پتروشیمی ایران و ونزوئلا حدود ۵۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.

* در سال ۱۳۸۶ بانك توسعه بین‌الملل با سرمایه‌گذاری بانك توسعه صادرات در كشور ونزوئلا تاسیس شد تا پشتوانه‌ای برای فعالیت‌های اقتصادی بین دو كشور باشد.

* در سال ۱۳۸۸ بانك مشترك ایران و ونزوئلا در تهران افتتاح شد.

* در سال ۱۳۸۸ طی سفر یك روزه محمود احمدی‌نژاد به ونزوئلا، ۱۲ سند همكاری به امضای روسای جمهور دو كشور رسید.
در این دیدار مسوولان كشاورزی ونزوئلا همكاری ایران در بخش دامپروری و احداث كشتارگاه‌های صنعتی از سوی متخصصان ایرانی را خواستار شدند.

* در سال ۲۰۰۶ استخراج نفت از سوی شركت پتروپارس در نوار نفت رودخانه اورینوكوی ونزوئلا آغاز شد. قرارداد صدور خدمات فنی و مهندسی و مدیریت پالایشگاه تبدیل گاز به گاز مایع را وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران و وزیر انرژی و نفت ونزوئلا سال گذشته امضا كردند.

* برای اجرای پروژه‌های نفتی توسط دو طرف، شركت مشترك پتروپارس ایران و شركت ملی نفت ونزوئلا PDVSA تحت عنوان ونیروك در اسپانیا به ثبت رسیده است. یكی از اهداف تاسیس این شركت جدید حضور در طرح‌های نفت و گاز آمریكای جنوبی و حوزه دریای كارائیب همچون كوبا، نیكاراگوئه و بولیوی بوده ضمن آنكه اخیرا مذاكراتی برای ساخت مخازن ذخیره‌سازی نفت و میعانات گازی در چین توسط این شركت مشترك آغاز شده است.

* قرارداد ساخت دو واحد مشترك متانول. در حال حاضر هماهنگی مسایل حقوقی، مباحث مالیاتی و تعیین قیمت خوراك به عنوان برخی از كارهای در دست اقدام برای نهایی شدن اجرای این طرح مشترك متانول در حال پیگیری است. ارزش این سرمایه‌گذاری مشترك پتروشیمی ایران و ونزوئلا حدود ۵۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.

* در حال حاضر برای ایجاد یك میلیون و ۶۵۰ هزار تن ظرفیت مشترك پتروشیمی شركت مشترك ایران و ونزوئلا ونیران تاسیس شده است ضمن آنكه پیش‌بینی می‌شود در این پروژه شركت پتروشیمی بین‌الملل ایران ۴۹ درصد، سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی یك درصد، پكیون ونزوئلا ۴۹ درصد و شركت سرمایه‌گذاری ونزوئلا (آی.پی.اچ.ال) یك درصد سهم داشته باشند.

* واگذاری طرح توسعه چند میدان نفتی و گازی به شركت‌های ایران و سرمایه گذاری ونزوئلا در فاز ۱۲ میدان پارس جنوبی.

* ساخت پالایشگاه ۱۴۰ هزار بشكه‌ای نفت در منطقه حمص با مشاركت سوریه، ونزوئلا و ایران. پیش از این توافقی دو جانبه بین ایران و ونزوئلا برای ساخت این پالایشگاه توسط شركت مشترك ونیروك (شركت مشترك نفت ایران و ونزوئلا) انجام شده بود كه در صورت نهایی شدن مذاكرات امكان ساخت این واحد پالایشگاهی فراهم خواهد شد.خوراك این واحد پالایشگاهی از ۲۰ درصد نفت‌خام سنگین صادراتی ایران، ۳۰ درصد نفت‌خام فوق سنگین ونزوئلا، ۲۵ درصد نفت‌خام سنگین سوریه و ۲۵ درصد نفت‌خام سبك سوریه تشكیل می‌شود كه براساس برآوردهای اولیه به ۶/۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.

* ساخت كارخانه تولید گاز مایع با ظرفیت ۱۰ میلیون تن در ونزوئلا، آموزش كاركنان صنایع نفت و گاز ونزوئلا، انتقال دانش فنی و خدمات مهندسی و خرید برخی از فرآورده‌های نفتی همچون بنزین هم از دیگر توافق‌های سال‌های اخیر دو كشور در بخش صنایع نفت و گاز به شمار می‌رود.

* در سال ۱۳۸۵ قراردادی برای ساخت چهار فروند نفتكش افراماكس بین شركت‌های صدرا و یكی از كشتیرانی‌های ونزوئلا به ارزش تقریبی ۲۳۲ میلیون یورو امضا شد كه ساخت این كشتی‌ها در بوشهر آغاز شده است.

* سال گذشته ایران و ونزوئلا یك تفاهمنامه در زمینه ایجاد شركت مشترك كشتیرانی حمل نفت خام و فرآورده‌های نفتی امضا كردند.

* یادداشت تفاهم در راستای گسترش همكاری‌های علمی، فناوری و نوآوری میان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران و وزارت علوم و فناوری ونزوئلا در ۱۶ اسفندماه ۱۳۸۵ به امضا رسید. قرارداد مطالعات فنی اقتصادی بلوك نفتی آیوكوچوی ونزوئلا دیگر سند همكاری بود كه مدیرعامل شركت پتروپارس جمهوری اسلامی ایران و مدیرعامل شركت‌ پی دی وی اس ای ونزوئلا سال گذشته امضا كردند.

مورالس، مردی از سرزمین كوكا، بولیوی‌

در ایران زیاد شناخته شده نیست. لااقل در حد چاوز همه نمی‌شناسندش؛ ما هم در اینجا به لحاظ حجم مطلب زیاد به قراردادها و… نمی‌پردازیم. وی رییس‌جمهور كشوری است كه به تنهایی بخش عمده‌ای از كوكائین ایالات متحده را تامین می‌كند.

در واقع نقشی مشابه افغانستان در خاورمیانه را برای قاره آمریكا ایفا می‌كند. چند وقت پیش مورالس از حامیان اصلی خود كه از كشاورزان تولیدكننده كوكائین هستند خواست كه كمتر قاچاق كنند. بولیوی كشوری محصور در خشكی در مركز آمریكای‌جنوبی است.

پایتخت آن لاپاز است. این كشور از شمال و شرق با برزیل، از جنوب با آرژانتین و پاراگوئه و از غرب با شیلی و پرو همجوار است. بولیوی پس از گویانا فقیرترین كشور آمریكای جنوبی است، البته باید یادآوری كرد كه بولیوی دارای دومین میدان گاز طبیعی در آمریكای جنوبی پس از ونزوئلاست. علاوه بر این، معرق ال موتون در استان سانتاكروز، ۷۰ درصد آهن و منیزیم دنیا را تامین می‌كند.

مورالس كمتر از چاوز به ایران آمده است اما ظاهرا این‌بار تصمیم گرفته كه با چاوز رقابت جدی در رابطه با ایران داشته باشد.

به هر تقدیر هر جا كه سود كشورمان در میان باشد، همه ایرانیان باید خوشحال باشند. اما آیا چراغ احداث كارخانه و پالایشگاه و… به خانه ایران با این وضعیت اشتغال رواتر از ونزوئلا و بولیوی نیست؟